Иностранные Языки Самостоятельно
Реально, Интересно, Методично, Эргономично

   РИМЭ  Программы  Дискуссии  Уроки  Ссылки  Психология  ВКонтакте 

Все тексты

Magiisto de Smeralda Urbo

Esperanto - Русский
Параллельный текст

Волшебник Изумрудного Города

MAGIISTO DE SMERALDA URBO

УРАГАН

Uragano

Среди обширной канзасской степи жила девочка Элли.

Meze de la vasta Kansasa stepo loĝis knabino Elli.

Ее отец фермер Джон, целый день работал в поле, мать Анна хлопотала по хозяйству.

Ŝia patro, farmisto Ĝon, la tutajn tagojn laboris sur kampo, la patrino Anna klopodis hejme.

Жили они в небольшом фургоне, снятом с колес и поставленном на землю.

Ili loĝis en malgranda senrada furgono.

Обстановка домика была бедна: железная печка, шкаф, стол, три стула и две кровати.

La hejma meblaro estis malriĉa: fera forno, ŝranko, tablo, tri seĝoj kaj du litoj.

Рядом с домом, у самой двери, был выкопан "ураганный погреб".

Apud la domo, ĝuste ĉe la pordo estis elfosita "uragana kelo".

В погребе семья отсиживалась во время бурь.

En la kelo la familio sidis dum ŝtormoj.

Степные ураганы не раз уже опрокидывали легонькое жилище фермера Джона.

La stepaj uraganoj jam ne unuan fojon renversis la malpezan loĝejon de farmisto Ĝon.

Но Джон не унывал: когда утихал ветер, он поднимал домик, печка и кровати ставились на места.

Tamen Ĝon ne malgajis: kiam vento trankviliĝis, li tuj returnis la domon, la forno kaj litoj stariĝis sur siajn lokojn.

Элли собирала с пола оловянные тарелки и кружки - и все было в порядке до нового урагана.

Elli kolektis stanajn telerojn kaj kruĉojn de-sur la planko - kaj ĉio estis en ordo ĝis la sekva uragano.

Вокруг до самого горизонта расстилалась ровная, как скатерть, степь.

Ĉirkaŭe ĝis la horizonto sterniĝis stepo glata kiel tablo.

Кое-где виднелись такие же бедные домики, как и домик Джона.

Ie videblis malriĉaj dometoj similaj al la domo de Ĝon.

Вокруг них были пашни, где фермеры сеяли пшеницу и кукурузу.

Ĉirkaŭ ili estis plugkampoj kie la farmistoj semis tritikon kaj maizon.

Элли хорошо знала всех соседей на три мили кругом.

Elli bone konis ĉiujn najbarojn je tri mejloj ĉirkaŭe.

На западе проживал дядя Роберт с сыновьями Бобом и Диком.

Okcidente loĝis onklo Robert kun la filoj Bob kaj Dik.

В домике на севере жил старый Рольф, который делал детям чудесные ветряные мельницы.

En la dometo norde loĝis la maljuna Rolf, kiu faris por la infanoj mirindajn ventmuelejojn.

Широкая степь не казалась Элли унылой: ведь это была ее родина.

La vasta stepo ne ŝajnis al Elli enua: ja ĝi estis ŝia patrujo.

Элли не знала никаких других мест.

Elli ne sciis aliajn lokojn.

Горы и леса она видела только на картинках, и они не манили ее, быть может, потому, что в дешевых Эллиных книжках были нарисованы плохо.

Montojn kaj arbarojn ŝi vidis nur en bildoj kaj ili ne allogis ŝin, eble ĉar ke en la etprezaj libretoj de Elli ili estis malbone pentritaj.

Когда Элли становилось скучно, она звала веселого песика Тотошку и отправлялась навестить Дика и Боба, или шла к дедушке Рольфу, от которого никогда не возвращалась без самодельной игрушки.

Kiam Elli enuis, ŝi vokis gajan hundeton Totoĉjon kaj vizitis Dik kaj Bob aŭ iris al la avo Rolf, de kiu neniam revenis sen memfarita ludilo.

Тотошка с лаем прыгал по степи, гонялся за воронами и был бесконечно доволен собой и своей маленькой хозяйкой.

Totoĉjo bojante saltis sur la stepo, pelis la kornikojn kaj estis senlime kontenta pri si mem kaj pri sia eta mastrino.

У Тотошки была черная шерсть, остренькие ушки и маленькие, забавно блестевшие глазки.

Totoĉjo havis nigran felon, akrajn orelojn kaj malgrandajn, amuze brilantajn okuletojn.

Тотошка никогда не скучал и мог играть с девочкой целый день.

Totoĉjo neniam enuis kaj povis ludi kun la knabino tutan tagon.

У Элли было много забот.

Elli havis multe da klopodoj.

Она помогала матери по хозяйству, а отец учил ее читать, писать и считать, потому что школа находилась далеко, а девочка была еще слишком мала, чтобы ходить туда каждый день.

Ŝi helpis al la patrino mastrumi, kaj la patro instruis ŝin legi, skribi kaj kalkuli, ĉar la lernejo estis malproksime kaj la knabino estis tro malgranda por viziti ĝin ĉiutage.

Однажды летним вечером Элли сидела на крыльце и читала вслух сказку.

Foje dum somera vespero Elli sidis sur peroneto kaj laŭtlegis fabelon.

Анна стирала белье.

Anna lavis tolaĵojn.

- "И тогда сильный, могучий богатырь Арнаульф увидел волшебника ростом с башню, - нараспев читала Элли, водя пальцем по строкам.

- "Kaj tiam forta, herkula atleto Arnaulf ekvidis sorĉiston staturan kiel turo, - Elli kantsimile legis akompanante per fingro la liniojn,

- Изо рта и ноздрей волшебника вылетал огонь..."

- la buŝo kaj nazotruoj de la sorĉisto eligis fajron..."

- Мамочка, - спросила Элли, отрываясь от книги. - А теперь волшебники есть?

- Panjo, - demandis Elli, interrompinte la legadon, - ĉu nun la sorĉistoj ekzistas?

- Нет, моя дорогая.

- Ne, mia kara.

Жили волшебники в прежние времена, а теперь перевелись.

La sorĉistoj vivis antaŭe, kaj poste malaperis.

Да и к чему они?

Kaj por kio ili estu?

И без них хлопот хватит.

Eĉ sen ili ni havas multe da klopodoj...

Элли смешно наморщила нос: - А все-таки без волшебников скучно.

Elli komike faltis la nazon: - Tamen sen la sorĉistoj estas enue.

Если бы я вдруг сделалась королевой, то обязательно приказала бы, чтобы в каждом городе и в каждой деревне был волшебник.

Se mi subite fariĝus reĝino, mi nepre ordonus, ke ĉiu urbo kaj vilaĝo havu sorĉiston.

И чтобы он совершал для детей разные чудеса.

Kaj li faru por la infanoj diversajn miraklojn.

- Какие-же, например?

- Kiujn, ekzemple?

- улыбаясь, спросила мать.

- ridete demandis la patrino.

- Ну, какие...

- Do, kiujn...

Вот чтобы каждая девочка и каждый мальчик, просыпаясь утром, находили под подушкой большой сладкий пряник...

Jen, ke ĉiu knabino kaj knabo vekiĝinte matene, trovu sub sia kuseno grandan dolĉan kukon...

Или...

Aŭ...

- Элли с укором посмотрела на свои грубые поношенные башмаки.

- Elli kun riproĉo rigardis siajn krudajn eluzitajn ŝuojn.

- Или чтобы у всех детей были хорошенькие легкие туфельки...

- Aŭ ke ĉiuj infanoj havu bonajn malpezajn sandalojn...

- Туфельки ты и без волшебника получишь, - возразила Анна. - Поедешь с папой на ярмарку, он и купит...

- La sandalojn vi sen sorĉisto ricevos, - kontraŭdiris Anna.- vi veturos kun la paĉjo en foiron kaj li aĉetos ilin...

Пока девочка разговаривала с матерью, погода начала портиться.

Dum la knabino parolis kun sia patrino, la vetero komencis malboniĝi.

Как раз в это самое время в далекой стране, за высокими горами, колдовала в угрюмой глубокой пещере злая волшебница Гингема.

Samtempe en malproksima lando, trans altaj montoj, sorĉis en malluma profunda kaverno la malica sorĉistino Gingema.

Страшно было в пещере Гингемы.

Timige estis en la kaverno de Gingema.

Там под потолком висело чучело огромного крокодила.

Tie sub la plafono pendis pajloŝtopita grandega krokodilo.

На высоких шестах сидели большие филины, с потолка свешивались связки сушеных мышей, привязанных к веревочкам за хвостики, как луковки.

Sur altaj stangoj sidis grandaj gufoj, de la plafono pendis faskoj da sekigitaj musoj, ligitaj al ŝnuroj per vostetoj kvazaŭ bulbetoj.

Длинная толстая змея обвилась вокруг столба и равномерно качала пестрой и плоской головой.

Longa dika serpento sin volvis ĉirkaŭ kolono kaj ritme balancis sian buntan platan kapon.

И много еще всяких странных и жутких вещей было в обширной пещере Гингемы.

Kaj ankoraŭ multe da strangaj kaj teruraj aĵoj estis en la vasta kaverno de Gingema.

В большом закопченном котле Гингема варила волшебное зелье.

En granda fulgokovrita kaldrono Gingema kuiris sorĉan infuzaĵon.

Она бросала в котел мышей, отрывая одну за другой от связки.

Ŝi metis en la kaldronon musojn deŝirante ilin unu post alia de la fasko.

- Куда это подевались змеиные головы?

- Kie estas la serpentaj kapoj?

- злобно ворчала Гингема, - не все же я съела за завтраком!..

- kolere grumblis Gingema. - ja ne ĉiujn mi formanĝis matene!..

А, вот они, в зеленом горшке!

Ho, jen ili estas, en la verda poto!

Ну, теперь зелье выйдет на славу!..

Do, la infuzaĵo estos bonega!..

Достанется же этим проклятым людям!

Damaĝos mi al la malbenitaj homoj!

Ненавижу я их...

Malamas mi ilin!

Расселились по свету!

Ili ekloĝis en la tuta mondo!

Осушили болота!

Ili drenas la marĉojn!

Вырубили чащи!..

Forhakas la densejojn!..

Всех лягушек вывели!..

Ĉiujn ranojn ili ekstermis!..

Змей уничтожают!

La serpentojn oni pereigas!

Ничего вкусного на земле не осталось!

Nenio bongusta sur la tero restis!

Разве только червячком, да паучком полакомишься!..

Nur se frandi vermeton aŭ araneeton!..

Гингема погрозила в пространство костлявым иссохшим кулаком и стала бросать в котел змеиные головы.

Gingema minacis en spacon per sia osteca ŝrumpinta pugno kaj komencis meti en la kaldronon la serpentajn kapojn.

- Ух, ненавистные люди!

- Uh, malamataj homoj!

Вот и готово мое зелье на погибель вам!

Jen pretas mia sorĉa infuzaĵo por via pereo!

Окроплю леса и поля, и поднимется буря, какой еще на свете не бывало!

Mi aspergos la arbarojn kaj kampojn, kaj komenciĝos ŝtormo, kia ankoraŭ ne ekzistis!

Гингема с усилием подхватила котел за ушки и вытащила из пещеры.

Gingema kun peno prenis la kaldronon kaj fortiris ĝin el la kaverno.

Она опустила в котел большое помело и стала расплескивать вокруг свое варево.

Ŝi trempis en la kaldronon grandan balailon kaj komencis plaŭdi ŝian infuzaĵon ĉirkaŭen.

- Разразись, ураган!

- Naskiĝu, uragano!

Лети по свету, как бешеный зверь!

Flugu tra la mondo kiel furioza besto!

Рви, ломай, круши!

Ŝiru, rompu, ruinigu!

Опрокидывай дома, поднимай на воздух!

Renversu la domojn, levu ilin en aeron!

Сусака, масака, лэма, рэма, гэма!..

Susaka, masaka, lema, rema, gema!..

Буридо, фуридо, сэма, пэма, фэма!..

Burido, furido, sema, pema, fema!..

Она выкрикивала волшебные слова и брызгала вокруг растрепанным помелом, и небо омрачалось, собирались тучи, начинал свистеть ветер.

Ŝi elkriis sorĉajn vortojn kaj ŝprucigis ĉirkaŭen per la taŭzita balailo, kaj la ĉielo mallumiĝis, amasiĝis nuboj, vento komencis fajfi.

Вдали блестели молнии...

Fore ekbrilis fulmoj...

- Круши, рви, ломай!

- Ruinigu, ŝiru, rompu!

- дико вопила колдунья. - Сусака, масака, буридо, фуридо!

- sovaĝe kriegis la sorĉistino.- Susaka, masaka, burido, furido!

Уничтожай, ураган, людей, животных, птиц!

Pereigu, uragano, la homojn, bestojn, birdojn!

Только лягушечек, мышек, змеек, паучков не трогай, ураган!

Nur la ranojn, musojn, serpentojn, araneojn ne tuŝu, ho uragano!

Пусть они по всему свету размножатся на радость мне, могучей волшебнице Гингеме!

Multiĝu ili en la tuta mondo por mia ĝojo, ĝojo de la ĉiopova sorĉistino Gingema!

Буридо, фуридо, сусака, масака!

Burido, furido, susaka, masaka!

И вихрь завывал все сильней и сильней, сверкали молнии, оглушительно гремел гром.

Kaj la vento muĝas pli kaj pli forte, brilas fulmoj, surdige bruas tondro.

Гингема в диком восторге кружилась на месте и ветер развевал полы ее длинной черной мантии...

Gingema en sovaĝa ekstazo turniĝis samloke kaj la vento disblovis la baskojn de ŝia longa mantelo...

Вызванный волшебством Гингемы, ураган донесся до Канзаса и с каждой минутой приближался к домику Джона.

La uragano sorĉfarita de Gingema atingis Kansason kaj ĉiuminute proksimiĝis al la domo de Ĝon.

Вдали у горизонта сгущались тучи, среди них поблескивали молнии.

Fore ĉe la horizonto densiĝis nuboj, inter ili briletis fulmoj.

Тотошка беспокойно бегал, задрав голову и задорно лаял на тучи, которые быстро мчались по небу.

Totoĉjo maltrankvile kuris, suprenlevinte la kapon, kaj bataleme bojis al la nuboj, kiuj rapide flugis en la ĉielo.

- Ой, Тотошка, какой ты смешной, - сказала Элли.

- Ha! Totoĉjo, kia vi estas komika, - diris Elli.-

- Пугаешь тучи, а ведь сам трусишь!

Vi timigas la nubojn, sed vi mem timas!

Песик и в самом деле очень боялся гроз, которых уже немало видел за свою недолгую жизнь.

La hundeto vere tre timis la fulmotondrojn, kiujn jam multfoje vidis dum sia nelonga vivo.

Анна забеспокоилась.

Anna maltrankviliĝis.

- Заболталась я с тобой, дочка, а ведь, смотри-ка, надвигается самый настоящий ураган...

- Mi babilas kun vi, filinjo, sed ja, rigardu, komenciĝas reala uragano...

Вот уже ясно стал слышен грозный гул ветра.

Jen klare aŭdiĝis minaca venta bruo.

Пшеница на поле прилегла к земле, и по ней как по реке, покатились волны.

La tritiko sur la kampo kliniĝis al la tero, kaj laŭ ĝi, kvazaŭ laŭ rivero, ruliĝis ondoj.

Прибежал с поля взволнованный фермер Джон.

Alkuris de la kampo la ekscitita farmisto Ĝon.

- Буря, идет страшная буря!

- Ŝtormo, venas terura ŝtormego!

- закричал он.

- ekkriis li.

- Прячьтесь скорее в погреб, а я побегу, загоню скот в сарай!

- Rapide kaŝu vin en la kelon, kaj mi kuros enigi la brutojn en la stalon!

Анна бросилась к погребу, откинула крышку.

Anna sin ĵetis al la kelo, levis la kovrilon.

- Элли, Элли! Скорей сюда! - кричала она.

- Elli, Elli! Rapidu ĉi tien! - kriis ŝi.

Но Тотошка, перепуганный ревом бури и беспрестанными раскатами грома, убежал в домик и спрятался там под кровать, в самый дальний угол.

Sed Totoĉjo, timigita de la ŝtormbruego kaj senĉesa tondrado, forkuris en la dometon kaj kaŝis sin sub liton, en la plej malproksiman angulon.

Элли не захотела оставлять своего любимца одного и бросилась за ним в фургон.

Elli ne volis lasi sian favoraton sola kaj saltis post li en la furgonon.

И в это время случилась удивительная вещь.

Kaj tiutempe okazis stranga afero.

Домик повернулся два, или три раза, как карусель.

La domo turniĝis du - aŭ trifoje kiel karuselo.

Он оказался в самой середине урагана.

Ĝi trafis en la centron de la uragano.

Вихрь закружил его, поднял вверх и понес по воздуху.

La ciklono turnis ĝin, levis supren kaj ekportis en aero.

В дверях фургона показалась испуганная Элли с Тотошкой на руках.

En la pordo de la furgono aperis timigita Elli kun Totoĉjo surmane.

Что делать?

Kion fari?

Спрыгнуть на землю?

Ĉu elsalti?

Но было уже поздно: домик летел высоко над землей...

Tamen jam estis malfrue: la domo flugis alte super la tero...

Ветер трепал волосы Анны, которая стояла возле погреба, протягивала вверх руки и отчаянно кричала.

Vento taŭzis la harojn de Anna, kiu staris apud la kelo kun levitaj manoj kaj senespere kriis.

Прибежал из сарая фермер Джон и в отчаяньи бросился к тому месту, где стоял фургон.

Alkuris de la stalo farmisto Ĝon kaj en malespero ĵetis sin al tiu loko kie staris la furgono.

Осиротевшие отец и мать долго смотрели в темное небо, поминутно освещаемое блеском молний...

La orfigitaj patro kaj patrino longe rigardis en la malluman ĉielon, ĉiuminute lumigatan per fulmobriloj...

Ураган все бушевал, и домик, покачиваясь, несся по воздуху.

La uragano furiozis, kaj la dometo balanciĝante flugis kaj flugis.

Тотошка, недовольный тем, что творилось вокруг, бегал по темной комнате с испуганным лаем.

Totoĉjo malkontenta pri tio kio okazis ĉirkaŭe, kuradis en la malluma ĉambro kun tima bojo.

Элли, растерянная, сидела на полу, схватившись руками за голову.

Elli, konfuzita, sidis sur la planko tenante la kapon en la manoj!

Она чувствовала себя очень одинокой.

Ŝi sentis sin tre sola.

Ветер гудел так, что оглушал ее.

La vento bruis tiel, ke surdigis ŝin.

Ей казалось что домик вот-вот упадет и разобьется.

Ŝi opiniis, ke la dometo tuj falos kaj disrompiĝos.

Но время шло, а домик все еще летел.

Sed tempo pasis, tamen la dometo flugis kaj flugis.

Элли вскарабкалась на кровать и легла, прижав к себе Тотошку.

Elli kuŝiĝis sur la liton premante Totoĉjon al si.

Под гул ветра, плавно качавшего домик, Элли крепко заснула.

Laŭ la bruo de la ŝtormo, kiu flue balancis la dometon, Elli firme ekdormis.

* ЧАСТЬ ПЕРВАЯ. ДОРОГА ИЗ ЖЕЛТОГО КИРПИЧА

La vojo pavimita per flavaj brikoj enhavo

* ЭЛЛИ В УДИВИТЕЛЬНОЙ СТРАНЕ ЖЕВУНОВ Элли проснулась от того, что песик лизал ее лицо горячим мокрым язычком и скулил.

Elli en la mirakla lando de la Maĉuloj Elli vekiĝis ĉar la hundeto lekis ŝian vizaĝon per sia humida varma langeto kaj ululetis.

Сначала ей показалось, что она видела удивительный сон, и Элли уже собиралась рассказать о нем матери.

Komence ŝi opiniis, ke ŝi vidis miraklan sonĝon, kaj Elli jam intencis rakonti pri ĝi al la patrino.

Но, увидев опрокинутые стулья, валявшуюся в углу печку, Элли поняла, что все было наяву.

Sed kiam ŝi ekvidis la renversitajn seĝojn kaj faligitan fornon, Elli komprenis, ke ĉio estis reala.

Девочка спрыгнула с постели.

La knabino saltis de la lito.

Домик не двигался и солнце ярко светило в окно.

La dometo ne moviĝis. La suno brile lumis tra la fenestro.

Элли подбежала к двери, распахнула ее и вскрикнула от удивления.

Elli kuris al la pordo, malfermis ĝin kaj eligis krion pro miro.

Ураган занес домик в страну необычайной красоты.

La uragano forportis la dometon en landon de nekutima beleco.

Вокруг расстилалась зеленая лужайка; по краям ее росли деревья со спелыми сочными плодами; на полянках виднелись клумбы красивых розовых, белых и голубых цветов.

Ĉirkaŭe etendiĝis verda herbejeto, sur la randoj vegetis arboj kun maturaj sukoplenaj fruktoj; sur arbarkampetoj videblis florbedoj kun belaj rozkoloraj, blankaj kaj helbluaj floroj.

В воздухе порхали крошечные птицы, сверкавшие своим ярким оперением.

En aero flirtis etaj birdoj kun brilanta plumaro.

На ветках деревьев сидели золотисто-зеленые и красногрудые попугаи и кричали высокими странными голосами.

Sur branĉoj de la arboj sidis oroverdaj kaj ruĝobrustaj papagoj kaj kriis per altaj strangaj voĉoj.

Невдалеке журчал прозрачный поток; в воде резвились серебристые рыбки.

Proksime murmuris diafana fonto, en la akvo petolis arĝentaj fiŝoj.

Пока девочка нерешительно стояла на пороге, из-за деревьев появились самые забавные и милые человечки, каких только можно вообразить.

Dum la knabino nekuraĝe staris sur la sojlo, inter la arboj aperis plej amuzaj kaj ĉarmaj hometoj, kiaj estas imageblaj.

Мужчины, одетые в голубые бархатные кафтаны и узкие панталоны, ростом были не выше Элли; на ногах у них блестели голубые ботфорты с отворотами.

La viroj vestitaj en helbluajn velurajn kaftanojn kaj stretajn pantalonojn estis ne pli altaj ol Elli; sur iliaj piedoj briletis helbluaj vadbotoj kun refaldoj.

Но больше всего Элли понравились остроконечные шляпы: их верхушки украшали хрустальные шарики, а под широкими полями нежно звенели маленькие бубенчики.

Tamen pleje plaĉis al Elli la ĉapeloj: iliaj pintoj estis ornamitaj per kristalaj globetoj, kaj sub la larĝaj ĉirkaŭrandoj mole sonoris etaj tintiloj.

Старая женщина в белой мантии важно ступала впереди трех мужчин; на ее остроконечной шляпе и на мантии сверкали крошечные звездочки.

Maljuna virino en blanka mantelo grave elpaŝis antaŭ tri viroj; sur ŝiaj pinta ĉapelo kaj mantelo scintilis etaj steletoj.

Седые волосы старушки падали ей на плечи.

Grizaj haroj de la maljunulino kuŝis sur la ŝultroj.

Вдали, за плодовыми деревьями, виднелась целая толпа маленьких мужчин и женщин, они стояли, перешептываясь и переглядываясь, но не решались подойти поближе.

Malproksime malantaŭ la fruktarboj videblis tuta amaso da malgrandaj viroj kaj virinoj; ili staris flustrante kaj interrigardante tamen ne kuraĝis alveni pli proksime.

Подойдя к девочке, эти робкие маленькие люди приветливо и несколько боязливо улыбнулись Элли, но старушка смотрела на нее с явным недоумением.

Kiam alvenis tiuj nekuraĝaj malgrandaj homoj, ili salute kaj iomete timeme ridetis al Elli, sed la maljunulino rigardis al ŝi kun nekaŝita miro.

Трое мужчин дружно двинулись вперед и разом сняли шляпы.

La triopo de la viroj kune ekmoviĝis antaŭen kaj samtempe deprenis la ĉapelojn.

"Дзинь-дзинь-дзинь!" - прозвенели бубенчики.

"Dzin-dzin-dzin" - sonoris la tintiloj.

Элли заметила, что челюсти маленьких мужчин беспрестанно двигались, как будто что-то пережевывая.

Elli rimarkis, ke la makzeloj de la malgrandaj homoj senĉese moviĝas, kvazaŭ ili maĉus ion.

Старушка обратилась к Элли: - Скажи мне, как ты очутилась в стране жевунов, юное дитя?

La maljunulino turnis sin al Elli: - Diru al mi, kiel vi trafis en la landon de la Maĉuloj, kara infano?

- Меня сюда принес ураган в этом домике, - робко ответила старушке Элли.

- Min portis ĉi tien la uragano en tiu ĉi dometo, - timeme respondis Elli.

- Странно, очень странно!

- Strange, tre strange estas!

- покачала головой старушка.

- balancis sian kapon la maljunulino.

- Сейчас ты поймешь мое недоумение.

- Vi tuj komprenos mian miron.

Дело было так.

La afero jenas.

Я узнала, что злая волшебница Гингема выжила из ума, захотела погубить человеческий род и населить землю крысами и змеями.

Mi eksciis, ke la malica sorĉistino Gingema tute perdis la saĝon kaj decidis pereigi la homaron kaj loĝatigi la teron per ratoj kaj serpentoj.

И мне пришлось употребить все свое волшебное искусство...

Mi estis devigita uzi tutan mian magian sperton...

- Как, сударыня!

- Ho, sinjorino?

- со страхом воскликнула Элли.

- kun timego ekkriis Elli.

- Вы волшебница?

- Ĉu vi estas sorĉistino?

А как же мама говорила мне, что теперь нет волшебников?

Sed la panjo parolis, ke nun ne ekzistas la gesorĉistoj!

- Где живет твоя мама?

- Kie loĝas via panjo?

- В Канзасе.

- En Kansaso.

- Никогда не слыхала такого названия, - сказала волшебница, поджав губы.

- Neniam mi aŭdis tiun landnomon, - diris la sorĉistino, kunpreminte la lipojn.

- Но, что бы не говорила твоя мама, в этой стране живут волшебники и мудрецы.

- Tamen, malgraŭ la vortoj de via panjo, en ĉi tieaj landoj loĝas sorĉistoj kaj saĝuloj.

Нас здесь было четыре волшебницы.

Ĉi tie estis kvar sorĉistinoj.

Две из нас - волшебница Желтой страны (это я - Виллина!) и волшебница Розовой страны Стелла - добрые.

Du el ni - la feino de Flava Lando ( tiu estas mi, Villina! ) kaj la feino de Roza Lando Stella estas bonaj.

А волшебница Голубой страны Гингема и волшебница Фиолетовой страны Бастинда - очень злые.

Sed la sorĉistino de Helblua Lando Gingema kaj la sorĉistino de Viola Lando Bastinda estas tre malicaj.

Твой домик раздавил Гингему, и теперь осталась только одна злая волшебница в нашей стране.

Via dometo dispremis Gingema kaj nun restas nur unu malica sorĉistino en nia landaro.

Элли была изумлена.

Elli estis mirigita.

Как могла уничтожить злую волшебницу она, маленькая девочка, не убившая в своей жизни даже воробья.

Kiel povis ekstermi malican sorĉistinon ŝi, malgranda knabino, ne murdinta dum sia vivo eĉ paseron?!

Элли сказала: - Вы, конечно, ошибаетесь: я никого не убивала.

Elli diris: - Vi, certe, eraras: mi neniun murdis.

- Я тебя в этом не виню, - спокойно возразила волшебница Виллина.

- Mi vin ne akuzas, - trankvile oponis la sorĉistino Villina.

- Ведь это я, чтобы спасти людей от беды, лишила ураган разрушительной силы и позволила захватить ему только один домик,

- Ja mi, por savi la homojn de la plago, senigis la uraganon de la detrua forto kaj permesis al ĝi kunpreni nur unu dometon

чтобы сбросить его на голову коварной Гингеме, потому что вычитала в своей волшебной книге, что он всегда пустует в бурю...

por faligi ĝin sur la kapon de la malica Gingema, ĉar mi legis en mia magia libro, ke tiu dometo ĉiam vakas dum la ŝtormoj...

Элли смущенно ответила: - Это правда, сударыня, во время ураганов мы прячемся в погреб, но я побежала в домик за моей собачкой...

Elli konfuzite respondis: - Vere, sinjorino, dum la uraganoj ni kaŝas nin en kelon, tamen mi kuris en la dometon por kunpreni mian hundeton...

- Такого безрассудного поступка моя волшебная книга никак не могла предвидеть!

- Tiun ĉi senracian agon mia magia libro ne povis antaŭvidi!

- огорчилась волшебница Виллина.

- ĉagreniĝis sorĉistino Villina.

- Значит, во всем виноват этот маленький зверь...

- Sekve, pri ĉio kulpas tiu besteto...

- Тотошка, ав-ав, с вашего позволения, сударыня!

- Totoĉjo, hav-hav, se vi permesas, sinjorino!

- неожиданно вмешался в разговор песик.

- subite enmiksiĝis en la konversacion la hundeto.

- Да, с грустью признаюсь, это я во всем виноват...

- Jes, mi kun malĝojo konfesas mian kulpon...

- Как, ты заговорил, Тотошка!? - с удивлением вскричала изумленная Элли.

- Ĉu vi ekparolis, Totoĉjo?! - mire ekkriis Elli.

- Не знаю, как это получается, Элли, но, ав-ав, из моего рта невольно вылетают человеческие слова...

- Mi ne scias kiel mi faras tion, Elli, sed, hav-hav, el mia buŝo elflugas la homaj vortoj...

- Видишь ли, Элли, - объяснила Виллина. - В этой чудесной стране разговаривают не только люди, но и все животные и даже птицы.

- Vidu, Elli, - klarigis Villina, - en ĉi mirakla lando parolas ne nur la homoj, sed ankaŭ ĉiuj bestoj kaj eĉ birdoj.

Посмотри вокруг, нравится тебе наша страна?

Rigardu ĉirkaŭe, ĉu plaĉas al vi nia lando?

- Она недурна, сударыня, - ответила Элли. - Но у нас дома лучше.

- Ĝi ne estas malbona, sinjorino, - respondis Elli, - sed hejme estas pli bone.

Посмотрели бы вы на наш скотный двор!

Se vi nur rigardus nian bestkorton!

Посмотрели бы вы на нашу пестрянку, сударыня!

Se vi vidus nian bovinon Buntulinon, sinjorino!

Нет я хочу вернуться на родину, к маме и папе...

Ne, mi volas reveni en la patrujon, al la panjo kaj paĉjo...

- Вряд ли это возможно, - сказала волшебница.

- Apenaŭ tio eblas, - diris la sorĉistino.

- Наша страна отделена от всего света пустыней и огромными горами, через которые не переходил ни один человек.

- Nia lando estas disigita disde la tuta mondo per dezerto kaj grandegaj montoj, kiujn ankoraŭ neniu trairis.

Боюсь, моя крошка, что тебе придется остаться с нами.

Mi timas, mia etulino, ke vi estas devigita resti kun ni.

Глаза Элли наполнились слезами.

La okuloj de Elli pleniĝis de larmoj.

Добрые жевуны очень огорчились и тоже заплакали, утирая слезы голубыми носовыми платочками.

La bonaj Maĉuloj tre ĉagreniĝis kaj ekploris kune, viŝante la larmojn per helbluaj naztukoj.

Жевуны сняли шляпы и поставили их на землю, чтобы бубенчики своим звоном не мешали им рыдать.

La Maĉuloj deprenis la ĉapelojn kaj metis ilin surteren por ke la tintiloj per sia sonoro ne malhelpu ploregi.

- А вы совсем-совсем не поможете мне?

- Ĉu vi tute ne helpos al mi?

- грустно спросила Элли у волшебницы.

- malĝoje demandis Elli.

- Ах да, - спохватилась Виллина, - я совсем забыла, что моя волшебная книга при мне.

- Aĥ, jes, - subite rememoris Villina, - mi tute forgesis, ke mia magia libro estas ĉe mi.

Надо посмотреть в нее: может быть, я там что-нибудь вычитаю полезное для тебя...

Necesas enrigardi ĝin: eble mi ellegos ion utilan por vi...

Виллина вынула из складок одежды крошечную книжечку величиной с наперсток.

Villina eligis el la faldoj de la vesto malgrandan libreton ampleksan kiel fingringo.

Волшебница подула на нее и на глазах удивленной и немного испуганной Элли книга начала расти, расти и превратилась в громадный том.

La sorĉistino blovis al ĝi kaj tuj, antaŭ mirigita kaj iomete timigita Elli, la libro komencis kreski, kreski kaj transformiĝis en grandegan volumon.

Он был так тяжел, что старушка положила его на большой камень.

Ĝi estis tiel peza, ke la maljunulino metis ĝin sur grandan ŝtonon.

Виллина смотрела на листы книги и они сами переворачивались под ее взглядом.

Villina rigardis la foliojn de la libro kaj ili mem turniĝis unu post alia sub ŝia rigardo.

- Нашла, нашла!

- Mi trovis, trovis!

- воскликнула вдруг волшебница и начала медленно читать: - "Бамбара, чуфара, скорики, морики, турабо, фурабо, лорики, ерики...

- diris subite la sorĉistino kaj komencis malrapide legi: - "Bambara, ĉufara, skoriki, moriki, turabo, furabo, loriki, joriki...

Великий волшебник Гудвин вернет домой маленькую девочку, занесенную в его страну ураганом, если она поможет трем существам добиться исполнения их самых заветных желаний, пикапу, трикапу, ботало, мотало..."

Grandega Magiisto Gudvin revenigos hejmen malgrandan knabinon, kiu estas portita de uragano en lian landon, se ŝi estos helpinta al tri uloj plenumi iliajn la plej intimajn dezirojn, pikapu, trikapu, botalo, motalo..."

- Пикапу, трикапу, ботало, мотало...

- Pikapu, trikapu, botalo, motalo...

- в священном ужасе повторили жевуны.

- en sankta teruro ripetis la Maĉuloj.

- А кто такой Гудвин? - спросила Элли.

- Sed kio estas Gudvin? - demandis Elli.

- О, это самый великий мудрец нашей страны, - прошептала старушка.

- Ho, li estas la plej granda saĝulo de nia landaro, - flustris la maljunulino.

- Он могущественнее всех нас и живет в Изумрудном городе.

- Li estas la plej potenca kaj loĝas en Smeralda Urbo.

- А он злой или добрый?

- Ĉu li estas bona aŭ ne?

- Этого никто не знает.

- Tion neniu scias.

Но ты не бойся, разыщи три существа, исполни их заветные желания и волшебник Изумрудного города поможет тебе вернуться в твою страну!

Tamen vi ne timu, trovu tri ulojn, plenumu iliajn aspirojn kaj Magiisto de Smeralda Urbo helpos al vi reveni en vian landon!

- Где Изумрудный город?

- Kie situas Smeralda Urbo? - demandis Elli.

- Он в центре страны.

- Ĝi estas en la centro de la landaro.

Великий мудрец и волшебник Гудвин сам построил его и управляет им.

La Grandega Saĝulo kaj Magiisto Gudvin mem konstruigis ĝin kaj regas en ĝi.

Но он окружил себя необычайной таинственностью и никто не видал его после постройки города, а она закончилась много-много лет назад.

Tamen li ĉirkaŭbaris sin per nekutima mistero kaj neniu vidis lin post la konstruado de la urbo, sed ĝi estis finita antaŭ multaj - multaj jaroj.

- Как же я дойду до Изумрудного города?

- Kiel mi trafos en Smeraldan Urbon?

- Дорога далека.

- La vojo estas longa.

Не везде страна хороша, как здесь.

Ne ĉie la lando estas bona same kiel ĉi tie.

Есть темные леса со страшными зверями, есть быстрые реки - переправа через них опасна...

Estas obskuraj arbaroj kun teruraj bestoj, estas rapidaj riveroj - kies transiro estas danĝera.

- Не поедете ли вы со мной? - спросила девочка.

- Ĉu vi ne iros kun mi? - demandis la knabino.

- Нет, дитя мое, - ответила Виллина.

- Ne, mia infano, - respondis Villina.

- Я не могу надолго покидать Желтую страну.

- Mi ne povas porlonge lasi Flavan Landon.

Ты должна идти одна.

Vi devas iri sola.

Дорога в Изумрудный город вымощена желтым кирпичом и ты не заблудишься.

La vojo en Smeraldan Urbon estas pavimita per flavaj brikoj kaj vi ne misvagos.

Когда придешь к Гудвину, проси у него помощи...

Kiam vi venos al Gudvin petu lian helpon...

- А долго мне придется здесь прожить, сударыня?

- Sed ĉu longe mi devas esti ĉi tie, sinjorino?

- спросила Элли, опустив голову.

- demandis Elli, mallevinte la kapon.

- Не знаю, - ответила Виллина.

- Mi ne scias, - respondis Villina.

- Об этом ничего не сказано в моей волшебной книге.

- Pri tio nenio estas skribita en mia magia libro.

Иди, ищи, борись!

Iru, trovu, batalu!

Я буду время от времени заглядывать в мою волшебную книгу, чтобы знать как идут твои дела...

Mi de tempo al tempo rigardos en la magian libron por scii kiaj estas viaj aferoj...

Прощай, моя дорогая!

Adiaŭ, mia kara!

Виллина наклонилась к огромной книге, и та тотчас сжалась до размеров наперстка, и исчезла в складках мантии.

Villina sin klinis al la grandega libro kaj ĝi tuj ŝrumpis ĝis amplekso de fingringo kaj malaperis en faldoj de la mantelo.

Налетел вихрь, стало темно, и, когда мрак рассеялся, Виллины уже не было: волшебница исчезла.

Alflugis ciklono, fariĝis mallume, kaj kiam la obskuro disiĝis, Villina jam ne estis: la sorĉistino malaperis.

Элли и жевуны задрожали от страха, и бубенчики на шляпах маленьких людей зазвенели сами собой.

Elli kaj la Maĉuloj ektremis pro teruro kaj tintiloj sur la ĉapeloj de la malgrandaj homoj eksonoris.

Когда все немного успокоились, самый смелый из жевунов, их старшина, обратился к Элли: - Могущественная фея!

Kiam ĉiuj trankviliĝis iomete, la plej kuraĝa el la Maĉuloj, ilia ĉefo, turnis sin al Elli: - Potenca feino!

Приветствуем тебя в Голубой стране!

Ni salutas vin en Helblua Lando!

Ты убила злую Гингему и освободила жевунов!

Vi murdis la malican Gingema kaj liberigis la Maĉulojn!

Элли сказала: - Вы очень любезны, но тут ошибка: я не фея.

Elli diris: - Vi estas tre afablaj, sed ĉi tie estas eraro: mi ne estas feino.

И ведь вы же слышали, что мой домик упал на Гингему по приказу волшебницы Виллины...

Ja vi aŭdis, ke mia dometo falis sur Gingema laŭ la ordono de sorĉistino Villina...

- Мы этому не верим, - упрямо возразил старшина жевунов.

- Ni ne kredas tion, - obstine oponis la ĉefo de la Maĉuloj.

- Мы слышали твой разговор с доброй волшебницей, ботало, мотало, но мы думаем, что и ты могущественная фея.

- Ni aŭdis vian interparolon kun la bona sorĉistino, botalo, motalo, sed ni opinias, ke vi estas potenca feino.

Ведь только феи могут разъезжать в своих домиках, и только фея могла освободить нас от Гингемы, злой волшебницы Голубой страны.

Ja nur la feinoj povas veturi en aero en siaj dometoj kaj nur feino povis liberigi nin de Gingema, de la malica sorĉistino de Helblua Lando.

Гингема много лет правила нами и заставляла нас работать день и ночь...

Gingema dum multaj jaroj regis nin kaj devigis nin labori tage kaj nokte...

- Она заставляла работать нас день и ночь! - хором сказали жевуны.

- Ŝi devigis nin labori tage kaj nokte! - ĥore diris la Maĉuloj.

- Она приказывала нам ловить пауков и летучих мышей, собирать лягушек и пиявок по канавам.

- Ŝi ordonis al ni kapti araneojn kaj vespertojn, kolekti ranojn kaj hirudojn en kanaletoj.

Это были ее любимые кушанья...

Tio estis ŝia la plej ŝatata manĝaĵo...

- А мы, - заплакали жевуны. - Мы очень боимся пауков и пиявок!

- Sed ni, - ekploris la Maĉuloj, - ni tre timas araneojn kaj hirudojn!

- О чем же вы плачете? - спросила Элли.

- Pri kio do vi ploras? - demandis Elli.

- Ведь все это прошло!

Ja tio pasis!

- Правда, правда!

- Vere, vere!

- Жевуны дружно рассмеялись и бубенчики на их шляпах весело зазвенели.

- la Maĉuloj kune ekridis kaj la ĉapelaj tintiloj sonoris.

- Могущественная госпожа Элли! - заговорил старшина.

- Potenca sinjorino Elli! - ekparolis la ĉefo.

- Хочешь стать нашей повелительницей вместо Гингемы?

- Ĉu volas vi esti nia reĝino anstataŭ Gingema?

Мы уверены, что ты очень добра и не слишком часто нас будешь наказывать!

Ni certas, ke vi estas tre bona kaj ne tro ofte punos nin!..

- Нет! - возразила Элли, - я только маленькая девочка и не гожусь в правительницы страны.

- Ne, - oponis Elli, - mi estas nur malgranda knabino kaj ne taŭgas por regi landon.

Если вы действительно хотите помочь мне, дайте возможность исполнить ваши самые заветные желания!

Se vi volas helpi al mi, donu al mi kapablon plenumi viajn intimajn dezirojn!

- У нас было единственное желание избавиться от злой Гингемы, пикапу, трикапу!

- Ni havis solan deziron - liberiĝi de la malica Gingema, pikapu, trikapu!

Но твой домик - крак! крак!

Sed via dometo - krak! krak!

- раздавил ее, и у нас больше нет желаний!.. - сказал старшина.

- dispremis ŝin kaj ni ne plu havas dezirojn!.. - diris la ĉefo.

- Тогда мне нечего здесь делать.

- Sekve mi nenion faros ĉi tie.

Я пойду искать тех у кого есть желания.

Mi iros por trovi tiujn, kiuj havas dezirojn.

Только вот башмаки у меня уж очень старые и рваные - они не выдержат долгого пути.

Sed miaj ŝuaĉoj estas tre malnovaj kaj eluzitaj - ili ne eltenos longan vojon.

Правда, Тотошка? - обратилась Элли к песику.

Ĉu vere, Totoĉjo? - sin turnis Elli al la hundeto.

- Конечно, не выдержат, - согласился Тотошка.

- Certe, ne eltenos, - konsentis Totoĉjo.

- Но ты не горюй, Элли, я тут неподалеку видел кое-что и помогу тебе!

- Sed vi ne ĉagreniĝu, Elli, ĉi tie apude mi vidis ion kaj helpos al vi!

- Ты?! - удивилась девочка.

- Ĉu vi? - miris la knabino.

- Да, я! - с гордостью ответил Тотошка и исчез за деревьями.

- Jes, mi! - fiere respondis Totoĉjo kaj malaperis trans la arboj.

Через минуту он вернулся с красивым серебряным башмачком в зубах и торжественно положил его у ног Элли.

Post minuto li revenis kun bela arĝenta ŝueto inter la dentoj kaj solene metis ĝin al la piedoj de Elli.

На башмачке блестела золотая пряжка.

Sur la ŝueto brilis ora buko.

- Откуда ты его взял? - изумилась Элли.

- De kie vi prenis ĝin? - miregis Elli.

- Сейчас расскажу! - отвечал запыхавшийся песик, скрылся и вернулся с другим башмачком.

- Mi tuj rakontos! - respondis anhelante la hundeto, foriĝis kaj denove revenis kun la alia ŝueto.

- Какая прелесть!

- Kia ĉarmo!

- восхищенно сказала Элли и примерила башмачки - они как раз пришлись ей по ноге, точно были на нее сшиты.

- admire diris Elli kaj surprovis la ŝuetojn - ili estis ĝustmezuraj, kvazaŭ faritaj por ŝi.

- Когда я бегал на разведку, - важно начал Тотошка, - я увидел за деревьями большое черное отверстие в горе...

- Kiam mi esploris la ĉirkaŭaĵojn, - grave komencis Totoĉjo, - mi vidis post la arboj grandan nigran truon en la monto...

- Ай-ай-ай! - в ужасе закричали жевуны.

- Aj-aj-aj! - en teruro ekkriis la Maĉuloj.

- Ведь это вход в пещеру злой волшебницы Гингемы!

- Ja tio estas eniro en la kavernon de la malica sorĉistino Gingema!

И ты осмелился туда войти?..

Kaj vi kuraĝis eniri tien?..

- А что тут страшного?

- Do kio estas terura?

Ведь Гингема-то умерла! - возразил Тотошка.

Ja Gingema mortis! - kontraŭdiris Totoĉjo.

- Ты, должно быть, тоже волшебник!

- Ankaŭ vi, sekve, estas sorĉisto!

- со страхом молвил старшина; все другие жевуны согласно закивали головами и бубенчики под шляпами дружно зазвенели.

- en teruro eldiris la ĉefo; ĉiuj aliaj Maĉuloj konsente kapjesis kaj la ĉapelaj tintiloj sinkrone sonoris.

- Вот там-то, войдя в эту, как вы ее называете, пещеру, я увидел много смешных и странных вещей, но больше всего мне понравились стоящие у входа башмачки.

- Jen tie, kiam mi eniris en tiun ĉi, kiel vi nomas ĝin kavernon, mi ekvidis multe da ridindaj kaj strangaj aĵoj, sed pleje al mi plaĉis la ŝuetoj starantaj ĉe la eniro.

Какие-то большие птицы со страшными желтыми глазами пытались помешать мне взять эти башмачки, но разве Тотошка испугается чего-нибудь, когда он хочет услужить своей Элли?

Grandaj birdoj kun teruraj flavaj okuloj provis malhelpi al mi preni la ŝuetojn, sed, ĉu Totoĉjo ektimos ion se li volas komplezi al sia Elli?

- Ах ты, мой милый смельчак! - воскликнула Элли и нежно прижала песика к груди.

- Ho vi, mia kara bravulo! - diris Elli kaj karese premis la hundeton al la brusto.

- В этих башмачках я пройду без устали сколько угодно...

- En ĉi tiuj ŝuetoj mi iros senlace kiom necesos...

- Это очень хорошо, что ты надела башмачки злой Гингемы, - перебил ее старший жевун.

- Tre bone, ke vi ricevis la ŝuetojn de la malica Gingema, - interrompis ŝin la ĉefa Maĉulo.

- Кажется, в них заключена волшебная сила, потому что Гингема надевала их только в самых важных случаях.

- Ŝajnas, ke ili havas sorĉan forton, ĉar Gingema uzis ilin nur en la plej gravaj kazoj.

Но какая это сила, мы не знаем...

Sed kia forto estas tio, ni ne scias...

И ты все-таки уходишь от нас, милостивая госпожа Элли? - со вздохом спросил старшина.

Tamen vi foriros de ni, favora sinjorino Elli? - sopire demandis la ĉefo.

- Тогда мы принесем тебе пищи на дорогу...

- Do ni portos al vi manĝaĵon por la vojo.

Жевуны ушли и Элли осталась одна.

La Maĉuloj foriris kaj Elli restis sola.

Она нашла в домике кусок хлеба и съела его на берегу ручья, запивая прозрачной холодной водой.

Ŝi trovis en la dometo pecon da pano kaj manĝis ĝin ĉe la fonto, trinkante fluantan freŝan akvon.

Затем она стала собираться в далекий путь, а Тотошка бегал под деревом и старался схватить сидящего на нижней ветке крикливого пестрого попугая, который все время дразнил его.

Poste ŝi komencis prepari sin por longa vojo, sed Totoĉjo petolis sub arbo kaj provis kapti sidantan sur malsupra branĉo krieman buntan papagon, kiu konstante incitis lin.

Элли вышла из фургона, заботливо закрыла дверь и написала на ней мелом: "Меня нет дома"!

Elli eliris el la furgono, zorge fermis la pordon kaj skribis sur ĝi per kreto: "Mi forestas!".

Тем временем вернулись жевуны.

Tiutempe la Maĉuloj revenis.

Они натащили столько еды, что Элли хватило бы ее на несколько лет.

Ili kunportis tiom multe da manĝaĵoj, ke sufiĉus por kelkaj jaroj.

Здесь были бараны, связанные гуси и утки, корзины с фруктами...

Ĉi tie estis ŝafoj, frititaj anseroj kaj anasoj, korbo kun fruktoj...

Элли со смехом сказала: - Ну куда мне столько, друзья мои?

Elli ride diris: - Sed kial tiom multe, miaj amikoj?

Она положила в корзину немного хлеба и фруктов, попрощалась с жевунами и смело отправилась в дальний путь с веселым Тотошкой.

Ŝi metis en la korbon iomete da pano kaj fruktoj, adiaŭis al la Maĉuloj kaj brave ekiris kun gaja Totoĉjo.

Неподалеку от домика было перепутье: здесь расходились несколько дорог.

Proksime de la dometo estis vojkruciĝo: ĉi tie malkonverĝis kelkaj vojoj.

Элли выбрала дорогу, вымощенную желтым кирпичом и бодро зашагала по ней.

Elli elektis vojon, pavimitan per flavaj brikoj, kaj vigle ekpaŝis laŭ ĝi.

Солнце сияло, птички пели, и маленькая девочка, заброшенная в удивительную чужую страну, чувствовала себя совсем неплохо.

La suno brilis, birdoj kantis kaj la malgranda knabino, ĵetita en fremdan landon, fartis sufiĉe bone.

Дорога была огорожена с обеих сторон красивыми голубыми изгородями, за которыми начинались возделанные поля.

La vojo estis barita ambaŭflanke per belaj helbluaj plektobariloj trans kiuj komenciĝis kulturitaj kampoj.

Кое-где виднелись круглые домики.

Ie videblis dometoj.

Крыши их были похожи на остроконечные шляпы жевунов.

Iliaj tegmentoj similis la pintajn ĉapelojn de la Maĉuloj.

На крышах сверкали хрустальные шарики.

Sur la tegmentoj brilis kristalaj globetoj.

Домики были выкрашены в голубой цвет.

La dometoj estis farbitaj en helbluan koloron.

На полях работали маленькие мужчины и женщины, они снимали шляпы и приветливо кланялись Элли.

Sur la kampoj laboris malgrandaj viroj kaj virinoj; ili demetis la ĉapelojn kaj amike riverencis al Elli.

Ведь теперь каждый жевун знал, что девочка в серебряных башмачках освободила их страну от злой волшебницы, опустив свой домик - крак! крак!

Ja nun ĉiu Maĉulo sciis, ke la knabino en arĝentaj ŝuetoj liberigis ilian landon de la malica sorĉistino, faliginte sian dometon - krak! krak!

- прямо ей на голову.

- ĝuste sur ŝian kapon.

Все жевуны, которых встречала Элли на пути, с боязливым удивлением смотрели на Тотошку и слыша его лай, затыкали уши.

Ĉiuj Maĉuloj, kiujn renkontis Elli survoje, kun timema miro rigardis al Totoĉjo kaj aŭdinte lian bojon ŝtopis siajn orelojn.

Когда же веселый песик подбегал к кому-нибудь из жевунов, тот удирал от него во весь дух: в стране Гудвина совсем не было собак.

Do kiam la gaja hundeto alkuris al iu Maĉulo, tiu forkuris de li per ĉiuj fortoj: en la regno de Gudvin neniam estis hundoj.

К вечеру, когда Элли проголодалась и подумывала, где провести ночь, она увидела у дороги большой дом.

Vespere, kiam Elli malsatiĝis kaj pripensis kie tranokti, ŝi ekvidis ĉe la vojo grandan domon.

На лужайке перед домом плясали маленькие мужчины и женщины.

Sur herbejeto antaŭ la domo dancis malgrandaj viroj kaj virinoj.

Музыканты усердно играли на маленьких скрипках и флейтах.

Muzikistoj fervore ludis malgrandajn violonojn kaj flutojn.

Тут же резвились дети, такие крошечные, что Элли глаза раскрыла от изумления: они походили на кукол.

Samloke petolis infanoj, tiel etaj, ke Elli mire larĝigis la okulojn: ili similis pupojn.

На террасе были расставлены длинные столы с вазами, полными фруктов, орехов, конфет, вкусных пирогов и больших тортов.

Sur la teraso staris longaj tabloj kun vazoj plenaj de fruktoj, nuksoj, bombonoj, bongustaj kukoj kaj grandaj tortoj.

Завидев приближающуюся Элли, из толпы танцующих вышел красивый высокий старик (он был на целый палец выше Элли!)

Kiam oni ekvidis Elli, el la amaso de la dancantoj eliris bela alta maljunulo (li estis je la tuta fingro pli alta ol Elli)

и с поклоном сказал: - Я и мои друзья празднуем сегодня освобождение нашей страны от злой волшебницы.

kaj kun salutklino diris: - Mi kaj miaj amikoj festas hodiaŭ la liberiĝon de nia lando de la malica sorĉistino.

Осмелюсь ли просить могущественную фею убивающего домика принять участие в нашем пире?

Ĉu mi povas inviti la potencan feinon de Murdinta Dometo partopreni nian festenon?

- Почему вы думаете, что я фея? - спросила Элли.

- Kial vi opinias, ke mi estas feino? - demandis Elli.

- Ты раздавила злую волшебницу Гингему - крак! крак!

- Vi dispremis la malican sorĉistinon Gingema - krak! krak!

- как пустую яичную скорлупу; на тебе ее волшебные башмаки; с тобой удивительный зверь, какого мы никогда не видали и по рассказам наших друзей, он тоже одарен волшебной силой...

- kvazaŭ malplenan ovoŝelon; vi havas ŝiajn arĝentajn ŝuetojn; kun vi estas mirinda besto, kian ni neniam vidis kaj kiu ankaŭ posedas magian forton, laŭ la vortoj de niaj amikoj...

На это Элли не сумела ничего возразить и пошла за стариком, которого звали Прем Кокус.

Kontraŭ tio Elli nenion povis oponi kaj iris post la maljunulo, kies nomo estis Prem Kokus.

Ее встретили как королеву, и бубенчики непрестанно звенели, и были бесконечные танцы,

Oni akceptis ŝin kvazaŭ reĝinon kaj la tintiloj konstante sonoris, kaj estis senĉesaj dancoj,

и было съедено великое множество пирожных и выпито великое множество прохладительного, и весь вечер прошел так весело и приятно, что Элли вспомнила о папе и маме, только засыпая в постели.

kaj oni formanĝis grandegan amason da kuketoj kaj trinkis senliman kvanton da refreŝigaj trinkaĵoj kaj la tuta vespero pasis tiel ĝoje kaj agrable, ke Elli rememoris pri la paĉjo kaj panjo nur ekdormante enlite.

Утром после сытного завтрака, она спросила Кокуса: - Далеко ли отсюда до Изумрудного города?

Matene, post abunda matenmanĝo, ŝi demandis Kokus: - Ĉu malproksime estas de ĉi tie Smeralda Urbo?

- Не знаю, - задумчиво ответил старик.

- Mi ne scias, - mediteme respondis la maljunulo.

- Я никогда не бывал там.

- Mi neniam estis tie.

Лучше держаться подальше от великого Гудвина, особенно, если не имеешь к нему важного дела.

Pli bone estas eviti Grandegan Gudvin, precipe, se vi ne havas gravan aferon al li.

Да и дорога до Изумрудного города длинная и трудная.

Kaj la vojo ĝis Smeralda Urbo estas longa kaj malfacila.

Тебе придется переходить через темные леса и переправляться через быстрые глубокие реки.

Vi devos trairi obskurajn arbarojn kaj rapidajn profundajn riverojn.

Элли немного огорчилась, но она знала, что только великий Гудвин вернет ее в Канзас, и поэтому распрощалась с друзьями и снова отправилась в путь по дороге, вымощенной желтым кирпичом.

Elli iomete ĉagreniĝis, sed ŝi sciis, ke nur Gudvin revenigos ŝin en Kansason kaj tial ŝi adiaŭis al la amikoj kaj daŭrigis la vojaĝon laŭ la vojo pavimita per flavaj brikoj.

СТРАШИЛА Элли шла уже несколько часов и устала.

Timigulo Elli jam iris dum kelkaj horoj kaj laciĝis.

Она присела отдохнуть у голубой изгороди, за которой расстилалось поле спелой пшеницы.

Ŝi sidiĝis por ripozi ĉe helblua plektobarilo, trans kiu etendiĝis kampo de matura tritiko.

Около изгороди стоял длинный шест, на нем торчало соломенное чучело - отгонять птиц.

Ĉe la barilo staris longa stango sur kiu estis fiksita pajloŝtopita figuro por forpeli la birdojn.

Голова чучела была сделана из мешочка, набитого соломой, с нарисованными на нем глазами и ртом, так что получалось смешное человеческое лицо.

La kapo de la figuro estis farita el saketo ŝtopita per pajlo kun pentritaj okuloj kaj buŝo simile al komika homa vizaĝo.

Чучело было одето в поношенный голубой кафтан; кое-где из прорех кафтана торчала солома.

La birdotimigilo estis vestita en eluzitan helbluan kaftanon; ie el truoj de la kaftano elŝoviĝis pajlo.

На голове была старая потертая шляпа, с которой были срезаны бубенчики, на ногах - старые голубые ботфорты, какие носили мужчины в этой стране.

Sur la kapo estis malnova frotita ĉapelo kun fortranĉitaj tintiloj, sur la piedoj - malnovaj helbluaj vadbotoj, kiajn portis la viroj de ĉi tiu lando.

Чучело имело забавный и вместе с тем добродушный вид.

La birdotimigilo havis amuzan kaj bonaniman aspekton.

Элли внимательно разглядывала смешное разрисованное лицо чучела и удивилась, видя, что оно вдруг подмигнуло ей правим глазом.

Elli atente rigardis ridindan pentritan vizaĝon de la birdotimigilo kaj miris, kiam ekvidis, ke ĝi subite palpebrumis al ŝi per la dekstra okulo.

Она решила, что ей почудилось: ведь чучела никогда не мигают в Канзасе.

Ŝi decidis, ke ŝi misvidis tion: ja la birdotimigiloj neniam palpebrumas en Kansaso.

Но фигура закивала головой с самым дружеским видом.

Sed la figuro kapsignis kun la plej amika aspekto.

Элли испугалась, а храбрый Тотошка с лаем набросился на изгородь, за которой был шест с чучелом.

Elli ektimis, sed la brava Totoĉjo kun bojo ĵetis sin al la plektobarilo trans kiu staris la stango kun la birdotimigilo.

- Добрый день!

- Bonan nokton!

- сказало чучело немного хриплым голосом.

- diris la birdotimigilo per iomete raŭka voĉo.- Pardonu min, mi volis diri - bonan tagon!

- Ты умеешь говорить? - удивилась Элли.

- Ĉu vi povas paroli? - miris Elli.

- Научился, когда ссорился тут с одной вороной.

- Ne tre bone, - konfesis la timigilo.- Mi ankoraŭ miksas vortojn, ja oni min faris antaŭnelonge.

Как ты поживаешь?

Kiel vi fartas?

- Спасибо, хорошо!

- Dankon, bone!

Скажи, нет ли у тебя заветного желания?

Diru, ĉu vi havas intiman deziron?

- У меня? О, у меня целая куча желаний!

- Mi? Ho, mi havas eĉ amason da deziroj!

- И чучело скороговоркой начало перечислять: - Во-первых, мне нужны серебряные бубенчики на шляпу, во-вторых, мне нужны новые сапоги, в-третьих...

- kaj la birdotimigilo rapide komencis trakalkuli: - Unue, mi bezonas arĝentajn tintilojn por la ĉapelo, due - mi bezonas novajn botojn, trie...

- Хватит, хватит! - перебила Элли.

- Ho, sufiĉas, sufiĉas! - interrompis Elli.

- Какое из них самое заветное?

- Kiu el ili estas la plej intima?

- Самое-самое?

- La plej-plej?

- Чучело немного подумало.

- la birdotimigilo iomete pensis.

- Сними меня отсюда! Очень скучно торчать здесь день и ночь и пугать противных ворон, которые, кстати сказать совсем меня не боятся!

Sekve, deprenu min de ĉi tie!... Estas tre enue elstari ĉi tie tutan tagon kaj nokton kaj timigi aĉajn kornikojn, kiuj interalie tute min ne timas!

- Но ведь ты сидишь на колу, - Эли воскликнула.

- Sed vi jam sidas sur la stango, - Elli ekridis.

- Верно, согласилось пугало. Разве ты не видишь, что я говорю неправильно?

- Vere, - konsentis la timigilo.- Ĉu vi rimarkas, kia mi estas misparolulo?

Теперь стащи меня отсюда...

Sekve, deprenu min de ĉi tie!...

Элли наклонила кол и, вцепившись обеими руками в чучело стащила его.

Elli klinis la palison kaj alkroĉiĝinte per ambaŭ manoj al la birdotimigilo fortiris lin.

- Чрезвычайно признателен! - пропыхтело чучело, очутившись на земле.

- Mi estas treege banka... tio estas danka! - elspiregis la birdotimigilo, kiam li trafis la teron.

- Я чувствую себя прямо новым человеком.

- Mi sentas min kvazaŭ nova homo.

Если бы еще получить серебряные бубенчики на шляпу, да новые сапоги!

Se akiri ankoraŭ arĝentajn tintilojn por la ĉapelo kaj novajn vadbotojn!

Чучело заботливо расправило кафтан, стряхнуло с себя соломинки и, шаркнув ножкой по земле, представилось девочке: - Страшила!

La birdotimigilo glatigis la kaftanon, deskuis pajlerojn kaj, riverencinte per piedo, prezentis sin al la knabino: - Timigulo!

- Что ты говоришь! - не поняла Элли.

- Kion vi diris? - ne komprenis Elli.

- Я говорю: Страшила.

- Mi diris: Timigulo.

Это так меня назвали: ведь я должен пугать ворон.

Oni min tiel nomis: ja mi devas timigi la birdojn.

А тебя как зовут?

Sed kiu estas vi?

- Элли.

- Elli.

- Красивое имя! - сказал Страшила.

- Bela nomo! - diris Timigulo.

Элли смотрела на него с удивлением.

Elli rigardis al li kun miro.

Она не могла понять, как, чучело, набитое соломой и с нарисованным лицом, ходит и говорит.

Ŝi ne povis kompreni, kial birdotimigilo, pajloŝtopita kaj kun pentrita vizaĝo, iras kaj parolas.

Но тут возмутился Тотошка и с негодованием воскликнул: - А почему ты со мной не здороваешься?

Sed tuj indignis Totoĉjo kaj kolere ekkriis: - Sed kial vi min ne salutas?

- Ах, виноват, виноват!

- Aĥ, mi kulpas, kulpas!

- извинился Страшила и крепко пожал песику лапу.

- pardonpetis Timigulo kaj premis piedon de la hundeto.

- Честь имею представиться, Страшила!

- Permesu al mi prezenti min: Timigulo!

- Очень приятно!

- Tre agrable!

А я Тото!

Sed mi estas Toto!

Но близким друзьям позволительно звать меня Тотошкой!

Tamen bonaj amikoj rajtas nomi min Totoĉjo!

- Ах, Страшила, как я рада, что исполнила самое заветное твое желание! - сказала Элли.

- Aĥ, Timigulo, kiel mi ĝojas, ke plenumis vian la plej intiman deziron! - diris Elli.

- Извини, Элли, - сказал Страшила, снова шаркнув ножкой, - но я, оказывается, ошибся.

- Pardonu min, Elli, - diris Timigulo, denove riverencinte per piedeto, - sed mi eraris.

Мое самое заветное желание - получить мозги!

Mia la plej intima deziro estas ricevi cerbon!

- Мозги!?

- Cerbon?

- Ну да, мозги.

- Do, jes, cerbon.

Очень неприятно, когда голова у тебя набита соломой...

Estas tre bone... pardonu, malagrable, kiam via kapo estas ŝtopita per pajlo...

- Как же тебе не стыдно обманывать? - с упреком спросила Элли.

- Kiel vi ne hontas trompi? - riproĉe demandis Elli.

- А что значит - обманывать?

- Sed kion signifas - trompi?

Меня сделали только вчера и я ничего не знаю...

Oni min faris nur hieraŭ kaj mi nenion scias...

- Откуда же ты узнал, что у тебя в голове солома, а у людей - мозги?

- Tamen kiel vi eksciis, ke en via kapo estas pajlo, sed en la homa - cerbo?

- Это мне сказала одна ворона, когда я с ней ссорился.

- Tion al mi diris unu korniko, kiam mi kverelis kun ĝi.

Дело, видишь ли, Элли, было так.

La afero, Elli, jenas.

Сегодня утром поблизости от меня летала большая взъерошенная ворона и не столько клевала пшеницу, сколько выбивала из нее на землю зерна.

Hodiaŭ matene proksime de mi flugis granda hirta korniko kaj ne tiom bekis grajnojn, kiom forbatis ilin el spikoj sur la teron.

Потом она нахально уселась на мое плечо и клюнула меня в щеку.

Poste ĝi arogante eksidis sur mian ŝultron kaj bekis mian vangon.

"Кагги-карр! - насмешливо прокричала ворона.

"Kaggi-karr! - moke kriis la korniko.

- Вот так чучело!

- Jen tia estas timigilo!

Толку-то от него ничуть!

Nenion utilan ĝi faras!

Какой это чудак-фермер думал, что мы, вороны, будем его бояться?.."

Kiu strangulo - farmisto opiniis, ke ni kornikoj devas ĝin timi?.."

Ты понимаешь, Элли, я страшно рассердился и изо всех сил пытался заговорить.

- Vi komprenas, Elli, mi tre ekridis... tio estas ekkoleris kaj per ĉiuj fortoj provis ekparoli.

И какова была моя радость, когда это мне удалось.

Kaj kiel mi ĝojis kiam mi sukcesis tion.

Но, понятно, у меня сначала выходило не очень складно.

Sed, kompreneble, komence mi faris tion ne tre bone.

"Пш... пш... пшла... прочь, гадкая! - закричал я.

"Frr... ifr... iru for, aĉa! - ekkriis mi.

- Нс... нс... Не смей клевать меня!

- Nc... nd... ne beku min!

Я прт... шрт... я страшный!"

Mi tm... tmg... mi - timinda!".

- Я даже сумел ловко сбросить ворону с плеча, схватив ее за крыло рукой.

Mi eĉ sukcesis lerte forigi la kornikon de mia ŝultro, preninte ĝian flugilon per mano.

Ворона, впрочем, ничуть не смутилась и принялась нагло клевать колосья прямо передо мной.

La korniko, interalie, tute ne konfuziĝis kaj komencis arogante beki grajnojn ĝuste antaŭ mi.

"Эка, удивил, - сказала она.

"He, ne estas mirinde! - diris ĝi.

- Точно я не знаю, что стране Гудвина и чучело сможет заговорить, если сильно захочет!

- Ĉu mi ne scias, ke en la regno de Gudvin eĉ birdotimigilo povas paroli, se tre volas!

А все равно я тебя не боюсь!

Tutegale mi vin ne timas!

С шеста ведь ты не слезешь!"

Ja vi ne povas de la stango degrimpi!".

- "Пшш... пшш... пшла! Ах, я несчастный, - чуть не зарыдал я.

"Frr... ifr... iru for! Aĥ, mi estas malfeliĉa!" - mi apenaŭ ne ridegis... pardonu, ploregis.

- И правда, куда я годен?

- "Por kio mi taŭgas?

Даже поля от ворон уберечь не могу".

Eĉ kampon mi ne povas gardi kontraŭ la kornikoj!

И слова, которые я все время говорю, не всегда такие, какими должны быть.

Kaj vortojn mi konstante parolas ne tiujn, kiuj estas necesaj".

При всем своем нахальстве, эта ворона была, по-видимому, добрая птица, - продолжал Страшила.

- Malgraŭ sia aroganteco tiu korniko estas, verŝajne, bona birdo, - daŭrigis sian parolon Timigulo.

- Ей стало меня жаль.

- Ĝi kompatis min.

"А ты не печалься так!

"Vi ne ĉagreniĝu tiel!

- хрипло сказала она мне.

- raŭke diris ĝi al mi.

- Если бы у тебя были мозги в голове, ты был бы как все люди!

- Se vi havus cerbon en la kapo, vi similus al ĉiuj homoj !

Мозги - единственная стоящая вещь у вороны...

Cerbo estas la unika valora aĵo ĉe la korniko...

И у человека!"

kaj ĉe la homo!

Вот так-то я и узнал, что у людей бывают мозги, а у меня их нет.

- Jen tiel mi eksciis, ke la homoj havas cerbon, sed mi ne havas.

Я невесело... То есть весело закричал: "эй-гей-гей-го!

Mi malgaje... tio estas gaje, ekkriis: "Ej - gej - gej - go!

Да здравствуют мозги!

Vivu la cerbo!

Я себе обязательно их раздобуду!"

Mi nepre akiros ĝin!.."

Но ворона очень капризная птица, и сразу охладила мою радость.

Sed la korniko estas tre kaprica birdo kaj ĝi tuj malfervorigis mian ĝojon.

"Кагги-карр!...

"Kaggi-karr!

- захохотала она.

- ridegis ĝi.

- Коли нет мозгов, так и не будет!

- Kiu ne havas cerbon, tiu do neniam ĝin havos!

Карр-карр!..."

Karr!.."

И она улетела, а вскоре пришли вы с Тотошкой, - закончил Страшила свой рассказ.

Kaj ĝi forflugis, sed baldaŭ venis vi kun Totoĉjo, - finis Timigulo sian rakonton.

- Вот теперь, Элли, скажи: можешь ты дать мне мозги?

- Kaj nun, diru Elli: ĉu vi povas doni al mi cerbon?

- Нет, что ты!

- Ne, mi ne povas!

Это может сделать разве только Гудвин в Изумрудном городе.

Tion povas fari nur Gudvin el Smeralda Urbo.

Я как раз сама иду к нему просить, чтобы он вернул меня в Канзас, к папе и маме.

Ĝuste mi mem iras al li peti por ke li revenigu min en Kansason, al la paĉjo kaj panjo.

- А где это Изумрудный город и кто такой Гудвин?

- Sed kie estas Smeralda Urbo, kaj kio estas Gudvin?

- Разве ты не знаешь?

- Ĉu vi ne scias?

- Нет, - печально ответил Страшила. - Я ничего не знаю.

- Ne, - malgaje diris Timigulo, - mi nenion scias.

Ты ты же видишь, я набит соломой и у меня совсем нет мозгов.

Ja vi vidas, ke mi estas pajloŝtopita kaj tute ne havas cerbon.

- Ох, как мне тебя жалко! - вздохнула девочка.

- Ho, kiel mi kompatas vin! - ĝemis la knabino.

- Спасибо!

- Dankon!

А если я пойду с тобой в Изумрудный город, Гудвин обязательно даст мне мозги?

Se mi iros kun vi en Smeraldan Urbon, ĉu Gudvin donos al mi cerbon?

- Не знаю.

- Mi ne scias.

Но если великий Гудвин и не даст тебе мозгов, хуже не будет, чем теперь.

Sed se Grandega Gudvin ne donos cerbon, pli malbone ol nun ne estos.

- Это верно, - сказал Страшила.

- Tio estas vera, - diris Timigulo.

- Видишь ли, - доверчиво продолжал он, - меня нельзя ранить, так как я набит соломой.

- Vidu, - konfideme daŭrigis li, - mi ne estas vundebla, ĉar mi estas pajloŝtopita.

Ты можешь насквозь проткнуть меня иглой, и мне не будет больно.

Vi povas min trapiki per pinglo kaj mi ne sentos doloron.

Но я не хочу, чтобы люди называли меня глупцом, а разве без мозгов чему-нибудь научишься?

Sed mi ne volas, ke la homoj nomu min stultulo, sed sen cerbo ĉu eblas lerni ion?

- Бедный! - сказала Элли.

- Kompatinda! - diris Elli.

- Пойдем с нами!

- Iru kun ni!

Я попрошу Гудвина помочь тебе.

Mi petos Gudvin helpi al vi.

-Привет. - Ой, спасибо!

- Saluton!.. Oh, Dankon!

- ответил Страшила и снова раскланялся.

- respondis Timigulo kaj denove riverencis.

Право, для чучела, прожившего на свете один только день, он был удивительно вежлив.

Vere, por timigilo kiu travivis nur unu tagon, li estis mirinde ĝentila.

Девочка помогла Страшиле сделать первые два шага, и они вместе пошли в Изумрудный город по дороге, вымощенной желтым кирпичом.

La knabino helpis al Timigulo fari la unuajn du paŝojn, kaj ili ekiris kune en Smeraldan Urbon laŭ la vojo pavimita per flavaj brikoj.

Сначала Тотошке не нравился новый спутник.

Komence al Totoĉjo ne plaĉis la nova kunvojaĝanto.

Он бегал вокруг чучела и обнюхивал его, считая, что в соломе внутри кафтана есть мышиное гнездо.

Li kuris ĉirkaŭ la timigilo kaj flaris lin, ĉar opiniis, ke inter la pajlo en la kaftano estas musa nesto.

Он недружелюбно лаял на Страшилу и делал вид, что хочет его укусить.

Li malamike bojis al Timigulo kaj simulis, ke volas mordi lin.

- Не бойся Тотошки, - сказала Элли. - Он не укусит тебя.

- Ne timu Totoĉjon, - diris Elli, - li ne mordos.

- Да я и не боюсь!

- Mi ne timas!

Разве можно укусить солому?

Ĉu iu povas mordi pajlon?

Дай я понесу твою корзинку.

Donu al mi vian korbon.

Мне это нетрудно: я ведь не могу уставать.

Por mi tio ne estas malfacila: ja mi ne povas laciĝi.

Скажу тебе по секрету, - прошептал он на ухо девочке своим хрипловатым голосом, - есть только одна вещь на свете, которой я боюсь.

Mi diras al vi sekrete, - flustris li en orelon de la knabino per sia raŭketa voĉo, - estas nur unu aĵo en la mondo, kiun mi timas.

- О! - воскликнула Элли. - Что же это такое?

- Ho! - ekkriis Elli.- Kio tio estas?

Мышь?

Ĉu muso?

- Нет! Горящая спичка!!!

- Ne! Brulanta alumeto!

Через несколько часов дорога стала неровной.

Post kelkaj horoj la vojo fariĝis malglata.

Страшила часто спотыкался.

Timigilo ofte stumblis.

Попадались ямы.

Aperis kavoj.

Тотошка перепрыгивал через них, а Элли обходила кругом.

Totoĉjo transsaltis ilin, Elli ĉirkaŭiris laŭrande.

Но Страшила шел прямо, падал и растягивался во всю длину.

Sed Timigulo iris rekte kaj falis per la tuta korpo.

Он не ушибался. Элли брала его за руку, поднимала, и Страшила шагал дальше, смеясь над своей неловкостью.

Li ne konfuziĝis, Elli prenis lian manon kaj levis lin, kaj Timigulo iris plue, ridante pri sia mallerteco.

Потом Элли подобрала у края дороги толстую ветку и предложила ее Страшиле вместо трости.

Poste Elli trovis ĉe rando de la vojo dikan branĉon kaj proponis ĝin al Timigulo anstataŭ bastoneto.

Тогда дело пошло лучше, и походка Страшилы стала тверже.

Post tio la afero pliboniĝis kaj la irmaniero de Timigulo fariĝis pli firma.

Домики попадались все реже, плодовые деревья совсем исчезли.

Dometoj aperis pli malofte, fruktaj arboj tute malaperis.

Страна становилась малонаселенной и угрюмой.

La lando fariĝis malmulte loĝata kaj malĝoja.

Путники уселись у ручейка.

La vojaĝantoj eksidis ĉe fonto.

Элли достала хлеб и предложила кусочек Страшиле, но он вежливо отказался.

Elli prenis panon kaj proponis al Timigulo, tamen li ĝentile rifuzis.

- Я никогда не хочу есть.

- Mi neniam volas manĝi.

И это очень удобно для меня.

Tio estas tre oportuna por mi.

Элли не настаивала и отдала кусок Тотошке; песик жадно проглотил его и стал на задние лапки, прося еще.

Elli ne insistis kaj donis la peceton al Totoĉjo: la hundeto avare englutis ĝin kaj staris sur la malantaŭaj piedoj petante ankoraŭ ion.

- Расскажи мне о себе, Элли, о своей стране, - попросил Страшила.

- Elli, rakontu al mi pri vi, pri via lando, - petis Timigulo.

Элли долго рассказывала о широкой канзасской степи, где летом все так серо и пыльно и все совершенно не такое, как в этой удивительной стране Гудвина.

Elli longe rakontis pri la vasta Kanzasa stepo, kie somere ĉio estas griza kaj polva kaj tute ne similas ĉion en tiu ĉi mirakla lando de Gudvin.

Страшила слушал внимательно.

Timigulo aŭskultis atente.

- Я не понимаю, почему ты хочешь вернуться в свой сухой и пыльный Канзас.

- Mi ne komprenas, kial vi volas reveni en vian sekan kaj polvan Kansason.

- Ты потому не понимаешь, что у тебя нет мозгов, - горячо ответила девочка.

- Vi ne komprenas tion, ĉar vi ne havas cerbon, - arde respondis la knabino.

- Дома всегда лучше!

- Hejme ĉiam estas pli bone.

Страшила лукаво улыбнулся.

Timigilo ruze ridetis.

- Солома, которой я набит, выросла на поле, кафтан сделал портной, сапоги сшил сапожник.

- La pajlo per kiu oni min ŝtopis, estas kultivita sur kampo, la kaftanon kudris tajloro, la botojn faris ŝuisto.

Где же мой дом?

Do, kie estas mia hejmo?

На поле, у портного или у сапожника?

Ĉu sur la kampo, aŭ ĉe la tajloro, aŭ ĉe la ŝuisto?

Элли растерялась и не знала что ответить.

Elli estis embarasita kaj ne sciis kion respondi.

Несколько минут она сидела молча.

Dum kelkaj minutoj ili sidis silente.

- Может быть, теперь ты мне расскажешь что-нибудь? - спросила девочка.

- Povas esti, ke vi rakontos al mi ion? - demandis la knabino.

Страшила взглянул на нее с упреком: - Моя жизнь так коротка, что я ничего не знаю.

Timigulo rigardis al ŝi riproĉe: - Mia vivo estas tiel mallonga, ke mi nenion scias.

Ведь меня сделали только вчера, и я понятия не имею, что было раньше на свете.

Ja oni min faris nur hieraŭ kaj mi tute ne scias kio estis antaŭe.

К счастью, когда хозяин делал меня, он прежде всего нарисовал мне уши, и я мог слышать, что делается вокруг.

Feliĉe kiam la mastro faris min, li antaŭ ĉio pentris al mi la orelojn kaj mi povis aŭdi ĉion kion oni faris ĉirkaŭe.

У хозяина гостил другой жевун, и первое, что я услышал, были его слова: "А ведь уши-то велики!"

Ĉe la mastro gastis alia Maĉulo kaj unue mi ekaŭdis liajn vortoj: "Ja la oreloj estas tro grandaj!".

- "Ничего! В самый раз!" - ответил хозяин и нарисовал мне правый глаз.

"Ne, normalaj!" - respondis la mastro kaj pentris al mi la dekstran okulon.

И я с любопытством начал разглядывать все, что делается вокруг, так как - ты понимаешь - ведь я в первый раз смотрел на мир.

Mi scivoleme komencis rigardi ĉion, kion oni faris ĉirkaŭe, ĉar - vi komprenas - mi unuafoje rigardis la mondon.

"Подходящий глазок" - сказал гость.

"Konvena estas la okulo! - diris la gasto.

- Не пожалел голубой краски!"

- Vi ne avaris la helbluan farbon!".

"Мне кажется, другой вышел немного больше", - сказал хозяин, кончив рисовать мой второй глаз.

"Ŝajnas, ke la alia estas iomete pli granda ol la unua", - diris la mastro, kiam finis pentri mian duan okulon.

Потом он сделал мне из заплатки нос и нарисовал рот, но я не умел еще говорить, потому что не знал, зачем у меня рот.

Poste li faris al mi el fliko la nazon kaj pentris la buŝon, sed mi ne povis paroli kaj ne konjektis por kio mi havas la buŝon.

Хозяин надел на меня свой старый костюм и шляпу, с которой ребятишки срезали бубенчики.

La mastro vestis min en sian malnovan kostumon kaj ĉapelon, de kiu la infanoj fortranĉis la tintilojn.

Я был страшно горд, и мне казалось, что выгляжу, как настоящий человек.

Mi estis ege fiera kaj opiniis, ke mi aspektas kiel reala homo.

"Этот парень будет чудесно пугать ворон", - сказал фермер.

"Tiu bubo bone timigos la kornikojn", - diris la farmisto.

"Знаешь что? Назови его Страшилой!" - посоветовал гость и хозяин согласился.

"Nomu ĝin Timigulo!" - konsilis la gasto, kaj la mastro konsentis.

Дети фермера весело закричали: "Страшила!

La infanoj de la farmisto gaje ekkriis: "Timigulo!

Страшила! Пугай ворон!"

Timigulo! Timigu la kornikojn!"

Меня отнесли на поле, проткнули шестом и оставили одного.

Oni min portis sur la kampon, trapikis per la stango kaj lasis min sola.

Было скучно висеть, но слезть я не мог.

Estis enue pendi, tamen mi ne povis degrimpi.

Вчера птицы еще боялись меня, но сегодня уже привыкли.

Hieraŭ la birdoj timis min, sed hodiaŭ jam alkutimiĝis.

Тут я и познакомился с доброй вороной, которая рассказала мне про мозги.

Tiam mi konatiĝis kun la bona korniko, kiu rakontis al mi pri cerbo.

Вот было бы хорошо, если бы Гудвин дал их мне...

Estus tre bone, se Gudvin donus al mi ĝin...

- Я думаю, он тебе поможет, - подбодрила его Элли.

- Mi opinias, ke li helpos al vi, - vigligis lin Elli.

- Да, да!

- Jes, jes!

Неудобно чувствовать себя глупцом, когда даже вороны смеются над тобой.

Tre maloportune estas senti sin stultulo, kiam eĉ kornikoj mokas pri vi.

- Идем! - сказала Элли, встала и подала Страшиле корзинку.

- Ni iru! - diris Elli, levis sin kaj donis la korbeton al Timigulo.

К вечеру путники вошли в большой лес.

Vespere la vojaĝantoj eniris grandan arbaron.

Ветви деревьев спускались низко и загораживали дорогу, вымощенную желтым кирпичом.

La branĉoj de la arboj malsupreniĝis kaj baris la vojon, pavimitan per flavaj brikoj.

Солнце зашло и стало совсем темно.

La suno subiris kaj fariĝis tute mallume.

- Если увидишь домик, где можно переночевать, скажи мне, - попросила Элли сонным голосом.

- Se vi ekvidos dometon, kie ni povus pasigi la nokton, diru al mi, - petis Elli per dormema voĉo.

- Очень неудобно и страшно идти в темноте.

- Estas tre maloportune kaj timige iri en mallumo.

Скоро Страшила остановился.

Baldaŭ Timigulo ekstaris.

- Я вижу справа маленькую хижину.

- Mi vidas dekstre malgrandan kabanon.

Пойдем туда?

Ĉu ni iru tien?

- Да, да! - ответила Элли.

- Jes, jes! - respondis Elli.

- Я так устала!..

- Mi tiel laciĝis!..

Они свернули с дороги и скоро дошли до хижины.

Ili turnis sin de la vojo kaj baldaŭ atingis la kabanon.

Элли нашла в углу постель из мха и сухой травы и сейчас же уснула, обняв рукой Тотошку.

Elli trovis en angulo liton el musko kaj seka herbo kaj tuj ekdormis, brakuminte Totoĉjon.

А Страшила сидел на пороге, оберегая покой обитателей хижины.

Sed Timigulo sidis sur la sojlo kaj gardis la kvieton de la kabanloĝantoj.

Оказалось, что Страшила караулил не напрасно.

Okazis, ke Timigulo gardis ne vane.

Ночью какой-то зверь с белыми полосками на спине и на черной свиной мордочке попытался проникнуть в хижину.

Nokte iu besto kun blankaj strioj sur la dorso kaj nigra porka muzeleto provis penetri en la kabanon.

Скорее всего, его привлек запах съестного из Эллиной корзинки, но Страшиле показалось, что Элли угрожает большая опасность.

Verŝajne, ĝin allogis la odoro de la manĝaĵoj el la korbo de Elli, sed Timigulo opiniis, ke al Elli minacis granda danĝero.

Он, затаившись, подпустил врага к самой двери (враг этот был молодой барсук, но этого Страшила, конечно не знал).

Li kaŝis sin kaj permesis al la malamiko veni al la pordo (la malamiko estis juna melo, sed tion Timigulo certe ne sciis).

И когда барсучишка уже просунул в дверь свой любопытный нос, принюхиваясь к соблазнительному запаху, Страшила стегнул его прутиком по жирной спине.

Kiam la meleto jam ŝovis sian scivoleman nazon en la pordon, flarante agrablan odoron, Timigulo vipis per vergo ĝian grasan dorson.

Барсучишка взвыл, кинулся в чащу леса, и долго еще слышался из-за деревьев его обиженный визг...

La meleto ekĝemis, ĵetis sin en la arbardensejon kaj longe aŭdiĝis ĝia ofendiĝa jelpo...

Остаток ночи прошел спокойно: лесные звери поняли, что у хижины есть надежный защитник.

La resto de la nokto pasis trankvile: la arbaraj bestoj komprenis, ke en la kabano estas fidela gardisto.

А Страшила, который никогда не уставал и никогда не хотел спать, сидел на пороге, пялил глаза в темноту и терпеливо дожидался утра.

Kaj Timigulo, kiu neniam laciĝis kaj neniam volis dormi, sidis sur la sojlo, gapis en mallumon kaj pacience atendis matenon.

СПАСЕНИЕ ЖЕЛЕЗНОГО ДРОВОСЕКА

Savo de Fera Hakisto

Элли проснулась.

Elli vekiĝis.

Страшила сидел на пороге, а Тотошка гонял в лесу белок.

Timigulo sidis sur la sojlo kaj Totoĉjo pelis sciurojn en la arbaro.

- Надо поискать воды, - сказала девочка.

- Necesas trovi akvon, - diris la knabino.

- Зачем тебе вода?

- Por kio vi bezonas akvon?

- Умыться и попить.

- Mi volas lavi min kaj trinki.

Сухой кусок не идет в горло.

Seka manĝopeco ne iras en gorĝo.

- Фу, как неудобно быть сделанным из мяса и костей!

- Fi, kiel estas maloportune esti farita el viando kaj ostoj!

- задумчиво сказал Страшила.

- mediteme diris Timigulo.

- Вы должны спать, и есть, и пить.

- Vi devas dormi, manĝi kaj trinki.

Впрочем, у вас есть мозги, а за них можно терпеть всю эту кучу неудобств.

Cetere vi havas cerbon kaj pro tio eblas toleri ĉi tiujn malagrablaĵojn.

Они нашли ручеек, и Элли с Тотошкой позавтракали.

Ili trovis fonton, kaj Elli kun Totoĉjo matenmanĝis.

В корзинке оставалось еще немного хлеба.

En la korbo restis ankoraŭ iomete da pano.

Элли собралась идти обратно в хижину, но тут послышался стон.

Elli preparis sin por la vojaĝo, sed subite ekaŭdis ĝemon en la arbaro.

- Что это? - спросила она со страхом.

- Kio estas? - demandis ŝi time.

- Понятия не имею, - отвечал Страшила.

- Mi ne scias, - respondis Timigulo.

- Пойдем, посмотрим.

- Ni iru kaj rigardu.

Стон раздался снова.

La ĝemo aŭdiĝis denove.

Они стали пробираться сквозь чащу.

Ili komencis trapenetri la densejon.

Скоро они увидели среди деревьев какую-то фигуру.

Baldaŭ ili ekvidis inter la arboj figuron.

Элли подбежала и остановилась с криком изумления.

Elli alkuris kaj ekhaltis kun mira krio.

У надрубленного дерева с высоко поднятым топором в руках стоял человек, целиком сделанный из железа.

Ĉe duonhakita arbo kun alte levita toporo en la manoj staris homo, tutefarita el fero.

Голова его, руки и ноги были прикреплены к железному туловищу на шарнирах; на голове вместо шапки была медная воронка, галстук на шее был железный.

La kapo, brakoj kaj gamboj estis ligitaj al la fera korpo per ĉarniroj; surkape anstataŭ ĉapo estis kupra funelo, la kravato ĉirkaŭ la kolo estis fera.

Человек стоял неподвижно, с широко раскрытыми глазами.

La homo staris senmove kun larĝe malfermitaj okuloj.

Тотошка с яростным лаем попытался укусить ногу незнакомца и отскочил с визгом: он чуть не сломал зубы.

Totoĉjo kun arda bojo provis mordi piedon de la nekonato kaj desaltis kun jelpo: li apenaŭ ne rompis la dentojn.

- Что за безобразие, ав-ав-ав! - пожаловался он.

- Kia fiago, hav-hav-hav!- plendis li.

- Разве можно подставлять порядочной собаке железные ноги?..

- Kiel vi ne hontas ŝovi al deca hundo ferajn piedojn?..

- Наверно, это лесное пугало, - догадался Страшила.

- Verŝajne, li estas arbara timigilo?- konjektis Timigulo.

- Не понимаю только, что оно здесь охраняет?

- Mi ne komprenas nur, kion li ĉi tie gardas?

- Это ты стонал? - спросила Элли.

- Ĉu estas vi kiu ĝemis?- demandis Elli.

- Да... - ответил Железный Дровосек.

- Jes... - respondis la fera homo.

- Уже целый год никто не приходит мне помочь...

- Jam la tutan jaron neniu venis por helpi al mi...

- А что нужно сделать?

- Sed kion necesas fari?

- спросила Элли, растроганная жалобным голосом незнакомца.

- demandis Elli, kortuŝita per plenda voĉo de la nekonato.

- Мои суставы заржавели, и я не могу двигаться.

- Miaj artikoj rustiĝis kaj mi ne povas moviĝi.

Но, если меня смазать, я буду как новенький.

Sed se vi min lubrikos, mi estos kvazaŭ nova.

Ты найдешь масленку в моей хижине на полке.

Vi trovos la lubrikilon en mia kabano sur la breto.

Элли с Тотошкой убежали, а Страшила ходил вокруг Железного Дровосека и с любопытством рассматривал его.

Elli kun Totoĉjo forkuris, sed Timigulo iris ĉirkaŭ Fera Hakisto kaj scivoleme rigardis lin.

- Скажи, друг, - поинтересовался Страшила.

- Diru, amiko, - interesiĝis Timigulo,

- Год - это очень долго?

- ĉu la jaro - tio estas longe?

- Еще бы!

- Certe!

Год - это долго, очень долго!

La jaro - tio estas longe, tre longe.

Это целых триста шестьдесят пять дней!..

Tio estas eĉ tricent sesdek kvin tagoj!..

- Триста... шестьдесят... пять...

- Tricent... sesdek... kvin...

- повторил Страшила. - А что, это больше чем три?

- ripetis Timigulo.- Sed ĉu tio estas pli ol tri?

- Какой ты глупый! - ответил Дровосек.

- Kiel stulta vi estas! - respondis Hakisto.

- Ты, видно, совсем не умеешь считать!

- Vi, verŝajne, tute ne povas kalkuli?

- Ошибаешься! - гордо возразил Страшила. - Я очень хорошо умею считать!

- Vi eraras! - fiere oponis Timigulo.- Mi tre bone kalkulas!

- И он начал считать, загибая пальцы: - Хозяин сделал меня - раз!

- kaj li komencis kalkuli, helpe de la fingroj: - La mastro faris min - unu!

Я поссорился с вороной - два!

Mi kverelis kun korniko - du!

Элли сняла меня с кола - три!

Elli demetis min de paliso - tri!

А больше со мной ничего не случилось, значит, дальше и считать незачем!

Sed nenio plu okazis kaj sekve mi ne plu bezonas kalkuli!

Железный Дровосек так удивился, что даже не смог ничего возразить.

Fera Hakisto tiel miris, ke eĉ ne povis oponi.

В это время Элли принесла масленку.

Tiutempe Elli alportis la lubrikilon.

- Где смазывать? - спросила она.

- Kie oleumi vin? - demandis ŝi.

- Сначала шею, - ответил Железный Дровосек.

- Komence la kolon, - respondis Fera Hakisto.

И Элли смазала шею, но она так заржавела, что Страшиле долго пришлось поворачивать голову Дровосека направо и налево, пока шея не перестала скрипеть.

Kaj Elli lubrikis la kolon, sed ĝi tiel rustiĝis, ke Timigulo longe devis turni la kapon de Hakisto dekstren kaj liven, ĝis la kolo ĉesis knari.

- Теперь, пожалуйста руки!

- Nun, bonvolu, la brakojn!

И Элли стала смазывать суставы рук, а Страшила осторожно поднимал и опускал руки Дровосека, пока они стали действительно как новенькие.

Kaj Elli komencis lubriki la artikojn de la brakoj, kaj Timigulo karese levis kaj mallevis la brakojn de Hakisto ĝis ili vere fariĝis kvazaŭ novaj.

Тогда Железный Дровосек глубоко вздохнул и бросил топор.

Tiam Fera Hakisto profunde enspiris kaj forĵetis la toporon.

- Ух, как хорошо! - сказал он.

- Uf, kiel estas bone, - diris li.

- Я поднял вверх топор, прежде чем заржаветь и очень рад, что могу от него избавиться.

- Mi levis supren mian toporon antaŭ ol rustiĝi kaj nun tre ĝojas lasi ĝin.

Ну, а теперь дайте мне масленку, я смажу себе ноги и все будет в порядке.

Do nun donu al mi lubrikilon, mi oleumos miajn gambojn kaj ĉio estos en ordo.

Смазав ноги так, что он мог свободно двигать ими, Железный Дровосек много раз поблагодарил Элли, потому что он был очень вежливым.

Lubrikinte la gambojn tiel, ke li povis libere movi ilin, Fera Hakisto multfoje dankis Elli, ĉar li estis tre ĝentila.

- Я стоял бы здесь до тех пор, пока не обратился бы в железную пыль.

- Mi starus ĉi tie ĝis transformiĝo en feran polvon.

Вы спасли мне жизнь!

Vi savis mian vivon.

Кто вы такие?

Kiu vi estas?

- Я Элли, а это мои друзья...

- Mi - Elli, kaj jen estas miaj amikoj...

- Тото! - Страшила!

- Toto! - Timigulo!

Я набит соломой!

Mi estas pajloŝtopita!

- Об этом нетрудно догадаться по твоим разговорам, - заметил Железный Дровосек.

- Pri tio oni povas konjekti laŭ via parolado, - rimarkis Fera Hakisto.

- Но как вы сюда попали?

- Sed kiel vi trafis ĉi tien?

- Мы идем в Изумрудный город к великому волшебнику Гудвину и провели в твоей хижине ночь.

- Ni iras en Smeraldan Urbon al Grandega Magiisto Gudvin kaj pasigis nokton en via kabano.

- Зачем вы идете к Гудвину?

- Por kio vi iras al Gudvin?

- Я хочу, чтобы Гудвин вернул меня в Канзас, к папе и маме, - сказала Элли.

- Mi volas, ke Gudvin revenigu min en Kansason, al la paĉjo kaj panjo, - diris Elli.

- А я хочу попросить у него немножечко мозгов для моей соломенной головы, - сказал Страшила.

- Sed mi volas peti lin doni iomete da cerbo por mia pajla kapo, - diris Timigulo.

- А я иду просто потому, что люблю Элли и потому, что мой долг - защищать ее от врагов!

- Sed mi simple iras, ĉar amas Elli kaj mia devo estas gardi ŝin kontraŭ la malamikoj!

- сказал Тотошка.

- diris Totoĉjo.

Железный Дровосек глубоко задумался.

Fera Hakisto profunde enpensiĝis.

- Как вы полагаете, великий Гудвин может дать мне сердце?

- Kiel vi opinias, ĉu Gudvin povas doni al mi koron?

- Думаю, что может, - отвечала Элли.

- Mi opinias, ke li povas, - respondis Elli.

- Ему это не труднее, чем дать Страшиле мозги.

- Por li tio ne estas malpli facila ol doni al Timigulo cerbon.

- Так вот, если вы примете меня в компанию, я пойду с вами в Изумрудный город и попрошу великого Гудвина дать мне сердце.

- Do jen, se vi prenos min en vian kompanion, mi iros kun vi en Smeraldan Urbon kaj petos Grandegan Gudvin doni al mi koron.

Ведь иметь сердце - самое заветное мое желание!

Ja havi koron estas la plej intima mia deziro!

Элли радостно воскликнула: - Ах, друзья мои, как я рада!

Elli ĝoje ekkriis: - Aĥ, miaj amikoj, kiel mi ĝojas!

Теперь вас двое, и у вас два заветных желания!

Nun vi estas duope, kaj vi havas du intimajn dezirojn!

- Пойдем с нами, - добродушно согласился Страшила.

- Naĝu... tio estas iru kun ni, - bonanime konsentis la Timigulo.

Железный Дровосек попросил Элли доверху наполнить маслом масленку и положить ее на дно корзинки.

Fera Hakisto petis Elli plenigi la lubrikilon per oleo kaj meti ĝin sur la fundon de la korbeto.

- Я могу попасть под дождь и заржаветь, - сказал он. - И без масленки мне придется плохо...

- Mi povas trafi sub pluvon kaj rustiĝi, - diris li, - kaj sen lubrikilo por mi estos malbone...

Потом он поднял топор, и они пошли через лес к дороге, вымощенной желтым кирпичом.

Poste li levis la toporon, kaj ili ekiris tra la arbaro al la vojo, pavimita per flavaj brikoj.

Большим счастьем было для Элли и Страшилы найти такого спутника, как Железный Дровосек - сильного и ловкого.

Granda feliĉo estis por Elli kaj Timigulo trovi tian fortan kaj lertan kunvojaĝanton kiel Fera Hakisto.

Когда Дровосек заметил, что Страшила опирается на корявую сучковатую дубину, он тотчас срезал с дерева прямую ветку и сделал для товарища удобную и крепкую трость.

Kiam Hakisto rimarkis, ke Timigulo sin apogas per malglata multbranĉera klabo, li tuj detranĉis rektan branĉon de arbo kaj faris por la kunulo oportunan firman bastoneton.

Скоро путники пришли к месту, где дорога заросла кустарником и стала непроходимой.

Baldaŭ la vojaĝantoj venis al tiu loko kie la vojo kovriĝis je arbustoj kaj fariĝis netrairebla.

Но Железный Дровосек заработал своим огромным топором и быстро расчистил путь.

Sed Fera Hakisto eklaboris per sia grandega toporo kaj rapide purigis la vojon.

Элли шла задумавшись и не заметила, как Страшила свалился в яму.

Elli iris mediteme kaj ne rimarkis ke Timigulo falis en kavon.

Ему пришлось звать друзей на помощь.

Li devis voki la amikojn por ke ili helpu.

- Почему ты не обошел кругом?

- Kial vi ne ĉirkaŭiris?

- спросил Железный Дровосек.

- demandis Fera Hakisto.

- Не знаю! - чистосердечно ответил Страшила.

- Mi ne scias! - sincere respondis Timigulo.

- Понимаешь, у меня голова набита соломой, и я иду к Гудвину попросить немного мозгов.

- Vidu, ke mia kapo estas pajloŝtopita, kaj mi iras al Gudvin por peti iomete da cerbo.

- Так! - сказал Дровосек.

- Aha! - diris Hakisto.

- Во всяком случае мозги - не самое лучшее на свете.

- Ĉiuokaze, cerbo ne estas la plej bona aĵo en la mondo.

- Вот еще! - удивился Страшила.

- Kial ne? - miris Timigulo.

- Почему ты так думаешь?

- Kial vi opinias tiel?

- Раньше у меня были мозги, - пояснил Железный Дровосек.

- Antaŭe mi havis cerbon, - klarigis Fera Hakisto.

- Но теперь, когда приходится выбирать между мозгами и сердцем, я предпочитаю сердце.

- Sed nun, kiam mi devas elekti inter cerbo kaj koro, mi preferas koron.

- А почему? - спросил Страшила.

- Sed kial? - demandis Timigulo.

- Послушайте мою историю, и тогда вы поймете.

- Aŭskultu mian historion, kaj vi ĉion komprenos.

И, пока они шли, Железный Дровосек рассказывал им свою историю: - Я дровосек!

Kaj dum ili iris, Fera Hakisto rakontis al ili sian historion: - Mi estas hakisto.

Став взрослым, я задумал жениться.

Kiam mi fariĝis plenaĝa mi decidis edziĝi.

Я полюбил от всего сердца одну хорошенькую девушку, а я тогда был еще из мяса и костей, как и все люди.

Mi amis tutkore bonan junulinon kaj tiam mi ankoraŭ estis el viando kaj ostoj, kiel ĉiuj homoj.

Но злая тетка, у которой жила девушка, не хотела расстаться с ней, потому что девушка работала на нее.

Sed malica onklino, kun kiu loĝis la junulino, ne volis disiĝi kun ŝi, ĉar la junulino laboris anstataŭ ŝi.

Тетка пошла к волшебнице Гингеме и пообещала ей набрать целую корзину самых жирных пиявок, если та расстроит свадьбу...

La onklino venis al sorĉistino Gingema kaj promesis kolekti korbon plenan de la plej grasaj hirudoj, se ŝi malaranĝos la geedziĝan feston...

- Злая Гингема убита! - перебил Страшила.

- La malica Gingema estas murdita! - interrompis Timigulo.

- Кем? - Элли!

- De kiu? - De Elli?

Она прилетела на убивающем домике и - крак! крак! - села волшебнице на голову.

Ŝi flugis en Murdanta Dometo kaj - krak! krak! - falis sur la kapon de la sorĉistino.

- Жаль, что этого не случилось раньше! - вздохнул Железный Дровосек и продолжал: - Гингема заколдовала мой топор, он отскочил от дерева и отрубил мне левую ногу.

- Bedaŭrinde tio ne okazis pli frue!- veis Fera Hakisto kaj daŭrigis: - Gingema ensorĉis mian toporon kaj ĝi rikoĉetis de arbo kaj forhakis mian maldekstran gambon.

Я очень опечалился: ведь без ноги я не мог быть дровосеком.

Mi tre ĉagreniĝis: ja sen gambo mi ne povis esti hakisto.

Я пошел к кузнецу, и он сделал мне прекрасную железную ногу.

Mi venis al forĝisto kaj li faris por mi bonegan feran gambon.

Гингема снова заколдовала мой топор, и он отрубил мне правую ногу.

Gingema denove ensorĉis mian toporon kaj ĝi forhakis mian dekstran gambon.

Я опять пошел к кузнецу.

Mi denove venis al forĝisto.

Девушка любила меня по прежнему и не отказывалась выйти за меня замуж.

La junulino amis min kiel antaŭe kaj ne rifuzis fariĝi mia edzino.

"Мы много сэкономим на сапогах и брюках!" - говорила она мне.

"Ni ŝparos je botoj kaj pantalonoj," - parolis ŝi al mi.

Однако злая волшебница не успокоилась: ведь ей очень хотелось получить целую корзину пиявок.

Tamen la malica sorĉistino ne trankviliĝis: ja ŝi tre volis ricevi la tutan korbon da hirudoj.

Я потерял руки, и кузнец сделал мне железные.

Mi perdis la brakojn, kaj forĝisto faris por mi la ferajn.

Наконец топор отрубил мне голову, и я подумал, что мне пришел конец.

Kiam la toporo forhakis mian kapon mi opiniis, ke tio estis la fino por mi.

Но об этом узнал кузнец и сделал мне отличную железную голову.

Sed pri tio eksciis la forĝisto kaj faris por mi bonegan feran kapon.

Я продолжал работать, и мы с девушкой по-прежнему любили друг друга...

Mi daŭrigis labori kaj mi kaj la junulino kiel antaŭe amis unu la alian...

- Тебя, значит, делали по кускам, - глубокомысленно заметил Страшила.

- Sekve vin oni faris iom post iom, - mediteme rimarkis Timigulo.

- А меня мой хозяин сделал зараз...

- Sed min mia mastro faris dum unu fojo...

- Самое худшее впереди, - печально продолжал Дровосек.

- Plej malbone estis poste, - malgaje daŭrigis Hakisto.

- Коварная Гингема, видя, что у нее ничего не выходит, решила окончательно доконать меня.

- La malica Gingema, vidinte, ke ŝi ne povas sukcesi, decidis fine ekstermi min.

Она еще раз заколдовала топор, и он разрубил мое туловище пополам.

Ŝi ankoraŭfoje sorĉis la toporon, kaj ĝi dishakis mian korpon poduone.

Но, к счастью, кузнец снова узнал об этом, сделал железное туловище и прикрепил к нему на шарнирах мою голову, руки и ноги.

Sed feliĉe, la forĝisto denove eksciis tion, faris la feran korpon kaj ligis al ĝi per ĉarniroj miajn kapon, brakojn kaj gambojn.

Но - увы! - у меня не было больше сердца: кузнец не сумел его вставить.

Sed - ve! - mi ne plu havis koron: la forĝisto ne scipovis ĝin enmeti.

И мне подумалось, что я, человек без сердца, не имею права любить девушку.

Kaj mi pensis, ke mi, la homo sen koro, ne rajtas ami la junulinon.

Я вернул моей невесте ее слово и заявил, что она свободна от своего обещания.

Mi redonis al mia fianĉino ŝian vorton kaj deklaris, ke ŝi estas libera de sia ĵuro.

Странная девушка почему-то этому совсем не обрадовалась, сказала, что любит меня, как прежде, и будет ждать, когда я одумаюсь.

La stranga junulino ial ne ĝojis al tio, diris, ke amas min kiel antaŭe kaj atendos min ĝis mi decidŝanĝos.

Что с ней теперь, я не знаю: ведь я не видел ее больше года...

Kion ŝi faras nun, mi ne scias: ja mi ne vidis ŝin dum pli ol jaro...

Железный Дровосек вздохнул, и большие слезы покатились из его глаз.

Fera Hakisto ĝemis, kaj larmoj glitis el liaj okuloj.

- Осторожней! - в испуге вскричал Страшила и вытер ему слезы голубым носовым платочком.

- Gardu vin! - ekkriis Timigulo kaj viŝis liajn larmojn per helblua naztuko.

- Ведь ты сразу же заржавеешь от слез.

- Ja vi rustiĝos de la larmoj!

- Благодарю, мой друг!

- Mi dankas vin, mia amiko!

- сказал Дровосек, - я забыл, что мне нельзя плакать.

- diris Hakisto. - Mi forgesis, ke mi ne rajtas plori.

Вода вредна мне во всех видах...

Akvo en ĉiuj formoj estas malutila por mi...

Итак, я гордился своим новым железным телом и уже не боялся заколдованного топора.

Do mi fieris mian novan feran korpon kaj jam ne timis la sorĉitan toporon.

Мне страшна была только ржавчина, но я всегда носил с собой масленку.

Por mi estis danĝera nur rusto, sed mi ĉiam kunhavis lubrikilon.

Только раз я позабыл ее, попал под ливень и так заржавел, что не мог сдвинуться с места, пока вы не спасли меня.

Nur unu fojon mi forgesis ĝin kaj trafis sub pluvegon kaj tiel rustiĝis, ke ne povis demovi min de la loko, ĝis vi savis min.

Я уверен, что и этот ливень обрушила на меня коварная Гингема...

Mi certas, ke tiun pluvegon sendis por mi la malica Gingema...

Ах, как это ужасно - стоять целый год в лесу и думать о том, что у тебя совсем нет сердца!

Aĥ, tio estas terura - stari la tutan jaron en arbaro kaj pensi, ke mi ne havas koron!

- С этим может сравниться только торчание на колу посреди пшеничного поля, - перебил его Страшила.

- Kun tio kompareblas nur starado sur paliso meze de tritika kampo - interrompis Timigulo.

- Но, правда, мимо меня ходили люди, и можно было разговаривать с воронами...

- Sed vere, preter vagis homoj kaj eblis paroli kun kornikoj...

- Когда меня любили, я был счастливейшим человеком, - продолжал Железный Дровосек, вздыхая.

- Kiam oni min amis, mi estis la plej feliĉa homo, - daŭrigis Fera Hakisto, sopire.

- Если Гудвин даст мне сердце, я вернусь в страну жевунов и женюсь на девушке.

- Se Gudvin donos al mi koron, mi revenos en la landon de la Maĉuloj kaj edziĝos je la junulino.

Может быть, она все-таки ждет меня...

Povas esti, ke ŝi atendas min ĝis nun...

- А я, - упрямо сказал Страшила, - все-таки предпочитаю мозги: когда нет мозгов, сердце ни к чему.

- Sed mi, - obstine diris Timigulo, - eĉ nun preferas cerbon: kiam forestas cerbo, tiam koro estas senutila.

- Ну, а мне нужно сердце! - возразил Железный Дровосек.

- Sed, mi bezonas koron - oponis Fera Hakisto.

- Мозги не делают человека счастливым, а счастье - лучшее, что есть на земле.

- Cerbo ne faras homon feliĉa, sed feliĉo estas la plej valora aĵo kiu ekzistas en la mondo.

Элли молчала, так как не знала, кто из ее новых друзей прав.

Elli silentis, ĉar ne sciis, kiu el ŝiaj novaj amikoj pravas.

ЭЛЛИ В ПЛЕНУ У ЛЮДОЕДА

Elli en kaptiteco de Hommanĝulo

Лес становился глуше.

La arbaro plidensiĝis.

Ветви деревьев, сплетаясь вверху, не пропускали солнечных лучей.

Branĉoj de la arboj plektiĝis supre kaj ne tralasis la sunradiojn.

На дороге, вымощенной желтым кирпичом, была полутьма.

Sur la vojo, pavimita per flavaj brikoj, estis duonmallumo.

Шли до позднего вечера.

Ili iris ĝis malfrua vespero.

Элли очень устала и Железный Дровосек взял ее на руки.

Elli tre laciĝis, kaj Fera Hakisto prenis ŝin sur la manojn.

Страшила плелся сзади, сгибаясь под тяжестью топора.

Timigulo sin trenis malantaŭe, kliniĝante de la topora pezo.

Наконец остановились на ночлег.

Finfine ili haltis por tranokto.

Железный Дровосек сделал для Элли уютный шалаш из ветвей.

Fera Hakisto faris por Elli komfortan kabanon el branĉoj.

Он и Страшила просидели всю ночь у входа в шалаш, прислушиваясь к дыханию девочки и охраняя ее сон.

Li kaj Timigulo sidis la tutan nokton ĉe la eniro, fiksaŭskultante la spiradon de la knabino kaj gardante ŝian dormon.

Новые друзья негромко разговаривали.

La novaj amikoj mallaŭte konversaciis.

Общение было очень полезным для Страшилы.

La konversacio estis tre utila por Timigulo.

Несмотря на отсутствие мозгов, он хорошо запоминал новые слова и все реже ошибался в разговоре.

Malgraŭ la manko de cerbo li bone memoris novajn vortojn kaj malpli ofte eraris en parolado.

Утром снова двинулись в путь.

Matene denove ili ekvojaĝis.

Дорога стала веселее: деревья опять отступили в стороны, и солнышко ярко освещало желтые кирпичи.

La vojo iĝis pli gaja: la arboj denove delokiĝis flanken kaj la suno brile lumigis la flavajn brikojn.

За дорогой здесь, видимо, кто-то ухаживал: сучья и ветки, сбитые ветром, были собраны и аккуратно сложены по краям дороги.

Evidente iu zorgis pri la vojo ĉi tie: la branĉeroj kaj branĉoj, faligitaj de vento, estis kunigitaj kaj akurate metitaj sur la vojrandojn.

Вдруг Элли заметила впереди столб и на нем доску с надписью: Путник, торопись!

Subite Elli rimarkis antaŭe foston kun tabulo, sur kiu estis skribite: VOJAĜANTO, RAPIDU!

За поворотом дороги исполнятся все твои желания!!!

POST LA VOJTURNO PLENUMIĜOS ĈIUJ VIAJ DEZIROJ!

Элли прочитала надпись и удивилась. - Что это?

Elli legis la skribaĵon kaj ekmiris: - Kio tio estas?

Я попаду отсюда прямо в Канзас, к маме и папе?

Ĉu mi tuj de ĉi tie trafos en Kansason, al la paĉjo kaj panjo?

- А я, - подхватил Тотошка, - поколочу соседского Гектора, этого хвастунишку, который уверяет, что он сильнее меня?

- Kaj ĉu mi, - alparolis Totoĉjo, - batos la najbaran hundeton Hektoro, tiun fanfaronulon, kiu asertis, ke li estas pli forta ol mi?

Элли обрадовалась, забыла обо всем на свете и бросилась вперед.

Elli ekĝojis, forgesis ĉion en la mondo kaj ĵetis sin antaŭen.

Тотошка следовал за ней с веселым лаем.

Totoĉjo postsekvis ŝin kun gaja bojo.

Железный Дровосек и Страшила, увлеченные все тем же интересным спором, что лучше - сердце или мозги, не заметили, что Элли убежала и мирно шли по дороге.

Fera Hakisto kaj Timigulo, malatentaj pro la sama disputo: kio estas pli utila ĉu koro aŭ cerbo - ne rimarkis, ke Elli forkuris, kaj trankvile iris laŭ la vojo.

Внезапно они услышали крик девочки и злобный лай Тотошки.

Subite ili ekaŭdis krion de la knabino kaj koleran bojon de Totoĉjo.

Друзья устремились к месту происшествия и успели заметить, как среди деревьев мелькнуло что-то лохматое и темное и скрылось в чаще леса.

La amikoj impetis al la loko de la akcidento kaj sukcesis rimarki kiel inter la arboj preterkuris iu vila kaj malhela kaj kaŝis sin en la arbardensejo.

Возле дерева лежал бесчувственный Тотошка, из его ноздрей текли струйки крови.

Ĉe arbo kuŝis sensenta Totoĉjo kaj el liaj nazotruoj fluetis la sango.

- Что случилось? - горестно спросил Страшила.

- Kio okazis? - kun ĉagreno demandis Timigulo.

- Должно быть, Элли унес хищный зверь...

- Verŝajne, sovaĝa besto forportis Elli...

Железный Дровосек ничего не говорил: он зорко всматривался вперед и грозно размахивал огромным топором.

Fera Hakisto nenion diris: li akrevide rigardis antaŭen kaj minace svingis per sia granda toporo.

- Квирр... квирр... - вдруг раздалось насмешливое чоканье белки с верхушки высокого дерева.

- Kvirr... kvirr... - subite aŭdiĝis moka kvivito de Sciuro de-sur la pinto de alta arbo.

- Что случилось?

- Kio okazis?

Двое больших, сильных мужчин отпустили маленькую девочку, и ее унес людоед!

Du grandaj fortaj viroj lasis malgrandan knabinon, kaj ŝin forportis Hommanĝulo!

- Людоед? - переспросил Железный Дровосек.

- Hommanĝulo? - demandis Fera Hakisto.

- Я не слыхал, что в этом лесу живет людоед.

- Mi ne aŭdis, ke en ĉi tiu arbaro loĝas Hommanĝulo.

- Квирр... квирр... каждый муравей в лесу знает о нем.

- Kvirr... kvirr... ĉiu formiko en la arbaro scias pri li.

Эх, вы!

Ve, figardistoj vi estas!

Не могли присмотреть за маленькой девочкой!

Vi ne povis prizorgi la malgrandan knabinon!

Только черненький зверек смело вступился за нее и укусил людоеда, но тот так хватил его своей огромной ногой, что он, наверное, умрет...

Nur la nigra besteto kuraĝe defendis ŝin kaj mordis Hommanĝulon, sed tiu frapis lin per sia grandega piedo kaj li, verŝajne, mortos...

Белка осыпала друзей такими насмешками, что им стало стыдно.

Sciuro ŝutis al la amikoj tiajn mokojn, ke ili ekhontis.

- Надо спасать Элли! - вскричал Страшила.

- Necesas savi Elli! - ekkriis Timigulo.

- Да, да!

- Jes, jes!

- горячо подхватил Железный Дровосек.

- fervore diris Fera Hakisto.

- Элли спасла нас, а мы должны отбить ее у людоеда.

- Elli savis nin, kaj ni devas forpreni ŝin de Hommanĝulo.

Иначе я умру с горя...

Alie mi mortos de ĉagreno...

- и слезы покатились по щекам Железного Дровосека.

- Kaj larmoj glitis sur la vangoj de Fera Hakisto.

- Что ты делаешь!

- Kion vi faras!

- в испуге закричал Страшила, вытирая ему слезы платочком.

- maltrankvile kriis Timigulo, viŝante liajn larmojn per naztuko.

- Масленка у Элли!

- La lubrikilo estas ĉe Elli!

- Если вы хотите выручить маленькую девочку, я покажу вам, где живет людоед, хотя очень его боюсь, - сказала белка.

- Se vi volas savi la malgrandan knabinon, mi montros al vi, kie loĝas Hommanĝulo, kvankam mi tre timas lin, - diris Sciuro.

Железный Дровосек бережно уложил Тотошку на мягкий мох и сказал: - Если нам удастся вернуться, мы позаботимся о нем...

Fera Hakisto karese metis Totoĉjon sur molan muskon kaj diris: - Se ni sukcesos reveni, ni zorgos pri li...

- И он повернулся к белке: - Веди нас!

- kaj li turnis sin al Sciuro. - Konduku nin!

Белка запрыгала по деревьям, друзья поспешили за ней.

Sciuro saltadis tra la arboj, la amikoj hastis post ĝi.

Когда они зашли в глубь леса, показалась серая стена.

Kiam ili atingis la arbarinternon, aperis griza murego.

Замок людоеда стоял на холме.

La kastelo de Hommanĝulo situis sur monteto.

Его окружала высокая стена, на которую не вскарабкалась бы и кошка.

Ĝin ĉirkaŭis alta murego, sur kiun ne povus grimpi eĉ kato.

Перед стеной был ров наполненный водой.

Antaŭ la murego estis plenakva foskavo.

Утащив Элли, людоед поднял перекидной мост и запер на два засова чугунные ворота.

Forŝtelinte Elli Hommanĝulo levis moveblan ponton kaj fermis feran pordegon per du rigliloj.

Людоед жил один.

Hommanĝulo loĝis sola.

Прежде у него были бараны, коровы и лошади и он держал много слуг.

Antaŭe li havis ŝafojn, bovojn kaj ĉevalojn, kaj krom tio multe da servistoj.

В те времена мимо замка в Изумрудный город часто проходили путники. Людоед нападал на них и съедал.

Tiam preter la kastelo en Smeraldan Urbon ofte iris vojaĝantoj, Hommanĝulo atakis ilin kaj formanĝis.

Потом жевуны узнали о людоеде и движение по дороге прекратилось.

Poste la Maĉuloj eksciis pri Hommanĝulo kaj la trafiko laŭ la vojo malaperis.

Людоед принялся опустошать замок: сначала съел баранов, коров и лошадей, потом добрался до слуг и съел всех, одного за другим.

Hommanĝulo komencis dezertigi la kastelon: komence li formanĝis la ŝafojn, bovojn kaj ĉevalojn, poste li turnis sin al la servistoj kaj formanĝis ilin unu post alia.

Последние годы людоед прятался в лесу, ловил неосторожного кролика или зайца и съедал его всего с кожей и костями.

Dum la lastaj jaroj Hommanĝulo kaŝis sin en la arbaro, kaptis nesingardemajn leporojn kaj manĝis ilin kun la haŭto kaj ostoj.

Людоед страшно обрадовался, поймав Элли и решил устроить себе настоящий пир.

Hommanĝulo ege ĝojis, ke kaptis Elli, kaj decidis aranĝi por si veran festenon.

Он притащил девочку в замок, связал и положил на кухонный стол, а сам принялся точить большой нож.

Li portis la knabinon en la kuirejon, ŝnuris ŝin kaj metis sur la kuirtablon, kaj poste komencis akrigi grandan tranĉilon.

"Клинк... клинк..." - звенел нож.

"Klink... klink..." - sonoris la tranĉilo.

А людоед приговаривал: - Ба-га-ра!

Kaj Hommanĝulo murmuris: - Ba-ga-ra!

Знатная попала добыча!

Bonega estas la kaptaĵo!

Уж теперь полакомлюсь вволю, ба-га-ра!

Do tuj mi frandos ĝissate, ba-gar-ra!

Людоед был так доволен, что даже разговаривал с Элли: - Ба-га-ра!

- Hommanĝulo estis tiel kontenta, ke eĉ parolis kun Elli: - Ba-ga-ra!

А ловко я придумал повесить доску с надписью!

Sed kiel saĝe mi elpensis pendigi la tabulon kun la skribaĵo!

Ты думаешь, я действительно исполню твои желания?

Ĉu vi opiniis, ke mi vere plenumos viajn dezirojn?

Слушай больше!

Atendu plu!

Это я нарочно сделал, заманивать таких простаков, как ты!

Mi speciale tion faris por allogi tiajn naivulojn, kiel vi!

Ба-гар-ра!

Ba-gar-ra!

Элли плакала и просила у людоеда пощады, но он не слушал и продолжал точить нож.

Elli ploris kaj petis Hommanĝulon indulgi ŝin, sed li ne aŭskultis kaj daŭrigis akrigi la tranĉilon.

"Клинк... клинк... клинк..."

"Klink... klink... klink..."

И вот людоед занес над девочкой нож.

Kaj jen Hommanĝulo levis la tranĉilon super la knabino.

Она в ужасе закрыла глаза.

Ŝi en teruro fermis la okulojn.

Однако людоед опустил руку и зевнул.

Tamen Hommanĝulo mallevis manon kaj oscedis.

- Ба-га-ра!

- Ba-ga-ra!

Устал я точить этот большой нож!

Mi laciĝis akrigi ĉi tiun grandan tranĉilon!

Пойду-ка отдохну часок-другой.

Do venu mi ripozi por unu aŭ kelkaj horoj.

После сна и еда приятней.

Manĝo post dormo estas pli agrabla.

Людоед пошел в спальню и вскоре его храп раздался по всему замку и даже был слышен в лесу.

Hommanĝulo venis en la dormejon kaj baldaŭ lia ronko tondris tra la tuta kastelo kaj eĉ aŭdeblis en la arbaro.

Железный Дровосек и Страшила в недоумении стояли перед рвом, наполненным водой.

Fera Hakisto kaj Timigulo staris embarasitaj antaŭ la foskavo, plena de akvo.

- Я бы переплыл через воду, - сказал Страшила. - Но вода смоет мои глаза, уши и рот и я стану слепым, глухим и немым.

- Mi povas tranaĝi, - diris Timigulo, sed la akvo forlavos miajn okulojn, orelojn kaj buŝon, kaj mi iĝos blinda, surda kaj muta.

- А я утону, - проговорил Железный Дровосек. - Ведь я очень тяжел.

- Sed mi dronos, - elparolis Fera Hakisto, - ja mi estas tre peza.

Если даже и вылезу из воды, сейчас же заржавею, а масленки нет.

Eĉ se mi eliros el la akvo mi tuj rustiĝos, sed la lubrikilo mankas.

Так они стояли, раздумывая и вдруг услышали храп людоеда.

Tiel ili staris, pensante, sed subite ekaŭdis la ronkadon de Hommanĝulo.

- Надо спасать Элли, пока он спит, - сказал Железный Дровосек. - Погоди, я придумал!

- Necesas savi Elli dum li dormas, - diris Fera Hakisto.- Atendu, mi ion elpensis!

Сейчас мы переберемся через ров.

Ni tuj transiros la foskavon.

Он срубил высокое дерево с развилкой на верхушке, и оно упало на стену замка и прочно легло на ней.

Li forhakis altan arbon kun branĉforko en la pinto, kaj ĝi falis sur la kastelan muregon kaj firme kuŝiĝis sur ĝin.

- Полезай! - сказал он Страшиле. - Ты легче меня.

- Grimpu!- diris li al Timigulo.- Vi estas malpli peza ol mi.

Страшила подошел к мосту, но испугался и попятился.

Timigulo venis al la ponto, sed ektimis kaj retiriĝis.

Белка не выдержала и одним махом вбежала на стену.

Sciuro ne eltenis kaj unumomente trakuris laŭ la arbo sur la muregon.

- Квирр... квир... эх ты, трус! - крикнула она Страшиле.

- Kvirr... kvirr... Eh, vi estas timulo! - kriis ĝi.

- Смотри, как это просто делается!

- Rigardu, kiel mi tion faris!

- Но, взглянув в окно замка, она даже ахнула от волнения.

- Sed rigardante tra fenestron de la kastelo, ĝi eĉ hokriis de ekscitiĝo.

- Девочка лежит связанная на кухонном столе...

- La knabino kuŝas ŝnurita sur la kuirtablo...

Около нее большой нож...

Apud ŝi estas granda tranĉilo...

девочка плачет...

La knabino ploras...

Я вижу, как из ее глаз катятся слезы...

Mi vidas, ke el ŝiaj okuloj glitas larmoj...

Услышав такие вести, Страшила забыл опасность и чуть ли не быстрее белки взлетел на стену.

Ekaŭdinte tiun informon, Timigulo forgesis pri la danĝero kaj apenaŭ ne pli rapide ol Sciuro surgrimpis la muregon.

- Ох! - только и сказал он, увидев через окно кухни бледное лицо Элли, и мешком свалился во двор.

- Ho! - nure diris li, kiam ekvidis la palan vizaĝon de Elli, kaj kvazaŭ sako falis en la korton.

Прежде чем он встал, белка спрыгнула ему на спину, перебежала двор, шмыгнула через решетку окна и принялась грызть веревку, которой была связана Элли.

Antaŭ ol li leviĝis, Sciuro saltis sur lian dorson, trakuris la korton, trapenetris la kradon de la fenestro kaj komencis ronĝi la ŝnuron, per kiu estis ligita Elli.

Страшила открыл тяжелые засовы ворот, опустил подъемный мост, и Железный Дровосек вошел во двор, свирепо вращая глазами и размахивая огромным топором.

Timigulo malfermis la pezajn riglilojn de la pordego kaj mallevis la moveblan ponton, kaj Fera Hakisto venis en la korton, kruele turnante siajn okulojn kaj bataleme svingante la grandan toporon.

Все это он делал, чтобы устрашить людоеда, если тот проснется и выйдет во двор.

Li ĉion ĉi faris por timigi Hommanĝulon, se tiu vekiĝos kaj eliros en la korton.

- Сюда! Сюда! - пропищала белка из кухни, и друзья бросились на ее зов.

- Ĉi tien! Ĉi tien! - kvikis Sciuro el la kuirejo kaj la amikoj ĵetis sin al ĝia voko.

Железный Дровосек вложил острие топора в щель между дверью и косяком, нажал, и - трах!

Fera Hakisto enmetis la pinton de la toporo en la fendon inter la pordo kaj fosto, premis ĝin kaj - trah!

- дверь слетела с петель.

- la pordo forrompiĝis de la ĉarniroj.

Элли спрыгнула со стола, и все четверо - Железный Дровосек, Страшила, Элли и белка - побежали из замка в лес.

Elli saltis de-sur la tablo, kaj la tuta kvaropo - Fera Hakisto, Timigulo, Elli kaj Sciuro - kuris el la kastelo en la arbaron.

Железный Дровосек в спешке так топал ногами по каменным плитам двора, что разбудил людоеда.

Fera Hakisto haste tiel piedfrapis sur la ŝtonaj platoj de la korto, ke vekis Hommanĝulon.

Людоед выскочил из спальни, увидел, что девочки нет, и пустился в погоню.

Hommanĝulo saltis el la dormejo, ekvidis, ke la knabino malaperis kaj ĵetis sin en persekuton.

Людоед был невысок, но очень толст.

Hommanĝulo estis ne alta, sed tre dika.

Голова его походила на котел, а туловище - на бочку.

Lia kapo similis kaldronon, kaj la korpo - barelon.

У него были длинные руки, как у гориллы, а ноги обуты в высокие сапоги с толстыми подошвами.

Li havis longajn kvazaŭ gorilajn brakojn, kaj liaj piedoj estis vestitaj en altajn botojn kun dikaj plandumoj.

На нем был косматый плащ из звериных шкур.

Li vestis sin en vilan mantelon el bestaj feloj.

На голову вместо шлема людоед надел большую медную кастрюлю, ручкой назад, и вооружился огромной дубиной с шишкой на конце, утыканной острыми гвоздями.

Sur la kapon anstataŭ kaskon Hommanĝulo metis grandan kupran kaserolon kun anso malantaŭe kaj armis sin per grandega klabo, sur kies pinto estis tubero kovrita per akraj najloj.

Он рычал от злости, и его сапожища грохотали: "Топ-топ-топ...", а острые зубы стучали: "Клац-клац-клац..."

Li kolere muĝegis kaj liaj botegoj tondris: "Top-top-top..." kaj akraj dentoj frapis: "Klac-klac-klac..."

- Ба-гар-ра!

- Ba-gar-ra!

Не уйдете, мошенники!..

Vi ne eskapos, trompuloj!..

Людоед быстро догонял беглецов.

Hommanĝulo estis rapide atinganta la fuĝintojn.

Видя, что от погони не убежать, Железный Дровосек прислонил испуганную Элли к дереву и приготовился к бою.

Vidante, ke ili ne povas forkuri, Fera Hakisto lasis timigitan Elli ĉe arbo kaj preparis sin al batalo.

Страшила отстал, ноги его цеплялись за корни, а грудью он задевал за ветки деревьев.

Timigulo malantaŭiĝis: liaj piedoj kroĉiĝis al arbaj radikoj kaj per la brusto li tuŝis la branĉojn.

Людоед догнал Страшилу, и тот вдруг бросился ему под ноги.

Hommanĝulo atingis Timigulon, sed tiu subite ĵetis sin sub liajn gambojn.

Не ожидавший этого людоед кувырком перелетел через Страшилу.

Ne atendinte tion Hommanĝulo kapreole falis trans Timigulon.

- Ба-гар-ра!

- Ba-gar-ra!

Это еще что за чучело?

Kio estas tiu ĉi timigilo!

Людоед не успел опомниться, как к нему сзади подскочил Железный Дровосек, поднял огромный острый топор и разрубил людоеда пополам вместе с кастрюлей.

Hommanĝulo ankoraŭ ne ekposedis sin, sed malantaŭ lin alsaltis Fera Hakisto, levis la grandan akran toporon kaj dishakis Hommanĝulon poduone kune kun la kaserolo.

- Квирр... квирр... славно сделано!

- Kvirr... kvirr... Bonege vi tion faris!

- восхитилась белка и поскакала по деревьям, рассказывая всему лесу о гибели свирепого людоеда.

- admiris Sciuro kaj saltadis tra la arboj rakontante tra la tuta arbaro pri la pereo de la kruela Hommanĝulo.

- Очень остроумно!

- Tre lerte!

- похвалил Железный Дровосек Страшилу. - Ты не смог бы лучше свалить людоеда, если бы у тебя были мозги!

- laŭdis Fera Hakisto Timigulon.- Vi ne povus pli bone faligi Hommanĝulon eĉ se vi havus cerbon.

Какие повреждения! - расстроился Страшила.

Kia domaĝo!- ĉagreniĝis Timigulo.

Элли достала иголку с ниткой и принялась за дело.

Elli prenis kudrilon kun fadeno kaj komencis kudri.

Пока она зашивала прорехи, из леса послышался слабый визг.

Dum ŝi laboris el la arbaro aŭdiĝis mallaŭta jelpo.

Железный Дровосек бросился в чащу и через минуту принес Тотошку.

Fera Hakisto ĵetis sin en la densejon kaj post minuto alportis Totoĉjon.

Храбрый маленький песик опомнился от бесчувствия и полз по следу людоеда...

La brava malgranda hundeto rekonsciiĝis kaj rampis laŭ la spuroj de Hommanĝulo...

Она взяла обессилившего Тотошку на руки и путники пошли через лес.

Ŝi prenis senfortan Totoĉjon sur la manojn kaj la vojaĝantoj ekiris tra la arbaro.

Вскоре они добрались до дороги, вымощенной желтым кирпичом, и бодро двинулись к Изумрудному городу.

Baldaŭ ili atingis la vojon, pavimitan per flavaj brikoj kaj vigle movis sin al Smeralda Urbo.

ВСТРЕЧА С ТРУСЛИВЫМ ЛЬВОМ

Renkonto kun Timema Leono

В эту ночь Элли спала в дупле, на мягкой постельки из мха и листьев.

Ĉi-nokte Elli dormis en arbkavo en mola lito el musko kaj folioj.

Сон ее был тревожен: ей чудилось, что она лежит связанная, что людоед заносит над ней руку с огромным ножом.

Ŝia dormo estis maltrankvila: al ŝi sonĝis, ke ŝi kuŝas ŝnurita kaj Hommanĝulo levis sian manon kun granda tranĉilo.

Девочка вскрикивала и просыпалась.

La knabino eligis krion kaj vekiĝis.

Утром двинулись в путь.

Matene ili startis.

Лес был мрачен.

La arbaro estis malgaja.

Из-за деревьев доносился рев зверей.

Malantaŭ la arboj aŭdiĝis bestaj muĝoj.

Элли вздрагивала от страха, а Тотошка, поджав хвостик, прижимался к ногам Железного Дровосека: он стал очень уважать его после победы над людоедом.

Elli ektremis ĉiufoje de timo kaj Totoĉjo subpreminte la voston premis sin al la piedoj de Fera Hakisto: li tre estimis lin post la venko super Hommanĝulo.

Путники шли, тихо разговаривая о вчерашних событиях и радовались спасению Элли.

La vojaĝantoj iris, kviete parolante pri la hieraŭaj eventoj, kaj ĝojis pri la savo de Elli.

Дровосек не переставал хвалить находчивость Страшилы.

Hakisto ne ĉesigis laŭdi la konjektemon de Timigulo.

- Как ловко ты бросился под ноги людоеду, друг Страшила! - говорил он.

- Kiel vi lerte ĵetis vin sub la piedojn de Hommanĝulo, amiko Timigulo!- parolis li.

- Уж не завелись ли у тебя в голове мозги?

- Ĉu ne aperis en via kapo cerbo?

- Нет, солома...

- Ne, tie estas pajlo...

- отвечал Страшила, пощупав голову.

- respondis Timigulo, tuŝinte sian kapon.

Эта мирная беседа была прервана громовым рычанием.

La trankvila parolado estis ĉesigita per tondra muĝo.

На дорогу выскочил огромный лев.

Sur la vojon elsaltis grandega Leono.

Одним ударом он подбросил Страшилу в воздух; тот полетел кувырком и упал на краю дороги, распластавшись, как тряпка.

Unubate li ĵetis Timigulon aeren; tiu flugis kapreole kaj falis sur randon de la vojo sterniĝante kvazaŭ ĉifono.

Лев ударил Железного Дровосека лапой, но когти заскрипели по железу, а Дровосек от толчка сел и воронка слетела у него с головы.

Leono frapis Feran Hakiston per piedo, kaj la ungegojn knaris sur la fero, kaj Hakisto de la puŝo eksidis kaj la funelo falis de-sur lia kapo.

Крохотный Тотошка смело бросился на врага.

La eta Totoĉjo brave sin ĵetis al la malamiko.

Громадный зверь разинул пасть, чтобы проглотить собачку, но Элли смело выбежала вперед и загородила собой Тотошку.

La grandega besto malfermis la faŭkon por engluti la hundeton, sed Elli kuraĝe elkuris antaŭen kaj baris per si Totoĉjon.

- Стой!

- Haltu!

Не смей трогать Тотошку! - гневно закричала она.

Ne tuŝu Totoĉjon!- kolere kriis ŝi.

Лев замер в изумлении.

Leono mire ekstaris.

- Простите, - оправдывался Лев. - Но я ведь не съел его...

- Pardonu min, - pravigis sin Leono, - sed mi ne formanĝis lin.

- Однако ты пытался.

- Tamen vi intencis fari tion.

Как тебе не стыдно обижать слабых!

Kial vi ne hontas ofendi la malfortajn!

Ты просто трус!

Vi estas reala poltrono!

- А... а как вы узнали, что я трус?

- Sed... Kiel vi eksciis, ke mi estas poltrono?

- спросил ошеломленный Лев. - Вам кто-нибудь сказал?..

- demandis la konsternita Leono.- Ĉu iu diris al vi?..

- Сама вижу по твоим поступкам!

- Mi mem vidas tion laŭ viaj agoj!

- Удивительно... - сконфуженно проговорил Лев. - Как я не стараюсь скрыть свою трусость, а дело все-таки выплывает наружу.

- Mirinde... - konfuzite elparolis Leono.- Mi penas kaŝi mian timemon, sed la afero tutegale evidentiĝas.

Я всегда был трусом, но ничего не могу с этим поделать!

Mi ĉiam estis poltrono, tamen nenion povis ŝanĝi!

- Подумать только, ты ударил бедного, набитого соломой Страшилу!

- Komprenu nur: vi frapis la malfeliĉan pajloŝtopitan Timigulon!

- Он набит соломой?

- Ĉu li estas ŝtopita per pajlo?

- спросил Лев, удивленно глядя на Страшилу.

- demandis Leono, mire rigardinte al Timigulo.

- Конечно, - ответила Элли, еще рассерженная на Льва.

- Certe, - respondis Elli, ankoraŭ kolera kontraŭ Leono.

- Понимаю теперь, почему он такой мягкий и такой легонький, - сказал лев.

- Nun mi komprenas, kial li estas tiel mola kaj malpeza, - diris Leono.

- А тот, второй, - тоже набитый?

- Sed ĉu tiu, la dua, - ankaŭ estas ŝtopita?

- Нет, он из железа.

- Ne, li estas fera.

- Ага!

- Aha!

Недаром я чуть не поломал об него когти.

Estas klare kial mi apenaŭ ne rompis miajn ungegojn.

А что это за маленький зверек, которого ты так любишь?

Sed kio estas tiu malgranda besteto, kiun vi tiel amas?

- Это моя собачка, Тотошка.

- Li estas mia hundeto, Totoĉjo.

- Она из железа или набита соломой?

- Ĉu li estas fera aŭ pajloŝtopita?

- Ни то, ни другое.

- Nek tia, nek alia.

Это настоящая собачка, из мяса и костей!

Li estas reala hundeto, el viando kaj ostoj.

- Скажи, какая маленькая, а храбрая! - изумился Лев.

- Vi nur imagu, tiel malgranda, sed ja estas tiel kuraĝa!- miregis Leono.

- У нас в Канзасе все собаки такие!

- En Kansaso ĉiuj hundoj estas tiaj!

- с гордостью молвил Тотошка.

- fiere eldiris Totoĉjo.

- Смешное животное! - сказал Лев.

- La komika besto! - diris Leono.

- Только такой трус, как я, и мог напасть на такую крошку...

- Nur tia poltrono, kiel mi, povis ataki tiun etulon...

- Почему же ты трус?

- Kial vi estas tia poltrono?

- спросила Элли, с удивлением глядя на громадного Льва.

- demandis Elli, mire rigardante la grandegan Leonon.

- Таким уродился.

- Mi naskiĝis tia.

Конечно, все считают меня храбрым: ведь лев - царь зверей!

Certe, ĉiuj opinias, ke mi estas kuraĝa: ja Leono estas la reĝo de la bestoj.

Когда я реву - а я реву очень громко, вы слышали - звери и люди убегают с моей дороги.

Kiam mi muĝas, - kaj mi muĝas tre laŭte, vi aŭdis tion, - la bestoj kaj homoj forkuras de mia vojo.

Но если бы слон или тигр напал на меня, я бы испугался, честное слово!

Sed se elefanto aŭ tigro atakus min, mi tre ektimus, honestan vorton!

Хорошо еще, что никто не знает, какой я трус, - сказал Лев, утирая слезы пушистым кончиком хвоста.

Estas bone, ke neniu scias, kia mi estas poltrono, - diris Leono, viŝante la larmojn per la lanuga pinto de la vosto.

- Мне очень стыдно, но я не могу переделать себя.

- Mi tre hontas, tamen ne povas refari min.

- Может быть, у тебя сердечная болезнь? - спросил Железный Дровосек.

- Povas esti, ke vi havas kormalsanon? - demandis Hakisto.

- Возможно, - согласился трусливый Лев.

- Eblas, - konsentis Timema Leono.

- Счастливый!

- La feliĉa!

А у меня так и сердечной болезни не может быть: у меня нет сердца.

Mi eĉ ne povas kormalsani: mi ne havas koron.

- Если бы у меня не было сердца, - задумчиво сказал Лев. - Может быть я и не был бы трусом.

- Se mi ne havus koron, - mediteme diris Leono, - eble mi ne estus poltrono.

- Скажи пожалуйста, а ты когда-нибудь дерешься с другими львами?

- Bonvolu diri, ĉu vi iam batalis kontraŭ aliaj Leonoj?

- поинтересовался Тотошка.

- ekinteresiĝis Totoĉjo.

- Где уж мне.

- Apenaŭ mi povas fari tion...

Я от них бегу, как от чумы, - признался Лев.

Mi forkuras de ili kvazaŭ de la pesto, - konfesis Leono.

- Фу! - насмешливо фыркнул песик.

- Fi! - moke snufis la hundeto.

- Куда же ты после этого годен?

- Do por kio vi taŭgas?

- А у тебя есть мозги?

- Ĉu vi havas cerbon?

- спросил Льва Страшила.

- demandis Leonon Timigulo.

- Есть, вероятно.

- Havas, verŝajne.

Я их никогда не видел.

Tamen mi neniam ĝin vidis.

- Моя голова набита соломой, и я иду к великому Гудвину просить немножечко мозгов, - сказал Страшила.

- Mia kapo estas pajloŝtopita kaj mi iras al Grandega Gudvin por peti iomete da cerbo, - diris Timigulo.

- А я иду к нему за сердцем, - сказал Железный Дровосек.

- Sed mi iras al li por ricevi koron, - diris Fera Hakisto.

- А я иду к нему просить, чтобы он вернул нас с Тотошкой в Канзас...

- Sed mi iras por peti lin, ke li revenigu min kun Totoĉjo en Kansason...

- Где я сведу счеты с соседским щенком, хвастунишкой Гектором, - добавил песик.

- Kie mi kvitiĝos kun najbara hundido, la fanfarona Hektoro, - aldiris la hundeto.

- Гудвин такой могущественный?

- Ĉu Gudvin estas tiel potenca?

- удивился Лев.

- miris Leono.

- Ему это ничего не стоит, - ответила Элли.

- Por li tio estas tre facila, - respondis Elli.

- В таком случае, не даст ли он мне смелости?

- Ĉu li ne donos al mi ĉi-okaze iomete da braveco?

- Ему это так же легко, как дать мне мозги, - заверил Страшила.

- Por li tio estas same facila kiel doni al mi cerbon, - certigis Timigulo.

- Или мне сердце, - прибавил Железный Дровосек.

- Aŭ doni al mi koron, - aldonis Fera Hakisto.

- Или вернуть меня в Канзас, - закончила Элли.

- Aŭ revenigi min en Kansason, - finis Elli.

- Тогда примите меня в компанию, - сказал трусливый Лев.

- Do prenu min en vian kompanion, - diris Timema Leono.

- Ах, если бы я мог получить хоть немного смелости...

- Aĥ, se mi povus ricevi iomete da braveco...

Ведь это мое заветное желание!

Ja tio estas mia la plej intima deziro!

- Я очень рада! - сказала Элли.

- Mi tre ĝojas! - diris Elli.

- Это третье желание и если исполнятся все три, Гудвин вернет меня на родину.

- Tio estas la tria deziro, kaj se ĉiuj tri plenumiĝos, Gudvin revenigos min en la patrujon.

Идем с нами...

Ni iru kune...

- И будь нам добрым товарищем, - сказал Дровосек.

- Kaj estu nia bona amiko, - diris Fera Hakisto.

- Ты будешь отгонять от Элли других зверей.

- Vi forpelos de Elli la aliajn bestojn.

Должно быть, они еще трусливее тебя, раз бегут от одного твоего рева.

Verŝajne ili estas pli malkuraĝaj ol vi, ĉar forkuras nur pro via muĝo.

- Они трусы, - проворчал Лев. - Да я-то от этого не становлюсь храбрее.

- Ili estas malbravuloj, - murmuris Leono, - sed mi ne fariĝas pli kuraĝa pro tio.

Путешественники двинулись дальше по дороге, и Лев пошел величавым шагом рядом с Элли.

La vojaĝantoj movis sin pluen, kaj Leono iris gravpaŝe apud Elli.

Тотошке и этот спутник сначала не понравился.

Al Totoĉjo komence ne plaĉis tiu kunulo.

Он помнил, как Лев хотел проглотить его.

Li memoris kiel Leono volis lin engluti.

Но скоро он привык к нему и они сделались большими друзьями.

Tamen baldaŭ li kutimiĝis al Leono kaj ili fariĝis bonaj amikoj.

САБЛЕЗУБЫЕ ТИГРЫ В этот вечер шли долго и остановились ночевать под развесистым деревом.

Sabrodentaj tigroj Ĉi-vespere ili iris longe kaj haltis por tranokti sub multbranĉa arbo.

Железный Дровосек нарубил дров и развел большой костер, около которого Элли чувствовала себя очень уютно.

Fera Hakisto preparis hejtlignon kaj faris grandan lignofajron, apud kiu Elli fartis tre komforte.

Она и друзей пригласила разделить это удовольствие, но Страшила решительно отказался, ушел от костра подальше и внимательно следил, чтобы ни одна искорка не попала на его костюм.

Ŝi invitis la amikojn por dividi la plezuron, tamen Timigulo kategorie rifuzis, foriris de la fajro malproksimen kaj atente zorgis por ke eĉ ne unu fajrero trafu lian kostumon.

- Моя солома и огонь - такие вещи, которые не могут быть соседями, - объяснил он.

- Mia pajlo kaj fajro - estas la aĵoj, kiuj ne povas esti najbaroj, - klarigis li.

Трусливый Лев тоже не пожелал приблизится к костру.

Ankaŭ Timema Leono ne volis proksimiĝi al la lignofajro.

- Мы, дикие звери, не очень-то любим огонь, - сказал Лев.

- Ni sovaĝaj bestoj ne tre ŝatas fajron, - diris Leono.

- Теперь, когда я в твоей компании, Элли, и может быть, и привыкну, но сейчас он меня еще слишком пугает...

- Poste, ĉar mi estas en via kompanio, Elli, mi, povas esti, alkutimiĝos. Sed nun ĝi min tro timigas ankoraŭ...

Только Тотошка, не боявшийся огня, лежал на коленях у Элли, щурил на костер свои маленькие глаза и наслаждался его теплом.

Nur Totoĉjo, ne timanta fajron, kuŝiĝis sur la genuojn de Elli, duonfermis siajn malgrandajn brilantajn okuletojn kaj ĝuis varmon.

Элли по братски разделила с Тотошкой последний кусок хлеба.

Elli poduone dividis kun Totoĉjo la lastan pecon da pano.

- Что я буду теперь есть?

- Kion mi manĝos de nun?

- спросила она, бережно собирая крошки.

- demandis ŝi, ŝpareme kolektante la panerojn.

- Хочешь, я поймаю в лесу лань? - спросил Лев.

- Ĉu vi volas, ke mi kaptu en la arbaro damaon?- demandis Leono.

- Правда, у вас, людей, плохой вкус, и вы предпочитаете жареное мясо сырому, но ты можешь поджарить его на углях.

- Vere, vi homoj, havas malbonan guston kaj preferas frititan viandon kontraŭ la kruda, sed vi povas friti ĝin en la braĝo.

- О, только никого не убивать! - взмолился Железный Дровосек.

- Ho, nur neniun murdu!- ekpetegis Fera Hakisto.

- Я так буду плакать о бедной лани, что никакого масла не хватит смазывать мое лицо...

- Mi tiel ploros pri la malfeliĉa damao, ke ĉioma oleo ne sufiĉos por lubriki mian vizaĝon...

- Как угодно, - пробурчал Лев и отправился в лес.

- Kiel vi deziras, - grumblis Leono kaj foriris en la arbaron.

Он вернулся оттуда нескоро, улегся с сытым мурлыканьем поодаль от костра и уставил на пламя свои желтые глаза с узкими щелками зрачков.

Li revenis de tie ne baldaŭ, kuŝiĝis kun sata murmuro malproksime de la lignofajro kaj fiksis al la fajro siajn flavajn okulojn kun mallarĝaj fendetoj de pupiloj.

Зачем Лев ходил в лесную чащу, никому не было известно.

Por kio Leono iris en la arbardensejon neniu sciis.

Сам он молчал, а остальные не спрашивали.

Li mem silentis kaj la aliaj ne demandis.

Страшила тоже пошел в лес, и ему посчастливилось найти дерево, на котором росли орехи.

Ankaŭ Timigulo venis en la arbaron kaj li sukcesis trovi arbon sur kiu kreskis nuksoj.

Он рвал их своими мягкими непослушными пальцами.

Li deŝiris ilin per siaj molaj neobeemaj fingroj.

Орехи выскальзывали у него из рук, и ему приходилось собирать их в траве.

La nuksoj glitis el liaj manoj kaj li devis kolekti ilin sur herbo.

В лесу было темно, как в погребе, и только Страшиле, видевшему ночью, как днем, это не причиняло никаких неудобств.

En la arbaro estis mallume kvazaŭ en kelo kaj nur al Timigulo, kiu povas vidi nokte kaj tage, tio ne malhelpis.

Но, когда он набирал полную горсть орехов, они вдруг вываливались у него из рук, и все приходилось начинать снова.

Sed kiam li kolektis la plenmanojn da nuksoj, ili subite falis el liaj manoj kaj li devis komenci ĉion denove.

Все же Страшила с удовольствием собирал орехи, боясь подходить к костру.

Tamen Timigulo kun plezuro kolektis la nuksojn ĉar timis veni al la fajro.

Только увидев, что костер начинает угасать, он приблизился к Элли с полной корзиной орехов и девочка поблагодарила его за труды.

Nur kiam li ekvidis, ke la lignofajro komencis estingiĝi, li proksimiĝis al Elli kun la korbo plena de nuksoj kaj la knabino dankis lin pro la laboro.

Утром Элли позавтракала орехами.

Matene Elli manĝis la nuksojn.

Она и Тотошке предложила орехов, но песик с презрением отвернул от них нос: встав спозаранку, он поймал в лесу жирную мышь (к счастью, Дровосек этого не видел).

Ŝi proponis ilin al Totoĉjo, sed la hundeto kun malŝato turnis la nazon: fruvekiĝinte li kaptis en la arbaro grasan muson ( feliĉe Hakisto ne vidis tion ).

Путники снова двинулись к Изумрудному городу.

La vojaĝantoj denove movis sin al Smeralda Urbo.

Этот день принес им много приключений.

Tiu ĉi tago donis al ili multe da aventuroj.

Пройдя около часа, они остановились перед оврагом, который тянулся по лесу вправо и влево насколько хватало глаз.

Post preskaŭ unu horo ili haltis antaŭ ravino, kiu etendiĝis tra la arbaro dekstren kaj liven ĝis kie la okuloj vidis.

Овраг был широк и глубок.

La ravino estis larĝa kaj profunda.

Когда Элли подползла к его краю и заглянула вниз, у нее закружилась голова и она невольно отпрянула назад.

Kiam Elli rampis al ĝia rando kaj ekrigardis malsupren, ŝi ekhavis vertiĝon kaj ŝi nevole reŝoviĝis malantaŭen.

На дне пропасти лежали острые камни и между ними журчал невидимый ручей.

Sur la fundo de la abismo estis akraj ŝtonoj kaj inter ili susuris nevidebla fonto.

Стены оврага были отвесны.

La deklivoj de la ravino estis vertikalaj.

Путники стояли печальные: им казалось, что путешествие к Гудвину окончилось и придется идти назад.

La vojaĝantoj staris malgaje, kaj al ili ŝajnis, ke la vojaĝo al Gudvin finiĝis kaj ili devas iri reen.

Страшила в недоумении тряс головой, Железный Дровосек схватился за грудь, а Лев огорченно опустил морду.

Timigulo embarasite balancis la kapon, Fera Hakisto premis la manojn al la brusto, kaj Leono malgaje mallevis la muzelon.

- Что же делать? - спросила Элли с огорчением.

- Do kion fari?- demandis Elli malespere.

- Не имею понятия, - огорченно ответил Железный Дровосек, а Лев в недоумении почесал лапой нос.

- Mi ne povas imagi, - malgaje respondis Fera Hakisto, kaj Leono embarasite gratis la nazon per piedo.

Страшила сказал: - Ух, какая большая яма!

Timigulo diris: - Ho, kia granda kavo!

Через нее мы не перепрыгнем.

Trans ĝin ni ne povas salti.

Нам тут и сидеть!

Ĉi tie ni restos!

- Я бы, пожалуй, перепрыгнул, - сказал Лев, измерив глазом расстояние.

- Verŝajne, mi povas transsalti, - diris Leono, mezurinte perrigarde la distancon.

- Значит, ты перенесешь нас? - догадался Страшила.

- Sekve vi transportos nin?- konjektis Timigulo.

- Попробую, - сказал Лев. - Кто осмелится первым?

- Mi provos, - diris Leono.- Kiu aŭdacas esti la unua?

- Придется мне, - сказал Страшила.

- Verŝajne mi devas fari tion, - diris Timigulo.

- Если ты упадешь, Элли разобьется насмерть, да и Железному Дровосеку плохо будет.

- Se vi falos, Elli disbatiĝos ĝismorte kaj al Fera Hakisto estos malbone.

А уж я не расшибусь, будьте спокойны...

Sed mi ne kontuziĝos, estu trankvilaj!..

- Да я-то сам боюсь свалиться или нет? - сердито перебил Лев разболтавшегося Страшилу.

- Ĉu mi mem timas fali aŭ ne?- kolere interrompis Leono la babiladon de Timigulo.

- Ну, раз больше ничего не остается, прыгаю. Садись!

- Do, se nenion ni povas fari, mi saltos. Sidiĝu!

Страшила влез к нему на спину и Лев съежился на краю расселины, готовясь к прыжку.

Timigulo grimpis sur lian dorson, kaj Leono premis sin ĉe la rando de la fendego, preparante sin al salto.

- Почему ты не разбегаешься? - спросила Элли.

- Kial vi ne kurstartas? - demandis Elli.

- Это не в наших львиных привычках.

- Tio ne estas la leona moro.

Мы прыгаем с места.

Ni saltas de samloke.

Он сделал огромный прыжок и благополучно перескочил на другую сторону.

Li faris grandegan salton kaj sukcese transsaltis en la alian flankon.

Все обрадовались, и Лев, ссадив Страшилу, тотчас прыгнул обратно.

Ĉiuj ekĝojis, kaj Leono desidiginte Timigulon tuj saltis reen.

Следующей села Элли.

Poste sursidiĝis Elli.

Держа Тотошку в одной руке, другой она вцепилась в жесткую гриву Льва.

Tenante Totoĉjon per unu mano, per la alia ŝi kroĉiĝis al la rigida kolhararo de Leono.

Элли взлетела на воздух, и ей показалось, что она снова поднимается на убивающем домике но не успела испугаться, как была уже на твердой земле.

Elli ekflugis en aeron, kaj al ŝi ŝajnis, ke ŝi denove supreniĝas en Murdanta Dometo. Sed ŝi ne sukcesis ektimi ĉar tuj atingis la solidan teron.

Последним переправился Железный Дровосек, чуть не потеряв во время прыжка свою шапку-воронку.

La lasta estis transportita Fera Hakisto, kiu apenaŭ ne perdis dum la salto sian ĉapel-funelon.

Когда Лев отдохнул, путешественники двинулись дальше по дороге, вымощенной желтым кирпичом.

Post kiam Leono ripozis, la vojaĝantoj movis sin pluen laŭ la vojo, pavimita per flavaj brikoj.

Элли догадалась, что овраг появился, вероятно, от землетрясения, уже после того, как провели дорогу к Изумрудному городу.

Elli konjektis, ke la ravino aperis, verŝajne, pro tertremo, post kiam oni konstruis la vojon en Smeraldan Urbon.

Элли слыхала, что от землетрясений в земле могут образовываться трещины.

Elli aŭdis, ke pro la tertremoj en la tero povas aperi krevaĵoj.

Правда, отец не рассказывал ей о таких громадных трещинах, но ведь страна Гудвина была совсем особенная, и все в ней было не так, как на всем прочем свете.

Vere, la patro ne rakontis al ŝi pri tiaj grandegaj krevaĵoj, sed ja la lando de Gudvin estis tute neordinara kaj ĉio en ĝi estis ne tia, kiel en la alia mondo.

За оврагом по обеим сторонам дороги потянулся еще более угрюмый лес, и стало темно.

Post la ravino laŭ ambaŭ flankoj de la vojo etendiĝis pli malgaja arbaro kaj iĝis mallume.

Из зарослей послышалось глухое сопение и протяжный рев.

El la densejo aŭdiĝis obtuza snufo kaj longsona muĝo.

Путникам стало жутко, а Тотошка совсем запутался в ногах у Льва, считая теперь, что Лев теперь сильнее Железного Дровосека.

La vojaĝantoj eksentis teruron, kaj Totoĉjo kaŝis sin inter la gamboj de Leono, ĉar opiniis nun, ke Leono estas pli forta ol Fera Hakisto.

Трусливый Лев сообщил путникам, что в этом лесу живут саблезубые тигры.

Timema Leono informis la kunulojn, ke en ĉi tiu arbaro loĝas sabrodentaj tigroj.

- Что это за звери? - осведомился Дровосек.

- Kio estas tiuj bestoj? - sciiĝis Fera Hakisto.

- Это страшные чудовища, - боязливо прошептал Лев.

- Ili estas teruraj monstroj, - timeme flustris Leono.

- Они куда больше обыкновенных тигров, живущих в других частях страны.

- Ili estas multe pli grandaj ol la aliaj tigroj, loĝantaj en la aliaj partoj de la lando.

У них из верхней челюсти торчат клыки, как сабли.

El iliaj supraj makzeloj eliĝas kojnodentoj kvazaŭ sabroj.

Такими клыками эти тигры могут проколоть меня, как котенка.

Per tiuj kojnodentoj la tigroj povas trapiki min kvazaŭ katidon...

Я ужасно боюсь саблезубых тигров...

Mi terure timas la sabrodentajn tigrojn...

Все сразу притихли и стали осторожно ступать по желтым кирпичам.

Ĉiuj tuj iĝis silentemaj kaj komencis pli atente paŝi sur flavaj brikoj.

Элли сказала шепотом: - Я читала в книжке, что у нас в Канзасе саблезубые тигры водились в древние времена, но потом все вымерли, а здесь, видно, живут до сих пор...

Elli diris flustre: - Mi legis en libro, ke la sabrodentaj tigroj loĝis en Kansaso en la antikva tempo, sed poste ĉiuj mortis, sed ĉi tie, verŝajne, ili loĝas ĝis nun...

- Да вот живут, к несчастью, - отозвался трусливый Лев.

- Jes, ili loĝas, bedaŭrinde, - eldiris Timema Leono.

- Я увидел одного издалека, так заболел от страха...

- Mi vidis unu demalproksime kaj poste malsanis pro teruro...

За этими разговорами путники неожиданно подошли к новому оврагу, который оказался шире и глубже первого.

- Dum ĉi tiu parolado la vojaĝantoj subite venis al sekva ravino, kiu okazis pli larĝa kaj profunda ol la unua.

Взглянув на него, Лев отказался прыгать: эта задача была ему не под силу.

Rigardinte ĝin, Leono rifuzis salti: tio estis ne por liaj fortoj.

Все стояли в молчании, не зная, что делать.

Ĉiuj staris silente, ne sciante kion fari.

Вдруг Страшила сказал: - Вот на краю большое дерево.

Subite Timigulo diris: - Jen sur la rando kreskas granda arbo.

Пусть Дровосек подрубит его так, чтобы оно упало через пропасть, и у нас будет мост.

Hakisto dehaku ĝin tiel, ke ĝi falu trans la abismon kaj ni ekhavos ponton.

- Ловко придумано! - восхитился Лев.

- Estas bone elpensite! - admiris Leono.

- Можно подумать, что все-таки у тебя в голове есть мозги.

- Oni povas opinii, ke vi tamen havas cerbon en la kapo.

- Нет, - скромно отозвался Страшила, на всякий случай пощупав голову.

- Ne, - modeste eldiris Timigulo, por ĉiu okazo tuŝinte la kapon.

- Я просто вспомнил, что так сделал Железный Дровосек, когда мы с ним спасали Элли от людоеда.

- Mi simple rememoris, ke la samon faris Fera Hakisto, kiam ni savis Elli de Hommanĝulo.

Несколькими мощными ударами топора Железный Дровосек подрубил дерево, потом все путешественники, не исключая Тотошки уперлись в ствол, кто руками, а кто лапами и лбом.

Per kelkaj fortaj batoj de la toporo Fera Hakisto duonhakis la arbon, kaj poste ĉiuj vojaĝantoj, inkluzive Totoĉjon, sin apogis al la trunko, iu per la manoj, iu per piedoj kaj frunto.

Дерево затрещало и упало вершиной на ту сторону рва.

La arbo krakis kaj ĝia pinto falis sur la alian flankon de la ravino.

- Ура! - разом крикнули все.

- Hura! - kune kriis ĉiuj.

Но только что путники пошли по стволу, придерживаясь за ветки, как в лесу послышался продолжительный вой, и к оврагу подбежали два свирепых тигра с клыками, торчавшими из пасти, как сверкающие белые сабли.

Sed apenaŭ la vojaĝantoj ekiris laŭ la trunko, apogante sin per la branĉoj, tuj el la arbaro aŭdiĝis longsona muĝo kaj al la ravino elkuris du furiozaj bestoj kun kojnodentoj, elŝoviĝantaj el la faŭkoj, kvazaŭ brilantaj blankaj sabroj.

- Саблезубые тигры... - прошептал Лев, дрожа, как лист.

- La sabrodentaj tigroj...- flustris Leono, tremante kvazaŭ folio.

- Спокойствие! - закричал Страшила. - Переходите!

- Trankviliĝu! - kriis Timigulo. - Transiru!

Лев, замыкавший шествие, обернулся к тиграм и испустил такое великолепное рычание, что Элли с перепугу чуть не свалилась в пропасть.

Leono, irante malantaŭ ĉiuj, turnis sin al la tigroj kaj eligis tian ekskluzivan muĝon, ke Elli pro timo apenaŭ ne falis en la abismon.

Даже чудовища остановились, и глядели на Льва, не понимая, как такой небольшой зверь может так громко реветь.

La monstroj haltis kaj rigardis al Leono, ne komprenante, kiel tia malgranda besto povas tiel laŭte muĝi.

Эта задержка дала возможность путникам перейти овраг, и Лев в три прыжка нагнал их.

Tiu prokrasto donis eblecon al la vojaĝantoj transiri la ravinon, kaj Leono per tri saltoj atingis ilin.

Саблезубые тигры, видя, что добыча ускользает, вступили на мост.

La sabrodentaj tigroj ekvidis, ke la ĉasaĵo forkuras kaj enpaŝis sur la ponton.

Они шли по дереву, то и дело останавливаясь, негромко, но грозно рыча и блестя белыми клыками.

Ili iris laŭ la arbo, de tempo al tempo haltis, mallaŭte sed minace muĝis kaj brilis per la blankaj kojnodentoj.

Вид их был так страшен, что Лев сказал Элли: - Мы погибли!

Ilia aspekto estis tiel terura, ke Leono diris al Elli: - Ni pereos!

Бегите, я постараюсь задержать этих бестий.

Kuru, sed mi provos deteni tiujn bestiojn.

Жаль, что я не успел получить от Гудвина хоть немного смелости!

Bedaŭrinde mi ne sukcesis ricevi de Gudvin almenaŭ iomete da braveco!

Однако буду драться, пока не умру.

Tamen mi batalos ĝis la morto.

В соломенную голову Страшилы в этот день приходили блестящие мысли.

En la pajlan kapon de Timigulo ĉi-tage venis brilaj pensoj.

Толкнув Дровосека, он закричал: - Руби дерево!

Puŝinte Hakiston li kriis: - Haku la arbon!

Железный Дровосек не заставил себя долго просить.

Fera Hakisto ne longe atendis.

Он наносил своим огромным топором такие отчаянные удары, что в два-три удара перерубил верхушку дерева, и ствол, лишенный опоры, с грохотом повалился в пропасть.

Li faris per sia grandega toporo tiajn furiozajn batojn, ke post du-tri svingoj li dishakis la pinton de la arbo kaj la trunko sen la apogo brue falis en la abismon.

Громадные звери полетели вместе с ним и разбились об острые камни, лежащие на дне оврага.

La grandegaj bestoj falis kun ĝi kaj disbatiĝis sur akraj ŝtonoj sur la fundo de la ravino.

- Ффу! - сказал Лев с глубоким вздохом облегчения и торжественно подал Страшиле лапу.

- Uf! - diris Leono kun profunda ekspiro pro trankviliĝo kaj solene donis al Timigulo piedon.

- Спасибо!

- Dankon!

Поживем еще, а то я совсем было простился с жизнью.

Ni ankoraŭ vivos, ĉar mi preskaŭ adiaŭis al la vivo.

Не очень-то приятная штука попасть на зубы к таким чудовищам!

Ne tre agrable estas trafi sur la dentojn de tiuj monstroj!

Слышите, как у меня бьется сердце?

Ĉu vi aŭdas kiel batas mia koro?

- Ах! - печально вздохнул Железный Дровосек.

- Ve! - malgaje sopirĝemis Fera Hakisto.

- Хотел бы я, чтобы у меня так билось сердце!

- Mi volus, ke ankaŭ mia koro tiel batu!

Друзья торопились покинуть мрачный лес, из которого могли выскочить другие саблезубые тигры.

La amikoj hastis lasi la malĝojan arbaron, el kiu povis elsalti aliaj sabrodentaj tigroj.

Но Элли так устала и напугалась, что не могла идти.

Sed Elli tiel laciĝis kaj ektimis, ke ne povis iri.

Лев посадил ее и Тотошку на спину, и путники быстро пошли вперед.

Leono sidigis ŝin kaj Totoĉjon sur sian dorson kaj la vojaĝantoj rapide iris antaŭen.

Как они обрадовались, увидев вскоре, что деревья становятся все реже и тоньше!

Kiel ili ekĝojis vidinte baldaŭ, ke la arbaro iĝas pli maldensa kaj la arboj pli maldikaj!

Солнышко веселыми лучами освещало дорогу, и скоро путники вышли на берег широкой и быстрой реки.

La suno per la gajaj radioj lumigis la vojon, kaj baldaŭ la vojaĝantoj venis al bordo de larĝa kaj rapidflua rivero.

- Теперь уж можно не беспокоится, - радостно сказал Лев.

- Nun ni povas trankviliĝi, - ĝoje diris Leono.

- Тигры никогда не выходят из своего леса: эти зверюги почему-то боятся открытого пространства...

- La tigroj neniam eliras el sia arbaro: ĉi tiuj bestegoj ial timas vastan spacon...

Все вздохнули свободно, но сейчас же у них появилась новая забота.

Ĉiuj sopirĝemis libere, tamen aperis nova problemo.

- Как же мы переправимся?

- Kiel ni transiros?

- сказали Элли, Железный Дровосек, трусливый Лев и Тотошка и все разом посмотрели на Страшилу.

- diris Elli, Fera Hakisto, Timema Leono kaj Totoĉjo, kaj ĉiuj kune ekrigardis al Timigulo - ili jam konvinkiĝis, ke liaj saĝo kaj kapabloj kreskas ĉiuhore.

Польщенный общим вниманием, Страшила принял важный вид и приложил палец ко лбу.

Flatita per komuna atento, Timigulo faris gravan aspekton kaj tuŝis per fingro la frunton.

Думал он не очень долго.

Pensis li ne tre longe.

- Ведь река - это не суша, а суша - не река! - важно изрек он.

- Ja akvo ne estas la solida tero, kaj la solida tero ne estas akvo!- grave eldiris li.

- По реке не пойдешь пешком, значит...

- Trans la riveron ni ne povas iri perpiede, sekve...

- Значит? - переспросила Элли.

- Sekve? - demandis Elli.

- Значит, Железный Дровосек должен сделать плот, и мы переплывем реку!

- Sekve, Fera Hakisto devas fari floson kaj ni transflosos la riveron!

- Какой ты умный! - восхищенно воскликнули все.

- Kiel saĝa vi estas! - admire ekkriis ĉiuj.

Дровосек принялся рубить деревья и стаскивать их к реке с помощью сильного Льва.

Hakisto komencis haki arbojn kaj forta Leono tiris ilin al la rivero.

Элли прилегла на траве отдохнуть.

Elli kuŝiĝis ripozeti surherbe.

Страшиле по обыкновению не сиделось на месте.

Timigulo laŭ sia kutimo ne sidis samloke.

Он разгуливал по берегу реки и нашел деревья со спелыми плодами.

Li promenis laŭborde kaj trovis ĉi tie arbojn kun maturaj fruktoj.

Путники решили устроить здесь ночлег.

La vojaĝantoj decidis aranĝi ĉi tie dormlokon.

Элли, поужинав вкусными плодами, заснула под охраной своих верных друзей и во сне видела удивительный Изумрудный город и великого волшебника Гудвина.

Elli vespermanĝis per bongustaj fruktoj kaj ekdormis gardata de siaj fidelaj amikoj kaj ensonĝe vidis la miraklan Smeraldan Urbon kaj Grandegan Magiiston Gudvin.

ПЕРЕПРАВА ЧЕРЕЗ РЕКУ

Transriveriĝo

Ночь прошла спокойно.

La nokto pasis trankvile.

Утром Железный Дровосек докончил плот, срубил шесты для себя и Страшилы и предложил путникам садиться.

Matene Fera Hakisto finis fari la floson, preparis stangojn por si mem kaj por Timigulo kaj proponis al la kunuloj surflosiĝi.

Элли с Тотошкой на руках устроилась посередине плота.

Elli kun Totoĉjo surmane lokis sin meze de la floso.

Трусливый Лев ступил на край, плот накренился, и Элли закричала от страха.

Timema Leono ĵus paŝis sur la randon, la floso kliniĝis kaj Elli kriis time.

Но Железный Дровосек и Страшила поспешили вскочить на другой край, и равновесие восстановилось.

Tamen Fera Hakisto kaj Timigulo hastis salti al la alia rando, kaj ekvilibro reaperis.

Железный Дровосек и Страшила погнали плот через реку, за которой начиналась чудесная равнина, кое-где покрытая чудесными рощами и вся освещенная солнцем.

Fera Hakisto kaj Timigulo movis la floson trans la riveron, malantaŭ kiu komenciĝis mirakla valo, ie kovrita de verdaj arbaretoj kaj plenlumigita de la suno.

Все шло прекрасно, пока плот не приблизился к середине реки.

Ĉio pasis bone ĝis la floso trafis la mezon de la rivero.

Здесь быстрое течение подхватило его и понесло по реке а шесты не доставали дна.

Ĉi tie rapida torento kaptis ĝin kaj portis tra la rivero, kaj la stangoj ne atingis la fundon.

Путешественники растерянно смотрели друг на друга.

La vojaĝantoj embarasite rigardis unu alian.

- Очень скверно! - воскликнул Железный Дровосек.

- Estas tre malbone! - ekkriis Fera Hakisto.

- Река унесет нас в Фиолетовую страну и мы попадем в рабство к злой волшебнице.

- La rivero forportos nin en Violan landon kaj ni trafos en sklavecon de la malica sorĉistino.

- И тогда я не получу мозгов! - сказал Страшила.

- Kaj mi neniam havos cerbon! - diris Timigulo.

- А я смелости! - сказал Лев.

- Kaj mi - bravecon! - diris Leono.

- А я сердца! - добавил Железный Дровосек.

- Kaj mi - koron! - aldonis Fera Hakisto.

- А мы никогда не вернемся в Канзас!

- Kaj ni neniam revenos en Kansason!

- закончили Элли и Тотошка. - Нет, мы должны добраться до Изумрудного города!

- finis Elli kaj Totoĉjo. - Ne, ni devas atingi Smeraldan Urbon!

- вскричал Страшила и налег на шест.

- ekkriis Timigulo kaj streĉis la stangon.

К несчастью, в этом месте оказалась илистая отмель и шест глубоко воткнулся в нее.

Malfeliĉe ĉi-loke okazis ŝlima rifo kaj la stango profunde enpikis ĝin.

Страшила не успел выпустить шест из рук, а плот несло по течению, и через мгновение Страшила уже висел на шесте посредине реки, без опоры под ногами.

Timigulo ne sukcesis lasi la stangon, sed la floso rapide moviĝis laŭ la fluo, kaj post momento Timigulo jam pendis sur la stango meze de la rivero sen apogo sub la piedoj.

- До свиданья! - только и успел крикнуть Страшила друзьям, но плот уже был далеко.

- Saluton! - nur sukcesis krii Timigulo al la amikoj kaj la floso jam estis malproksime.

Положение Страшилы было отчаянное.

La stato de Timigulo estis senespera.

"Здесь мне хуже, чем до встречи с Элли, - думал бедняга.

"Ĉi tie al mi estas pli malbone ol antaŭ la renkonto kun Elli, - pensis la malfeliĉulo.

- Там я хоть ворон пытался пугать - все-таки занятие. А кто же ставит пугала посредине реки?

- Tie mi almenaŭ provis peli la kornikojn, sed kiu instalas timigilojn meze de rivero?

Ох, кажется, я никогда не получу мозгов!"

Ve, verŝajne, mi neniam ricevos cerbon!"

Тем временем плот несся вниз по течению.

Dume la floso rapidis laŭ la fluo.

Несчастный Страшила остался далеко позади и скрылся за поворотом реки.

La malfeliĉa Timigulo restis malproksime kaj malaperis post riverkurbiĝo.

- Придется мне лезть в воду, - молвил трусливый Лев, задрожав всем телом.

- Mi devas enakviĝi, - diris Timema Leono, kaj ektremis per la tuta korpo.

- Ух, как я боюсь воды!

- Uf, kiel mi timas akvon!

Вот если бы я получил от Гудвина смелость, мне вода была бы нипочем...

Se mi ricevus de Gudvin bravecon, por mi enakviĝo estus bagatelo...

Но ничего не поделаешь, надо же добраться до берега.

Tamen kion fari, ni devas atingi la bordon.

Я поплыву, а вы держитесь за мой хвост!

Mi naĝos, sed vi tenu mian voston!

Лев плыл, пыхтя от напряжения, а Железный Дровосек крепко держался за кончик хвоста.

Leono naĝis, spiregante de la streĉo, kaj Fera Hakisto firme tenis la pinton de lia vosto.

Трудная была работа - тащить плот но все же Лев медленно продвигался к другому берегу реки.

Malfacila estis la laboro - tiri la floson, tamen iom post iom Leono proksimiĝis al la alia bordo de la rivero.

Скоро Элли убедилась, что шест достает дно и начала помогать Льву.

Baldaŭ Elli konvinkiĝis, ke la stango atingas la fundon kaj komencis helpi al Leono.

После больших усилий совершенно измученные путники наконец достигли берега - далеко-далеко от того места, где начинали переправу.

Post grandaj penoj la tute turmentitaj kunuloj atingis la bordon - tre malproksime de tiu loko, kie ili komencis la transiĝon.

Лев тут же растянулся на траве лапами кверху, чтобы просушить намокшее брюхо.

Leono tuj sternis sin sur herbo piedsupren por sekigi la ventron.

- Куда теперь пойдем? - спросил он, щурясь на солнышко.

- Do kien ni nun iros? - demandis li duonferminte la okulojn pro sunbrilo.

- Обратно, туда, где остался наш друг, - ответила Элли.

- Reen, kie restis nia amiko, - respondis Elli.

- Ведь не можем же мы уйти отсюда, не выручив милого Страшилу.

- Ja ni ne povas foriri de ĉi tie, ne helpinte al nia kara Timigulo!

Путники пошли берегом против течения реки.

La vojaĝantoj iris laŭborde kontraŭ la riverfluo.

Они брели долго, повесив головы и заплетаясь ногами в густой траве, и с грустью думали об оставшемся над рекой товарище.

Ili longe sin trenis, klininte la kapojn kaj ofte stumblante, kaj malgaje pensis pri la restinta sur la rivero amiko.

Вдруг Железный Дровосек закричал из всех сил: - Смотрите!

Subite Fera Hakisto kriis tre laŭte: - Rigardu!

И они увидели Страшилу, мужественно висевшего на шесте посредине широкой и быстрой реки.

Kaj ili ekvidis Timigulon, kiu kuraĝe pendis sur la stango meze de la larĝa kaj rapida rivero.

Страшила издали выглядел таким одиноким, и маленьким, и печальным, что у путников на глазах навернулись слезы.

Timigulo fore aspektis tiel sola, malgranda kaj malgaja, ke la okuloj de la vojaĝantoj eklarmis.

Железный Дровосек разволновался больше всех.

Fera Hakisto maltrankviliĝis pli ol la aliaj.

Он бесцельно бегал по берегу, рискнул было зачем-то сунуться в воду, но сейчас же отбежал назад.

Li sencele kuradis laŭ la bordo, eĉ riskis ŝovi sin en la akvon, tamen tuj retiriĝis.

Потом сдернул воронку, приложил ко рту, как рупор, и оглушительно заорал: - Страшила!

Poste li prenis la funelon, metis ĝin al la buŝo kvazaŭ megafonon kaj surdige kriegis: - Timigulo!

Милый друг!

Kara amiko!

Держись!

Tenu vin firme!

Сделай одолжение, не падай в воду!

Bonvolu ne fali en la akvon!

Железный Дровосек умел очень вежливо просить.

Fera Hakisto povis peti tre ĝentile.

До путников слабо долетел ответ:

Al la vojaĝantoj ĝisflugis la respondo:

- ...жусь!... огда... е... стаю... Это означало: "держусь!

- ...in! ... ...am ...as... Kio signifis: "Mi tenas min!

Никогда не устаю!"

Mi neniam laciĝas!"

Вспомнив, что Страшила и в самом деле никогда не уставал, друзья очень ободрились и Железный Дровосек снова заорал в свою воронку-рупор:

Ekmemorinte, ke Timigulo vere neniam laciĝas, la amikoj tre vigliĝis kaj Fera Hakisto denove kriegis tra sia funelo - megafono.

- Не падай духом!

- Vi ne perdu la kuraĝon!

Не уйдем отсюда, пока не выручим тебя!

Ni ne foriros de ĉi tie ĝis ni helpos al vi!

И ветер донес ответ:

Kaj la vento alportis la respondon:

- ...ду!... е... нуйтесь... а... ня...

- ...as! ...e ...ĝu .ri ..i ...

И это означало: "жду!

Kaj tio signifis: "Mi atendas!

Не волнуйтесь за меня!"

Ne maltrankviliĝu pri mi!"

Железный Дровосек предложил сплести длинную веревку из древесной коры.

Fera Hakisto proponis plekti longan ŝnuron el arba ŝelo.

Потом он, Дровосек, полезет в воду и снимет Страшилу, а Лев вытащит их за веревку.

Poste li, Hakisto, enakviĝos kaj deprenos Timigulon, kaj Leono eltiros ilin per la ŝnuro.

Но Лев насмешливо покачал головой: - Ты ведь плаваешь не лучше топора!

Tamen Leono moke balancis la kapon: - Ja vi naĝas ne pli bone ol toporo!

Железный Дровосек сконфуженно замолчал.

Fera Hakisto konfuzite eksilentis.

- Должно быть, придется мне опять плыть, - сказал Лев.

- Verŝajne mi denove devas naĝi, - diris Leono.

- Только трудно будет так рассчитать, чтобы течение принесло меня прямо к Страшиле...

- Tamen estas tre malfacile tiel fari, ke la fluo portu min ĝuste al Timigulo...

- А я сяду к тебе на спину и буду тебя направлять! - предложил Тотошка.

- Mi sidiĝos sur vian dorson kaj direktos vin!- proponis Totoĉjo.

Пока путники так судили да рядили, на них издали с любопытством поглядывал длинноногий важный аист.

Dum la vojaĝantoj diskutis kaj disputis, demalproksime ilin observis scivolema longpieda grava Cikonio.

Потом он потихоньку подошел и стал на безопасном расстоянии, поджав правую ногу и прищурив левый глаз.

Poste li poimete proksimiĝis kaj haltis je sendanĝera distanco, levinte la dekstran piedon kaj duonferminte la maldekstran okulon.

- Что вы за публика? - спросил он.

- Kiuj vi estas? - demandis li.

- Я Элли, а это мои друзья - Железный Дровосек, трусливый Лев и Тотошка.

- Mi estas Elli, kaj ili estas miaj amikoj - Fera Hakisto, Timema Leono kaj Totoĉjo.

Мы идем в Изумрудный город.

Ni iras en Smeraldan Urbon.

- Дорога в Изумрудный город не здесь, - заметил аист.

- La vojo en Smeraldan Urbon estas ne ĉi tie, - rimarkis Cikonio.

- Мы знаем ее. Но нас унесла река и мы потеряли товарища.

- Ni scias tion. Sed nin forportis la rivero, kaj poste ni perdis la amikon.

- А где он?

- Sed kie li estas nun?

- Во-он, видишь? - Элли показала пальчиком. - Висит на шесте.

- Jen li estas, vidu, - Elli montris, - li pendas sur la stango.

- Зачем он туда забрался?

- Por kio li grimpis tien?

Аист был обстоятельной птицей и хотел знать все до мельчайших подробностей.

Cikonio estis detalema birdo kaj volis scii ĉion tre detale.

Элли рассказала, как Страшила оказался посреди реки.

Elli rakontis, kiel Timigulo trafis sur la mezon de la rivero.

- Ах, если бы ты его спас!

- Ho, se vi savus lin!

- вскричала Элли и умоляюще сложила руки.

- ekkriis Elli kaj petante kunmetis la manojn.

- Как бы мы были тебе благодарны!

- Kiel ni estus dankaj al vi!

- Я подумаю, - важно сказал аист и закрыл правый глаз, потому что, когда аисты думают, обязательно закрывают правый глаз.

- Mi pripensos, - grave diris Cikonio kaj fermis la dekstran okulon, ĉar kiam la cikonioj pensas, ili nepre fermas la dekstran okulon.

Но левый глаз он закрыл еще раньше.

Sed la maldekstran okulon li fermis antaŭe.

И вот он стоял с закрытыми глазами на левой ноге и покачивался, а Страшила висел на шесте посреди реки и тоже покачивался от ветра.

Kaj jen li staris kun la fermitaj okuloj sur la maldekstra gambo kaj balanciĝis, sed Timigulo pendis sur la stango meze de la rivero kaj ankaŭ balanciĝis pro la vento.

Путникам надоело ждать и Железный Дровосек сказал: - Послушаю я, о чем он думает, - и потихоньку подошел к аисту.

Al la vojaĝantoj tedis atendi. - Mi aŭskultu pri kio li pensas, - diris Fera Hakisto kaj kaŝe aliris al Cikonio.

Но до него донеслось ровное, с присвистом, дыхание аиста, и Дровосек удивленно крикнул: - Да он спит!

Sed li ekaŭdis la regulan kun fajfeto spiradon de Cikonio kaj mire ekkriis: - Do li dormas!

Аист и в самом деле заснул, пока думал.

Cikonio vere ekdormis dum la pensado.

Лев ужасно разгневался и рявкнул: - Я его съем!

Leono terure ekkoleris kaj ekkriegis: - Mi lin formanĝos!

Аист спал чутко и вмиг открыл глаза: - Вам кажется, что я сплю?

Cikonio dormis malprofunde kaj tuj malfermis la okulojn: - Ĉu vi opinias, ke mi dormas?

- схитрил он.

- ruzis li.

- Нет, я просто задумался.

- Ne, mi simple enpensiĝis.

Такая трудная задача...

Tio estas malfacila tasko...

Но, пожалуй, я перенес бы вашего товарища на берег, не будь он такой большой и тяжелый

Tamen mi transportus vian amikon borden, se li ne estus tiel granda kaj peza.

- Это он-то тяжелый? - вскричала Элли.

- Ĉu li estas peza? - diris Elli.

- Да ведь Страшила набит соломой и легкий как перышко!

- Sed Timigulo ja estas pajloŝtopita kaj malpeza kvazaŭ plumeto!

Даже я его поднимаю!

Eĉ mi povas lin levi.

- В таком случае, я попытаюсь, - сказал аист.

- Ĉi-okaze mi provos! - diris Cikonio.

- Но смотрите, если он окажется слишком тяжел, я брошу его в воду.

- Tamen, se li estos tro peza, mi ĵetos lin akven.

Хорошо бы сначала свешать вашего друга на весах, но так как это невозможно, то я лечу!

Estus pli bone dekomence pesi vian amikon per pesiloj, sed ĉar tio ne eblas, sekve mi flugu!

Как видно, аист был осторожной и обстоятельной птицей.

Kiel vi vidas, Cikonio estis tre singardema kaj detalema birdo.

Аист взмахнул широкими крыльями и полетел к Страшиле.

Cikonio svingis per la larĝaj flugiloj kaj flugis al Timigulo.

Он вцепился ему в плечи крепкими когтями, легко поднял и перенес на берег, где сидела Элли с друзьями.

Li alkroĉis liajn ŝultrojn per la firmaj ungoj, facile levis kaj transportis lin sur la bordon, kie sidis Elli kun la amikoj.

Когда Страшила вновь очутился на берегу, он горячо обнял друзей и потом обратился к аисту:

Kiam Timigulo denove trafis borden li fervore ĉirkaŭbrakis la amikojn, poste turnis sin al Cikonio:

- Я думал, мне вечно придется торчать на шесте посреди реки и пугать рыб!

- Mi opiniis, ke devas eterne elstari sur la stango meze de la rivero kaj timigi la fiŝojn!

Сейчас я не могу поблагодарить тебя как следует, потому что у меня в голове солома.

Nun mi ne povas dece danki vin, ĉar en mia kapo estas pajlo.

Но, побывав у Гудвина, я разыщу тебя, и ты узнаешь, какова благодарность человека с мозгами.

Sed post la vizito al Gudvin, mi trovos vin kaj vi ekscios kia estas la danko de la homo kun cerbo.

- Очень рад, - солидно отвечал аист.

- Mi tre ĝojas, - solide respondis Cikonio,

- Я люблю помогать другим в несчастье, особенно, когда это не стоит мне большого труда...

- Mi ŝatas helpi al la aliaj trafintaj en malfacilon, precipe, kiam mi ne devas tre peni...

Однако заболтался я с вами. Меня ждут жена и дети.

Tamen dum mi babilas kun vi, min atendas la edzino kaj infanoj.

Желаю вам благополучно дойти до Изумрудного города и получить то, за чем вы идете!

Mi deziras al vi sukcese atingi Smeraldan Urbon kaj ricevi tion kion vi deziras!

И он вежливо подал каждому путнику свою красную морщинистую лапу, и каждый путник дружески пожал ее, а Страшила так тряс, что чуть не оторвал ее.

Kaj li ĝentile donis al ĉiu vojaĝanto sian ruĝan faltoplenan piedon kaj ĉiu vojaĝanto amike premis ĝin, kaj Timigulo tiel skuis ĝin, ke apenaŭ ne deŝiris.

Аист улетел, а путешественники пошли по берегу.

Cikonio forflugis, kaj la kunuloj iris laŭ la bordo.

Счастливый Страшила шел, приплясывая, и пел: - Эй-гей-гей-го!

La feliĉa Timigulo iris dancetante kaj kantis: - Ej-gej-gej-go!

Я снова с Элли!

Mi estas denove kun Elli!

Потом, через три шага: - Эй-гей-гей-го!

Post tri paŝoj: - Ej-gej-gej-go!

Я снова с Железным Дровосеком!

Mi estas denove kun Fera Hakisto!

И так он перебирал всех, не исключая и Тотошки, а потом снова начинал свою нескладную, но веселую и добродушную песенку.

Kaj same li kantis pri ĉiuj, inkluzive Totoĉjon, kaj poste denove komencis sian senritman tamen gajan kaj bonaniman kanton.

КОВАРНОЕ МАКОВОЕ ПОЛЕ Путники весело шли по лугу, усеянному великолепными белыми и голубыми цветами.

Malica papava kampo La vojaĝantoj iris sur herbejo kovrita de belegaj blankaj kaj helbluaj floroj.

Часто попадались красные маки невиданной величины с очень сильным ароматом.

Ofte renkontiĝis ruĝaj papavoj nekutime grandaj kun tre akra aromo.

Всем было весело: Страшила был спасен, ни людоед, ни овраги, ни саблезубые тигры, ни быстрая река не остановила друзей на пути к Изумрудному городу и они предполагали, что все опасности остались позади.

Ĉiuj ĝojis: ĉar Timigulo estis savita kaj nek Hommanĝulo, nek la sabrodentaj tigroj, nek la rapida rivero haltigis la amikojn en la vojo al Smeralda Urbo, kaj ili opiniis, ke ĉiuj danĝeroj restis malantaŭe.

- Какие чудные цветы!

- Kiaj belaj floroj!

- воскликнула Элли.

- diris Elli.

- Они хороши! - вздохнул Страшила.

- Ili estas bonaj! - sopirĝemis Timigulo.

- Конечно, будь у меня мозги, я восхищался бы цветами больше, чем теперь.

- Certe, se mi havus cerbon, mi admirus la florojn pli multe ol nun.

- А я полюбил бы их, если бы у меня было сердце, - вздохнул Железный Дровосек.

- Ankaŭ mi ŝatus ilin, se mi havus koron, - veis Fera Hakisto.

- Я всегда был в дружбе с цветами, - сказал трусливый Лев.

- Mi ĉiam amikis kun la floroj, - diris Timema Leono.

- Они милые и безобидные создания и никогда не выскакивают на тебя из-за угла, как эти страшные саблезубые тигры.

- Ili estas ĉarmaj kaj nedanĝeraj estaĵoj kaj neniam saltas sur vin el embuskejo kiel la sabrodentaj tigroj.

Но в моем лесу не было таких больших и ярких цветов.

Sed mia arbaro ne havas tiajn grandajn kaj brilajn florojn.

Чем дальше шли путники, тем больше становилось в поле маков.

Ju pli antaŭen la vojaĝantoj iris des pli ofte aperis sur la kampo la papavoj.

Все другие цветы исчезли, заглушенные зарослями мака. И скоро путешественники оказались среди необозримого макового поля.

Ĉiuj aliaj floroj malaperis sufokitaj de la papava densejo, kaj baldaŭ la vojaĝantoj trafis mezen de vasta papava kampo.

Запах мака усыпляет, но Элли этого не знала и продолжала идти, беспечно вдыхая сладковатый усыпляющий аромат и любуясь огромными красными цветами.

La papava odoro dormigas, sed Elli tion ne sciis kaj iris pluen, senzorge enspirante la dolĉetan dormigan aromon, kaj admiris la grandegajn ruĝajn florojn.

Веки ее отяжелели, и ей ужасно захотелось спать.

Ŝiaj palpebroj plipeziĝis kaj ŝi ege ekvolis dormi.

Однако Железный Дровосек не позволил ей прилечь.

Tamen Fera Hakisto ne permesis al ŝi kuŝiĝi.

- Надо спешить, чтобы к ночи добраться до дороги, вымощенной желтым кирпичом, - сказал он, и Страшила поддержал его.

- Necesas hasti por atingi la vojon, pavimitan per flavaj brikoj, antaŭ la nokto, - diris li, kaj Timigulo subtenis lin.

Они прошли еще несколько шагов, но Элли не могла больше бороться со сном - шатаясь, она опустилась среди маков, со вздохом закрыла глаза и заснула.

Ili faris ankoraŭ kelkajn paŝojn, sed Elli ne plu povis lukti kontraŭ dormo, - stumblante ŝi kuŝiĝis inter la papavoj, kun ekspiro fermis la okulojn kaj firme ekdormis.

- Что же с ней делать? - спросил в недоумении Дровосек.

- Kion fari pri ŝi? - demandis embarasite Hakisto.

Если Элли останется здесь, она будет спать, пока не умрет, - сказал лев, широко зевая.

- Se Elli restos ĉi tie, ŝi dormos ĝis la morto, - diris Leono kaj larĝe oscedis.

- Аромат этих цветов смертелен.

- La aromo de ĉi tiuj floretoj estas mortiga.

У меня тоже слипаются глаза, а собачка уже спит.

Ankaŭ miaj palpebroj kuniĝas, sed la hundeto jam dormas.

Тотошка действительно лежал на ковре из маков возле своей маленькой хозяйки.

Totoĉjo vere kuŝis sur la papava tapiŝo apud sia eta mastrino.

Только на Страшилу и Железного Дровосека не действовал губительный аромат цветов и они были бодры как всегда.

Nur Timigulon kaj Feran Hakiston ne efikis la pereiga odoro de la floroj kaj ili estis viglaj kiel ĉiam.

- Беги! - сказал Страшила трусливому Льву.

- Kuru! - diris Timigulo al Timema Leono.

- Спасайся из этого опасного места.

- Savu vin el tiu ĉi danĝera loko.

Мы донесем девочку, а если ты заснешь, нам с тобой не справиться. Ведь ты слишком тяжел!

Ni portos la knabinon, sed se vi ekdormos, ni ne povos vin porti, ja vi estas tro peza.

Лев прыгнул вперед и мигом скрылся из глаз.

Leono saltis antaŭen kaj baldaŭ malaperis.

Железный Дровосек и Страшила скрестили руки и посадили на них Элли.

Fera Hakisto kaj Timigulo krucis siajn brakojn kaj sidigis tien Elli.

Они сунули Тотошку сонной девочке, и та бессознательно вцепилась в его мягкую шерсть.

Ili ŝovis Totoĉjon en la manojn de la dormanta Elli kaj ŝi senkonscie alkroĉiĝis al lia mola felo.

Страшила и Железный Дровосек шли среди макового поля по широкому следу примятых цветов, оставленному Львом, и им казалось, что полю не будет конца.

Timigulo kaj Fera Hakisto iris inter la papava kampo laŭ la larĝa spuro de ĉifitaj floroj kiun lasis Leono, kaj al ili ŝajnis, ke tiu kampo estas senlima.

Но вот вдали показались деревья и зеленая трава.

Sed jen fore aperis arboj kaj verda herbo.

Друзья облегченно вздохнули: они боялись, что долгое пребывание в отравленном воздухе убьет Элли.

La amikoj trankviliĝinte ekspiris: ili timis, ke longa ĉeesto en venena aero mortigos Elli.

На краю макового поля они увидели Льва.

Sur rando de la papava kampo ili ekvidis Leonon.

Аромат цветов победил мощного зверя и он спал, широко раскинув лапы в последнем усилии достигнуть спасительного луга.

La flora aromo venkis la fortan beston, kaj li dormis, larĝe sterninte siajn piedojn dum la lasta peno atingi la savan herbejon.

- Мы не сможем ему помочь!

- Ni ne povas helpi lin!

- печально сказал Железный Дровосек. - Он слишком велик для нас.

- malgaje diris Fera Hakisto.- Li estas tro peza por ni.

Теперь он заснул навсегда, и, может быть ему снится, что он наконец получил смелость...

Nun li dormas por ĉiam, kaj povas esti, ke al li sonĝas, ke li, finfine, ricevis bravecon...

- Очень, очень жаль! - сказал Страшила.

- Mi tre bedaŭras, - diris Timigulo.

- Несмотря на свою трусость, лев был добрым товарищем и мне горько покинуть его здесь, среди проклятых маков.

- Malgraŭ sia timemo, Leono estis bona amiko, kaj por mi estas amare lasi lin ĉi tie, inter la malbenitaj papavoj.

Но идем, надо спасать Элли.

Sed ni iru por savi Elli.

Пока друзья сидели и смотрели по сторонам, невдалеке заколыхалась трава и на лужайку выскочил желтый дикий кот.

Dum la amikoj sidis kaj rigardis ĉirkaŭen, apude ŝanceliĝis herbo, kaj sur la herbejeton saltis flava sovaĝa kato.

Оскалив острые зубы, и прижав уши к голове, он гнался за добычей.

Montrinte la dentojn kaj preminte la orelojn al la kapo, li persekutis ĉasaĵon.

Железный Дровосек вскочил и увидел бегущую серую полевую мышь.

Fera Hakisto ekstaris kaj ekvidis grizan kampan muson.

Кот занес над ней когтистую лапу, и мышка, жалобно пискнув, закрыла глаза, но Железный Дровосек сжалился над беззащитным созданием и отрубил голову дикому коту.

La kato levis multungegan piedon super ĝi, kaj la muso plendpepis kaj fermis la okulojn, sed Fera Hakisto ekkompatis ĝin kaj dishakis la kapon al la sovaĝa kato.

Мышка открыла глаза и увидела, что враг мертв.

La muso malfermis la okulojn kaj ekvidis, ke la malamiko mortis.

Она сказала Железному Дровосеку: - Благодарю вас!

Ĝi diris al Fera Hakisto: - Mi dankas vin!

Вы спасли мне жизнь.

Vi savis mian vivon.

- О, полно, не стоит говорить об этом, - возразил Железный Дровосек, которому, по правде, неприятно было оттого, что пришлось убить кота.

- Ho, ne gravas, - kontraŭdiris Fera Hakisto, al kiu ne estis agrable murdi la katon.

- Вы знаете, у меня нет сердца, но я всегда стараюсь помочь в беде слабому, будь это даже простая серая мышь!

- Vidu, ke mi ne havas koron, sed mi ĉiam penas helpi al la pli malforta, eĉ se tiu estas simpla muso!

- Простая мышь! - в негодовании пискнула мышка.

- Ĉu simpla muso? - kolere pepis la muso.

- Что вы хотите сказать этим, сударь?

- Kion vi volas diri, sinjoro?

Да знаете ли вы, что я - Рамина, королева полевых мышей?

Ĉu vi scias, ke mi estas Ramina, la reĝino de la kampaj musoj?

- О, в самом деле? - вскричал пораженный Дровосек.

- Ho, ĉu vere? - ekkriis konsternita Hakisto.

- Тысяча извинений, ваше величество!

- Mil pardonpetojn, Via Majesteco!

- Во всяком случае, спасая мне жизнь, вы исполнили свой долг. - Сказала королева, смягчаясь.

- Ĉiuokaze, savante mian vivon vi plenumis vian devon, - diris la reĝino moliĝante.

В этот момент несколько мышей, запыхавшись, выскочили на полянку и со всех ног подбежали к королеве.

Ĉi-momente kelkaj musoj, spiregante elsaltis sur la herbejeton kaj per ĉiuj fortoj alkuris la reĝinon.

- О, ваше величество! - наперебой запищали они.

- Ho, Via Majesteco! - interrompante unu alian pepis ili.

- Мы думали, что вы погибли, и приготовились оплакивать вас!

- Ni opiniis, ke vi pereis kaj intencis priplori vin!

Но кто убил злодея кота?

Sed kiu murdis la malbonan katon?

- И они так низко поклонились маленькой королеве, что стали на головы и задние лапки их заболтались в воздухе.

- Kaj ili tiel malsupre riverencis al la malgranda reĝino, ke stariĝis sur la kapojn kaj iliaj piedoj balanciĝis en aero.

- Его зарубил вот этот странный железный человек.

- Ĝin hakmortigis tiu ĉi stranga fera homo.

Вы должны служить ему и исполнять его желания! - важно сказала королева Рамина.

Vi devas servi al li kaj plenumi liajn dezirojn, - grave diris Ramina.

- Пусть он приказывает! - хором закричали мыши.

- Ordonu li! - ĥore kriis la musoj.

Но в этот момент они все пустились в рассыпную во главе с самой королевой.

Sed ĉi momente ili kuris diversflanken kun la reĝino mem antaŭe.

Дело в том, что Тотошка, открыв глаза и увидев вокруг себя мышей, испустил восхищенный вопль и ринулся в середину стаи.

La afero jenis, ke Totoĉjo, kiam malfermis la okulojn kaj ekvidis tiom multe da musoj ĉirkaŭe, eligis admiran krion kaj ĵetis sin mezen de la musaro.

Он еще в Канзасе прославился как великий охотник на мышей и ни один кот не мог сравниться с ним в ловкости.

Li ankoraŭ en Kansaso famiĝis kiel granda musĉasanto, kaj neniu kato povis egaliĝi al li je lerteco.

Но Железный Дровосек схватил песика и закричал мышам: - Сюда! Сюда! Обратно!

Sed Fera Hakisto kaptis la hundeton kaj kriis al la musoj: - Ĉi tien! Ĉi tien! Reen!

Я держу его!

Mi tenas lin!

Королева мышей высунула голову из густой травы и боязливо спросила: - Вы уверены, что он не съест меня и моих придворных?

La musreĝino ŝovis la kapon el la densa herbaro kaj time demandis: - Ĉu vi certas, ke li ne formanĝos min kaj miajn korteganojn?

- Успокойтесь, ваше величество!

- Trankviliĝu, Via Majesteco!

Я его не выпущу!

Mi lin ne liberigos!

Мыши собрались снова и Тотошка, после бесполезных попыток вырваться из железных рук Дровосека, утихомирился.

La musoj kolektiĝis denove, kaj Totoĉjo, post senutilaj provoj liberiĝi el la feraj manoj de Hakisto, trankviliĝis.

Чтобы песик больше не пугал мышей, его пришлось привязать к вбитому в землю колышку.

Por ke la musoj ne plu timu la hundeton, li estis ligita al paliseto enbatita teren.

Главная фрейлина-мышь заговорила: - Великодушный незнакомец!

La ĉefa musa korteganino ekparolis: - Ho nobla nekonato!

Чем прикажете отблагодарить вас за спасение королевы?

Kion vi ordonos por ke ni povu danki vin pro la savo de la reĝino?

- Я, право, теряюсь, - начал Железный Дровосек, но находчивый Страшила перебил его: - Спасите нашего друга Льва!

- Mi eĉ ne povas imagi, - komencis Fera Hakisto, sed la konjektema Timigulo rapide interrompis lin: - Savu nian amikon - Leonon!

Он в маковом поле.

Li kuŝas sur la papava kampo!

- Лев! - вскричала королева.

- Ĉu Leono? - ekkriis la reĝino.

- Он съест всех нас!

- Li formanĝos nin ĉiujn.

- О, нет! - ответил Страшила.

- Ho, ne! - respondis Timigulo.

- Это трусливый Лев, он очень смирен, да, кроме того, он спит.

- Li estas Timema Leono, li estas tre kvieta, kaj krome ja li dormas.

- Ну что ж, попробуем.

- Do ni provu.

Как это сделать?

Sed kiel ni povas fari tion?

- Много ли мышей в вашем королевстве?

- Ĉu multe da musoj estas en via reĝejo?

- О, целые тысячи!

- Ho multaj miloj!

- Велите собрать их всех и пусть каждая принесет с собой длинную нитку.

- Ordonu kolekti ĉiujn, kaj ĉiu kunprenu longan fadenon.

Королева Рамина отдала приказ придворным, и они с таким усердием кинулись по всем направлениям, что только лапки замелькали.

La reĝino Ramina ordonis al la servantoj kaj ili tiel penege ĵetis sin diversflanken, ke tuj malaperis.

- А ты, друг, - обратился Страшила к Железному Дровосеку. - Сделай прочную тележку - вывезти Льва из макового поля.

- Sed vi, amiko, - Timigulo turnis sin al Fera Hakisto, - faru firman ĉaron por transporti Leonon for de la papavoj.

Железный Дровосек принялся за дело и работал с таким рвением, что, когда появились первые мыши с длинными нитками в зубах, крепкая тележка с колесами из цельных деревянных обрубков была готова.

Fera Hakisto komencis labori kaj agis tiel fervore, ke kiam aperis la unuaj musoj kun longaj fadenoj inter la dentoj, la firma ĉareto kun radoj el integraj lignaj stumpoj estis preparita.

Мыши сбегались отовсюду, их было многие тысячи, всех величин и возрастов; тут собрались и маленькие мыши, и средние мыши, и большие старые мыши.

La musoj kuris de ĉie; ili estis multmilnombraj, ĉiuampleksaj kaj ĉiuaĝaj: ĉi tie kolektiĝis malgrandaj musoj, kaj mezaj musoj, kaj grandaj maljunaj musoj.

Одна дряхлая старушка мышь приплелась на полянку с большим трудом и поклонившись королеве, тотчас свалилась лапками кверху.

Unu kaduka musa maljunulino trenis sin sur la herbejeton post grandaj penoj kaj post la riverenco al la reĝino tuj falis piedsupren.

Две внучки уложили бабушку на лист лопуха и усердно махали над ней травинками, чтобы ветерок привел ее в чувство.

Du nepinoj metis la avinon sur bardenan folion kaj fervore svingis per herbetoj super ŝi, por ke la venteto rekonsciigu ŝin.

Трудно было запрячь в телегу такое количество мышей: пришлось привязать к передней оси целые тысячи ниток.

Estis malfacile jungi tian amason da musoj: necesis ligi al la antaŭa akso milojn da fadenoj.

Притом Дровосек и Страшила торопились, боясь, что Лев умрет в маковом поле, и нитки путались у них в руках.

Krom tio Hakisto kaj Timigulo hastis, Ĉar timis, ke Leono mortos en la papava kampo kaj la fadenoj interplektiĝis en iliaj manoj.

Да еще некоторые молодые шаловливые мышки перебегали с места на место и запутывали упряжку.

Kaj krome iuj junaj petolemaj musoj kuradis de unu loko al alia kaj malordigis la jungaĵon.

Наконец каждая нитка была одним концом привязана к телеге, а другим - к мышиному хвосту и порядок установился.

Fine, ĉiu fadeno estis ligita per unu fino al la ĉaro kaj per la alia - al musa vosto kaj aperis ordo.

В это время проснулась Элли и с удивлением смотрела на странную картину.

Ĉi tempe vekiĝis Elli kaj mire rigardis tiun strangan vidaĵon.

Страшила в немногих словах рассказал ей о том, что случилось и обратился к королеве-мыши: - Ваше величество!

Timigulo kelkvorte rakontis pri la pasintaj eventoj, kaj turnis sin al la musa reĝino: - Via Majesteco!

Позвольте представить вам Элли - фею убивающего домика.

Permesu min prezenti al vi Elli, la feinon de Murdanta Dometo.

Две высокие вежливо раскланялись и завязали дружеский разговор...

La du altrangaj personoj ĝentile riverencis kaj komencis amikan paroladon...

Сборы кончились.

La preparado estis finita.

Нелегко было двум друзьям взвалить тяжелого Льва на телегу.

Ne estis facile al la du amikoj surmeti la pezan Leonon sur la ĉaron.

Но они все же подняли его и мыши с помощью Страшилы и Железного Дровосека быстро вывезли телегу с макового поля.

Tamen ili sukcesis levi lin, kaj la musoj kun helpo de Timigulo kaj Fera Hakisto rapide tiris la ĉaron for de la papava kampo.

Лев был привезен на полянку, где сидела Элли под охраной Тотошки.

Leono estis transportita sur la herbejeton, kie sidis Elli sub gardo de Totoĉjo.

Девочка сердечно поблагодарила мышей за спасение верного друга, которого успела сильно полюбить.

La knabino kore dankis la musojn pro la savo de la fidela amiko, kiun ŝi sukcesis firme ekami.

Мыши перегрызли нитки, привязанные к их хвостам и поспешили к своим домам.

La musoj disronĝis la fadenojn ligitajn al iliaj vostetoj kaj ekrapidis hejmen.

Королева-мышь подала девочке крошечный серебряный свисточек.

La musa reĝino donis al la knabino etan arĝentan fajfileton.

- Если я буду вам нужна снова, - сказала Рамина.

- Se vi bezonos min denove, - diris ŝi,

- Свистните в этот свисточек и я явлюсь к вашим услугам.

- fajfu en ĝin kaj mi aperos por helpi al vi.

До свиданья!

Ĝis revido!

- До свиданья!

- Ĝis revido!

- ответила Элли.

- respondis Elli.

Но в это время Тотошка сорвался с привязи и мыши пришлось спасаться в густой траве с поспешностью, совсем неприличной для королевы.

Sed ĉi-momente Totoĉjo liberiĝis de la ligŝnuro kaj Ramina devis kaŝi sin en la densa herbaro kun hasto tute ne deca por la reĝino.

* * * Путники терпеливо ждали, когда проснется трусливый Лев; он слишком долго дышал отравленным воздухом макового поля.

* * * La vojaĝantoj pacience atendis ĝis vekiĝos Timema Leono; li tro longe spiris per la venena aero de la papava kampo.

Но Лев был крепок и силен, и коварные маки не смогли убить его.

Sed Leono estis fortika kaj forta, kaj la malicaj papavoj ne sukcesis murdi lin.

Он открыл глаза, несколько раз широко зевнул и попробовал потянуться, но перекладины телеги помешали ему.

Li malfermis la okulojn, kelkfoje larĝe oscedis kaj provis sin etendi sed la traboj de la ĉaro malhelpis.

- Где я?

- Kie mi estas?

Разве я еще жив?

Ĉu mi ankoraŭ estas viva?

Увидев друзей, Лев страшно обрадовался и скатился с телеги.

Ekvidinte la amikojn, Leono ege ekĝojis kaj ruliĝis de-sur la ĉaro.

- Расскажите, что случилось?

- Rakontu, kio okazis?

Я изо всех сил бежал по маковому полю, но с каждым шагом лапы мои становились все тяжелее и усталость свалила меня. Дальше я ничего не помню.

Mi per ĉiuj fortoj kuris tra la papava kampo, sed post ĉiu paŝo la piedoj fariĝis pli kaj pli pezaj, la laco faligis min kaj mi nenion plu memoras.

Страшила рассказал, как мыши вывезли Льва с макового поля.

Timigulo rakontis kiel la musoj transportis Leonon for de la papava kampo.

Лев покачал головой: - Как это удивительно!

Leono balancis la kapon: - Kiel estas mirinde!

Я всегда считал себя большим и сильным.

Mi ĉiam opiniis min granda kaj forta.

И вот цветы, такие ничтожные по сравнению со мной, чуть не убили меня, а жалкие, маленькие существа, мыши, на которых я всегда смотрел с презрением, спасли меня!

Sed jen la floroj, tiel sensignifaj kompare kun mi, apenaŭ ne murdis min, sed kompatindaj malgrandaj estaĵoj, la musoj, kiujn mi ĉiam rigardis malestime, savis min!

А все это потому, что их много, они действуют дружно и становятся сильнее меня, Льва, царя зверей!

Kaj tio eblis, ĉar ili estis multenombraj, agis akorde kaj fariĝis pli fortaj ol mi, Leono, la reĝo de la bestoj!

Но что мы будем делать, друзья мои?

Sed kion ni faros tuj, miaj amikoj?

- Продолжим путь к Изумрудному городу, - ответила Элли.

- Ni daŭrigos la vojaĝon al Smeralda Urbo, - respondis Elli.

- Три заветных желания должны быть выполнены и это откроет мне путь на родину!

- La tri intimaj deziroj devas esti plenumitaj, kaj tio malfermos al mi la vojon en la patrujon!

НА КОГО ПОХОЖ ГУДВИН?

Kiun similas Gudvin?

Когда Лев оправился, вся компания весело двинулась в путь по мягкой зеленой траве.

Kiam Leono refortiĝis, la tuta kompanio gaje ekpaŝis sur mola verda herbo.

Так они дошли до дороги, вымощенной желтым кирпичом и обрадовались ей, как милому старому другу.

Tiel ili atingis la vojon, pavimitan per flavaj brikoj, kaj ĝojis al ĝi kvazaŭ al kara malnova amiko.

Скоро по сторонам дороги появились красивые изгороди, за ними стояли фермерские домики, а на полях работали мужчины и женщины.

Baldaŭ laŭ la flankoj de la vojo aperis belaj plektobariloj, trans ili estis farmulaj dometoj, kaj sur kampoj laboris viroj kaj virinoj.

Изгороди и дома были выкрашены в красивый ярко-зеленый цвет, и люди носили зеленую одежду.

La plektobariloj kaj domoj estis farbitaj en belan helverdan koloron kaj la homoj portis verdajn vestojn.

- Это значит, что началась Изумрудная страна, - сказал Железный Дровосек.

- Ehe, sekve, komenciĝas Smeralda Lando, - diris Fera Hakisto.

- Почему? - спросил Страшила.

- Kial? - demandis Timigulo.

- Разве ты не знаешь, что изумруд - зеленый?

- Ĉu vi ne scias, ke la smeraldo estas verda?

- Я ничего не знаю, - с гордостью возразил Страшила.

- Mi nenion scias, - fiere respondis Timigulo.

- Вот когда у меня будут мозги, тогда я буду все знать!

- Sed kiam mi ekhavos cerbon, tiam mi ĉion scios!

Жители Изумрудной страны ростом были не выше жевунов.

La loĝantoj de Smeralda Lando estis ne pli altaj ol la Maĉuloj.

На головах у них были такие же широкополые шляпы с острым верхом, но без серебряных бубенчиков.

Sur la kapoj ili havis la similajn larĝrandajn ĉapelojn kun akra pinto, sed sen la arĝentaj tintiloj.

Казалось они были неприветливы: никто не подходил к Элли и даже издали не обращался к ней с вопросами.

Ŝajnis, ke ili estis ne salutemaj: neniu venis al Elli kaj eĉ defore ne turnis sin por demandi ion.

На самом деле они просто боялись большого грозного Льва и маленького Тотошки.

Fakte ili simple timis la grandan minacan Leonon kaj malgrandan Totoĉjon.

- Думаю я, что нам придется ночевать в поле, - заметил Страшила.

- Mi opinias, ke ni devos tranokti en kampo, - notis Timigulo.

- А мне хочется есть, - сказала девочка.

- Sed kiel mi volas manĝi!- diris la knabino.

- Фрукты здесь хороши, а все-таки надоели мне так, что я их видеть не могу и все их променяла бы на корочку хлеба! И Тотошка отощал совсем...

- La fruktoj ĉi tie estas bonaj, tamen ili tedis al mi tiel, ke mi ne povas vidi ilin, mi ĉiujn ilin ŝanĝus kontraŭ krusto de pano, kaj Totoĉjo tute maldikiĝis...

Что ты, бедненький, ешь?

Kion vi, kompatinda, manĝas?

- Да так, что придется, - уклончиво отвечал песик.

- Ion, kion mi trovas...- eviteme respondis la hundeto.

Он совсем не хотел признаться, что каждую ночь сопровождал Льва на охоту и питался остатками его добычи.

Li tute ne volis konfesi, ke ĉiunokte akompanis Leonon dum la ĉasado kaj nutris sin per restaĵoj de lia ĉasaĵo.

Завидев домик, на крыльце которого стояла хозяйка, казавшаяся приветливее других жительниц селения, Элли решила попроситься на ночлег.

Ekvidinte dometon, sur kies peroneto staris la mastrino, kiu aspektis pli salutema ol la aliaj loĝantinoj de la vilaĝo, Elli decidis peti lokon por tranokti.

Оставив приятелей за забором, она смело подошла к крыльцу.

Ŝi lasis la amikojn antaŭ la barilo kaj kuraĝe venis al la peroneto.

Женщина спросила: - Что тебе нужно, дитя?

La virino demandis: - Kion vi volas, infano?

- Пустите нас, пожалуйста, переночевать!

- Bonvolu enlasi nin por tranokti!

- Но с тобой Лев!

- Sed kun vi estas leono!

- Не бойтесь его: он ручной, да и, кроме того, трус!

- Ne timu lin: li estas dresita, kaj krome li estas poltrono!

- Если это так, входите, - ответила женщина. - Вы получите ужин и постели.

- Se tio estas vera, eniru, - respondis la virino, - vi ricevos vespermanĝon kaj litojn.

Компания вошла в дом, удивив и перепугав детей и хозяина дома.

La kompanio venis en la domon, miriginte kaj timiginte la infanojn kaj la mastron.

Когда прошел всеобщий испуг, хозяин спросил: - Кто вы такие и куда вы идете?

Kiam pasis la komuna timo, la mastro demandis: - Kiuj vi estas kaj kien iras?

- Мы идем в Изумрудный город, - ответила Элли. - И хотим увидеть великого Гудвина!

- Ni iras en Smeraldan Urbon, - respondis Elli, - kaj ni volas viziti Grandegan Gudvin.

- О, неужели! Уверены ли вы что Гудвин захочет вас видеть?

- Ĉu vere? Ĉu vi certas, ke Gudvin volos vidi vin?

- А почему нет?

- Sed kial ne?

- Видите ли, он никого не принимает.

- Vidu, li neniun akceptas.

Я много раз бывал в Изумрудном городе, это удивительное и прекрасное место, но мне никогда не удавалось увидеть великого Гудвина, и я знаю, что его никто никогда не видел.

Mi multfoje vizitis Smeraldan Urbon, tio estas mirakla kaj belega loko, sed mi neniam sukcesis vidi Grandegan Gudvin, kaj mi scias, ke neniu iam vidis lin...

- Разве он не выходит? - Нет.

- Ĉu li neniam eliras? - Ne.

И день и ночь он сидит в большом тронном зале своего своего дворца, и даже те, кто ему прислуживает, не видят его лица.

Nokte kaj tage li sidis en la granda trona salono de sia palaco, kaj eĉ tiuj kiuj servas al li ne vidas lian vizaĝon.

- На кого же он похож?

- Kiun li similas?

- Трудно сказать, - задумчиво ответил хозяин.

- Estas malfacile diri tion, - penseme respondis la mastro.

- Дело в том, что Гудвин - великий мудрец и может принимать любой вид.

- La afero jenas, ke Gudvin estas grandega saĝulo kaj povas akcepti iun ajn aspekton.

Иногда он появляется в виде птицы или слона, а то вдруг оборотится кротом.

Foje li aperas aspektante kiel birdo aŭ elefanto, sed alifoje surprize transformiĝas en talpon.

Иные видели его в образе рыбы или мухи и во всяком другом виде, какой ему заблагорассудится принять.

Aliaj vidis lin en aspekto de fiŝo aŭ muŝo kaj en ĉia alia aspekto, en kiun li decidas transformiĝi.

Но каков его настоящий вид - не знает никто из людей.

Sed kia estas lia vera aspekto - neniu scias.

- Это поразительно и страшно, - сказала Элли.

- Tio estas mirinda kaj timinda, - diris Elli.-

- Но мы попытаемся увидеть его, иначе наше путешествие окажется напрасным.

Sed ni provos lin viziti, ĉar aliokaze nia vojaĝo estus vana.

- Зачем вы хотите увидеть Гудвина великого и ужасного? - спросил хозяин.

- Por kio vi volas viziti Gudvin la Teruran? - demandis la mastro.

- Я хочу попросить немножко мозгов для моей соломенной головы, - отвечал Страшила.

- Mi volas peti, ke li donu iomete da cerbo por mia pajla kapo, - respondis Timigulo.

- О, для него это сущие пустяки!

- Ho, tio estas vera bagatelo por li!

Мозгов у него гораздо больше, чем ему требуется.

Li havas cerbojn pli multe ol li mem bezonas.

Они все разложены по кулькам, и в каждом кульке - особый сорт!

Kaj ili ĉiuj estas ordigitaj laŭ paketoj, en ĉiu paketo estas aparta speco.

- А я хочу, чтобы он дал мне сердце, - промолвил Дровосек.

- Sed mi volas, ke li donu al mi koron, - eldiris Hakisto.

- И это ему не трудно, - отвечал хозяин, лукаво подмигивая.

- Ankaŭ tio ne estas malfacila, - respondis la mastro, ruzete palpebruminte.

- У него на веревочке сушится целая коллекция сердец всевозможных форм и размеров.

- Sur lia ŝnureto sekiĝas la tuta kolekto de koroj ĉiuformaj kaj ĉiuampleksaj.

- А я хотел бы получить от Гудвина смелость, - сказал Лев.

- Kaj mi volus ricevi de Gudvin bravecon, - diris Leono.

- У Гудвина в тронной комнате большой горшок смелости, - объявил хозяин.

- Gudvin havas en la trona salono grandan poton da braveco, - deklaris la mastro.

- Он накрыт золотой крышкой и Гудвин смотрит, чтобы смелость не перекипела через край.

- Ĝi estas kovrita per ora kovrilo, kaj Gudvin kontrolas, por ke la braveco ne elbolu trans la randon.

Конечно, он с удовольствием даст вам порцию.

Certe, li kun plezuro donos al vi porcion.

Все три друга, услышав обстоятельные разъяснения хозяина, просияли и с довольными улыбками посматривали друг на друга.

La tri amikoj, aŭskultante la detalajn klarigojn de la mastro ekĝojegis kaj kun kontentaj ridetoj rigardis unu alian.

- А я хочу, - сказала Элли. - Чтобы Гудвин вернул меня с Тотошкой в Канзас.

- Sed mi volas, - diris Elli, - ke Gudvin revenigu min kun Totoĉjo en Kansason.

- Где это - Канзас? - спросил удивленный хозяин.

- Kie estas Kansaso? - demandis la mirigita mastro.

- Я не знаю, - печально отвечала Элли.

- Mi ne scias, - malgaje respondis Elli.

- Но это моя родина, и она где-нибудь да есть.

- Sed tio estas mia patrujo, kaj ĝi devas ie ekzisti.

- Ну, я уверен, что Гудвин найдет для тебя Канзас.

- Do mi certas, ke Gudvin trovos por vi Kansason.

Но надо сначала увидеть его самого, а это нелегкая задача.

Tamen komence necesas viziti lin, sed tio ne estas facila tasko.

Гудвин не любит показываться, и, очевидно, у него есть на этот счет свои соображения, - добавил хозяин шепотом и огляделся по сторонам, как бы боясь, что Гудвин вот-вот выскочит из-под кровати или из шкафа.

Gudvin ne ŝatas sin montri, kaj, verŝajne, li havas por tio konsiderojn, - aldonis la mastro flustre kaj rigardis ĉirkaŭen, kvazaŭ li timus, ke Gudvin tuj elsaltos elsub la lito aŭ el la ŝranko.

Всем стало немного жутко, а Лев чуть не ушел на улицу: он считал, что там безопаснее.

Ĉiuj iomete ektimis, kaj Leono apenaŭ ne foriris sur la straton: li opiniis, ke tie estas pli sekure.

Ужин был подан, и все сели за стол.

La vespermanĝo estis surtabligita, kaj ĉiuj sidiĝis ĉe la tablon.

Элли ела восхитительную гречневую кашу, и яичницу, и черный хлеб; она была очень рада этим кушаньям, напоминавшим ей далекую родину.

Elli manĝis ĉarman fagopiran kaĉon, kaj ovaĵon, kaj nigran panon; kaj tre ĝojis al tiuj manĝaĵoj, kiuj memorigis al ŝi la malproksiman patrujon.

Льву тоже дали каши, но он съел ее с отвращением и сказал, что это кушанье для кроликов, а не для львов.

Ankaŭ al Leono oni donis la kaĉon, sed li manĝis ĝin kun abomeno, kaj diris, ke tio estas manĝaĵo por la kunikloj, sed ne por la leonoj.

Страшила и Дровосек ничего не ели. Тотошка съел свою порцию и попросил еще.

Timigulo kaj Hakisto nenion manĝis, sed Totoĉjo formanĝis sian porcion kaj petis ankoraŭ unu.

Женщина уложила Элли в постель, и Тотошка устроился рядом со своей маленькой хозяйкой.

La virino enlitigis Elli, kaj Totoĉjo lokis sin apud sia malgranda mastrino.

Лев растянулся у порога комнаты и сторожил, чтобы никто не вошел. Железный Дровосек и Страшила простояли всю ночь в уголке, изредка разговаривая шепотом.

Leono sternis sin apud la sojlo de la ĉambro kaj gardis, por ke neniu eniru, Fera Hakisto kaj Timigulo staris dum la tuta nokto en angulo, de tempo al tempo flustre konversaciante.

* ЧАСТЬ ВТОРАЯ. ВЕЛИКИЙ И УЖАСНЫЙ *

La grandega kaj terura

ИЗУМРУДНЫЙ ГОРОД

Smeralda Urbo

На следующее утро, после нескольких часов пути, друзья увидели на горизонте слабое зеленое сияние.

Sekvamatene, post kelkaj vojaĝhoroj, la amikoj ekvidis malintensan verdan briladon.

- Это, должно быть, Изумрудный город, - сказала Элли.

- Tio estas, verŝajne, Smeralda Urbo, - diris Elli.

По мере того, как они шли, сияние становилось ярче и ярче но только после полудня путники подошли к высокой каменной стене ярко-зеленого цвета.

Ju plu ili iris des pli intensa fariĝis la brilado, sed nur post la tagmezo la vojaĝantoj atingis altan helverdan muregon el brikoj.

Прямо перед ними были большие ворота, окрашенные огромными изумрудами, сверкавшими так ярко, что они ослепляли даже нарисованные глаза Страшилы.

Antaŭ ili estis granda pordego, ornamita per grandegaj smeraldoj, kiuj brilis tiel forte, ke blindigis eĉ la pentritajn okulojn de Timigulo.

У этих ворот кончалась дорога, вымощенная желтым кирпичом, которая так много дней вела их и наконец привела к долгожданной цели.

Ĉe la pordego finiĝis la vojo, pavimita per flavaj brikoj, kiu dum multaj tagoj fidele direktis ilin, kaj fine venigis al la longatendanta celo.

У ворот висел колокол.

Sur la pordego pendis sonorilo kaj apude estis la alia pli malgranda.

Элли дернула за веревку, и колокол ответил глубоким серебристым звоном.

Elli tiris la ŝnuron, kaj la sonorilo eksonis per profunda arĝenta sonoro.

Большие ворота медленно раскрылись, и путники вошли в сводчатую комнату, на стенах которой блестело бесчисленное множество изумрудов.

La granda pordego malrapide malfermiĝis, kaj la vojaĝantoj eniris volbplafonan ĉambron, sur kies muroj brilis senlima kvanto da smeraldoj.

Перед путниками стоял маленький человек. Он был с ног до головы одет в зеленое и на боку у него висела зеленая сумка.

La vojaĝantojn renkontis malgranda homo vestita nur en la verdajn vestaĵojn; ĉe flanko li havis verdan sakon.

Зеленый человечек очень удивился, увидев такую странную компанию, и спросил: - Кто вы такие?

La verda hometo tre miris, kiam ekvidis ĉi tiun strangan kompanion, kaj demandis: - Kiuj vi estas?

- Я соломенное чучело и мне нужно мозги! - сказал Страшила.

- Mi estas pajloŝtopita timigilo, kaj mi bezonas cerbon!- diris Timigulo.

- А я сделан из железа, и мне недостает сердца! - сказал Дровосек.

- Mi estas farita el fero kaj al mi mankas koro, - diris Hakisto.

- А я трусливый лев и желаю получить храбрость! - сказал Лев.

- Mi estas Timema Leono kaj deziras ricevi bravecon, - diris Leono.

- А я Элли из Канзаса и хочу вернуться на родину, - сказала Элли.

- Mi estas Elli el Kansaso kaj volas reveni en la patrujon, - diris Elli.

- Зачем же вы пришли в Изумрудный город?

- Por kio vi venis en Smeraldan Urbon?

- Мы хотим видеть великого Гудвина!

- Ni volas viziti Grandegan Gudvin!

Мы надеемся, что он исполнит наши желания: ведь, кроме волшебника, никто не может нам помочь.

Ni esperas, ke li plenumos niajn dezirojn: ja krom Magiisto neniu povas helpi al ni.

- Много лет никто не просил у меня пропуска к Гудвину ужасному, - задумчиво сказал человечек.

- Dum multaj jaroj neniu petis la paspermeson al Gudvin la Terura, - mediteme diris la hometo.

- Он могуч и грозен, и если вы пришли с пустой и коварной целью отвлечь волшебника от мудрых размышлений, он уничтожит вас в одно мгновение.

- Li estas potenca kaj minaca, kaj se vi venis kun bagatela kaj malica celo - delogi Magiiston de la saĝaj pensoj - li ekstermos vin unumomente.

- Но мы ведь пришли к великому Гудвину по важным делам, - внушительно сказал Страшила.

- Sed ni venis al Grandega Gudvin pro gravaj aferoj, - sugeste diris Timigulo.

- И мы слышали, что Гудвин - добрый мудрец.

- Kaj ni aŭdis, ke Gudvin estas bona saĝulo.

- Это так, - сказал зеленый человечек.

- Tio estas vera, - diris la verda hometo.

- Он управляет Изумрудным городом мудро и хорошо.

- Li regas Smeraldan Urbon saĝe kaj bone.

Однако для тех, кто приходит в город из пустого любопытства, он ужасен.

Tamen por tiuj, kiuj venas en la urbon pro vanta scivolo, li estas terura.

Я страж ворот, и, раз вы пришли, я должен провести вас к Гудвину, только наденьте очки.

Mi estas Pordega Gardisto Faramant, kaj se vi venis, mi devas konduki vin al Gudvin, nur prenu okulvitrojn.

- Очки!? - удивилась Элли.

- Okulvitrojn?- miris Elli.

- Без очков вас ослепит великолепие Изумрудного города.

- Sen okulvitroj vin blindigos la lukso de Smeralda Urbo.

Даже все жители города носят очки день и ночь.

Eĉ ĉiuj loĝantoj portas okulvitrojn tage kaj nokte.

Таков приказ мудрого Гудвина.

Tio estas ordono de Saĝa Gudvin.

Очки запираются на замочек, чтобы никто не мог снять их.

La okulvitroj havas seruretojn por ke neniu demetu ilin.

Он открыл зеленую сумку, и там оказалась куча зеленых очков всевозможных размеров.

Li malfermis la verdan sakon kaj tie evidentiĝis amaso da verdaj ĉiuampleksaj okulvitroj.

Все путники, не исключая Льва и Тотошки, оказались в очках, которые страж ворот закрыл крошечными замочками.

Ĉiuj vojaĝantoj, inkluzive Leonon kaj Totoĉjon, prenis okulvitrojn, kiujn Pordega Gardisto fermis per etaj seruroj.

Страж ворот тоже надел очки, вывел притихших путников через противоположную дверь и они оказались на улице Изумрудного города.

Ankaŭ Pordega Gardisto surmetis okulvitrojn, kondukis la eksilentintajn vojaĝantojn tra la kontraŭa pordo kaj ili trafis sur la straton de Smeralda Urbo.

Блеск Изумрудного города ослепил путников, хотя глаза их были защищены очками.

La brilo de Smeralda Urbo blindigis la vojaĝantojn malgraŭ ke iliaj okuloj estis defenditaj per la okulvitroj.

По бокам улиц возвышались великолепные дома из зеленого мрамора, стены которых были украшены изумрудами.

Laŭ la flankoj de la strato altiĝis luksaj domoj el verda marmoro, kies muroj estis ornamitaj per smeraldoj.

Мостовая была из зеленых мраморных плит, и между ними тоже были вделаны изумруды.

La pavimo estis el verdaj marmoraj platoj, kaj inter ili estis enigitaj smeraldoj.

На улицах толпился народ.

Sur la stratoj amasiĝis homoj.

На странных товарищей Элли жители смотрели с любопытством, но никто из них не заговаривал с девочкой: и здесь боялись Льва и Тотошки.

Al la strangaj kunuloj de Elli la loĝantoj rigardis scivole, tamen neniu ekparolis kun la knabino: ankaŭ ĉi tie oni timis Leonon kaj Totoĉjon.

Жители города были в зеленой одежде, и кожа их отливала смугло-зеленоватым оттенком.

La urbaj loĝantoj estis en verdaj vestoj kaj ilia haŭto rebrilis brun-verd-kolore.

Все было зеленого цвета в Изумрудном городе и даже солнце светило зелеными лучами.

Ĉio havis verdan koloron en Smeralda Urbo, eĉ la suno lumis per verdaj radioj.

Страж ворот провел путников зелеными улицами и они очутились перед большим красивым зданием, расположенным в центре города.

Pordega Gardisto kondukis la vojaĝantojn tra verdaj stratoj kaj ili venis al granda bela konstruaĵo, kiu situis en la centro de la urbo.

Это и был дворец великого мудреца и волшебника Гудвина.

Tio estis la palaco de Grandega Saĝulo kaj Magiisto Gudvin.

Сердце Элли затрепетало от волнения и страха, когда она шла по дворцовому парку, украшенному фонтанами и клумбами: сейчас решится ее судьба, сейчас она узнает, отправит ли ее волшебник Гудвин на родину, или она напрасно стремилась сюда, преодолев столько испытаний.

La koro de Elli ektremis de maltrankvilo kaj timo, kiam ŝi iris tra la palaca parko, ornamita per fontanoj kaj florbedoj; tuj klariĝos ŝia sorto, tuj ŝi ekscios, ĉu revenigos Magiisto Gudvin ŝin en la patrujon, aŭ ŝi vane celis ĉi tien venkinte tiom da obstakloj.

Дворец Гудвина был хорошо защищен от врагов: его окружала высокая стена, а перед ней был ров, наполненный водой, и через ров, в случае надобности можно было перекинуть мост.

La palaco de Gudvin estis bone defendita kontraŭ malamikoj: ĝin ĉirkaŭbaris alta murego antaŭ kiu estis plenakva foskavo, kaj trans la foskavon oni povis laŭbezone meti ponton.

Когда страж ворот и путники подошли ко рву, мост был поднят.

Kiam Pordega Gardisto kaj la vojaĝantoj venis al la foskavo, la ponto estis levita.

На стене стоял высокий солдат, одетый в зеленый мундир.

Sur la muro staris alta Soldato, vestita en verdan uniformon.

Зеленая борода солдата спускалась ниже колен.

La verda barbo de Soldato longis pli malsupre ol la genuoj.

Он ужасно гордился своей бородой, и неудивительно: другой такой не было в стране Гудвина.

Li tre fieris pri sia barbo kaj ne vane: simila barbo ne ekzistis en la regno de Gudvin.

Завистники говорили, что у солдата не было никаких достоинств, кроме бороды, и что только борода доставила ему то высокое положение, которое он занимал.

Enviuloj parolis, ke Soldato ne havis aliajn valoraĵojn krom la barbo, kaj nur la barbo donis al li eblecon atingi tiun altan postenon, kiun li okupas.

В руках солдата было зеркальце и гребешок.

En la manoj de Soldato estis spegulo kaj kombilo.

Он смотрелся в зеркальце и расчесывал гребешком свою великолепную бороду, и это занятие настолько поглощало его внимание, что он ничего не видел и не слышал.

Li rigardis en la spegulon kaj kombis sian luksan barbon, kaj ĉi tiu okupo tiel allogis lian atenton, ke li nenion pli vidis kaj aŭdis.

- Дин Гиор! - крикнул солдату страж ворот. - Я привел чужестранцев, которые хотят видеть великого Гудвина!

- Din Gior!- kriis al Soldato Pordega Gardisto.- Mi kondukis alilandanojn, kiuj volas viziti Grandegan Gudvin!

Никакого ответа.

Nenia respondo estis.

Страшила закричал своим хриплым голосом: - Господин солдат, впустите нас, знаменитых путешественников, победителей саблезубых тигров и отважных пловцов по рекам!

Timigulo ekkriis per sia raŭka voĉo: - Sinjoro Soldato, enlasu nin, la famajn vojaĝantojn, la venkintojn de sabrodentaj tigroj kaj kuraĝajn navigantojn tra riveroj!

Никакого ответа.

Nenia respondo estis.

- Кажется ваш друг страдает рассеянностью? - спросила Элли стража ворот.

- Ŝajnas, ke via amiko estas distriĝema, ĉu ne?- demandis Elli.

- Да, к сожалению, это за ним водится, - отвечал страж ворот.

- Jes, bedaŭrinde, li estas tia, - respondis Pordega Gardisto.

- Почтеннейший!

- Estimato!

Обратите на нас внимание! - крикнул Дровосек.

Turnu vian atenton al ni!- kriis Hakisto.

- Нет, не слышит.

- Ne, li ne aŭdas.

Давайте-ка все хором!..

Kriu ni kune!..

Все приготовились, а Дровосек даже поднес ко рту свою воронку вместо рупора.

Ĉiuj riparis sin, kaj Hakisto eĉ prenis sian funelon anstataŭ megafono.

По знаку Страшилы все заорали что было мочи. - Гос-по-дин сол-дат! Впу-сти-те нас!

Laŭ signalgesto de Timigulo ĉiuj kriegis kiel ili povis: - Sinj-oro Sol-da-to! En-lasu nin!

Гос-по-дин сол-дат! Впу-сти-те нас!

Sinj-oro Sol-da-to!!! En-lasu nin!!!

Страшила оглушительно колотил по перилам рва своей тростью, а Тотошка звонко лаял.

Timigulo surdige batis la parapeton de la foskavo per sia bastoneto kaj Totoĉjo sonore bojis.

Никакого впечатления: солдат по-прежнему любовно укладывал в своей бороде волосок к волоску.

Nenia reago estis: Soldato kiel antaŭe amoplene metas en sia barbo unu haron al alia.

- Я вижу, мне придется рявкнуть по-лесному, - сказал Лев.

- Mi vidas, ke mi devas muĝi kiel en arbaro, - diris Leono.

Он покрепче уперся на лапах, поднял голову и испустил такой рык, что зазвенели стекла домов, вздрогнули цветы, выплеснулась вода из бассейнов, а любопытные, издали наблюдавшие за странной компанией, врассыпную бросились бежать, заткнув уши.

Li pli firme sin apogis sur la piedojn, levis la kapon kaj eligis tian muĝegon, ke sonoris vitroj de la domoj, ektremis la floroj, elplaŭdis akvo el la basenoj, kaj scivolemaj gapuloj, kiuj demalproksime rigardis la strangan kompanion, diskuris diversflanken, ŝtopante la orelojn.

Спрятав гребешок и зеркальце в карман, солдат свесился со стены и с удивлением начал рассматривать пришельцев.

Kaŝinte la kombilon kaj spegulon en la poŝon, Soldato klinis sin de-sur la muro kaj mire komencis pririgardi la venintojn.

Узнав среди них стража ворот, он вздохнул с облегчением.

Kiam li rekonis inter ili Pordegan Gardiston, li ekspiris trankvile.

- Это ты, Фарамант? - спросил он.

- Ĉu tio estas vi, Faramant?- demandis li.

- В чем дело?

- Kio okazis?

- Да в том, Дин Гиор, - сердито ответил страж ворот. - Что мы целых полчаса не могли докричаться до тебя!

- La afero jenas, Din Gior, - kolerete respondis Pordega Gardisto, - ke ni preskaŭ la tutan horduonon ne povis vin elvoki!

- Ах, только полчаса? - беспечно отозвался солдат. - Ну, это сущие пустяки.

- Ah, nur duonon?- senzorge diris Soldato.- Do tio estas bagatelo.

Лучше скажи, кто это с тобой?

Pli bone diru al mi, kiuj estas kun vi?

- Это чужестранцы, которые хотят видеть великого Гудвина!

- Ili estas alilandanoj kiuj volas viziti Grandegan Gudvin!

- Ну что ж, пусть войдут, - со вздохом сказал Дин Гиор.

- Do ili eniru, - sopire diris Din Gior.- Mi raportos pri ili al Gudvin...

- Я доложу о них великому Гудвину... Он опустил мост и путники, попрощавшись со стражем ворот, перешли через мост и очутились во дворце.

Li mallevis la ponton, kaj la vojaĝantoj, adiaŭinte Pordegan Gardiston, transiris la ponton kaj trafis en la palacon.

Их ввели в приемную.

Ili estis kondukitaj en la akceptejon.

Солдат попросил их вытереть ноги о зеленый половичок у входа и усадил в зеленые кресла.

Soldato petis ilin viŝi la piedojn per verda tapiŝeto ĉe la eniro kaj proponis al ili sidiĝi en verdajn fotelojn.

- Побудьте здесь, а я пойду к двери тронного зала и доложу великому Гудвину о вашем прибытии.

- Sidu ĉi tie, sed mi venos al la pordo de la trona salono kaj raportos al Grandega Gudvin pri via alveno.

Через несколько минут солдат вернулся, и Элли спросила его: - Видели Гудвина?

Post kelkaj minutoj Soldato revenis, kaj Elli demandis lin: - Ĉu vi vidis Gudvin?

- О нет, я его никогда не вижу! - последовал ответ.

- Ho ne, mi neniam lin vidas!- sekvis la respondo.

- Великий Гудвин всегда говорит со мной из-за двери: вероятно, вид его так страшен, что волшебник не хочет попусту пугать людей.

- Grandega Gudvin ĉiam parolas kun mi trans la pordo: verŝajne, li havas tiel teruran aspekton, ke Magiisto simple ne volas timigi la homojn.

Я доложил о вашем приходе.

Mi raportis pri via alveno.

Сначала Гудвин рассердился и не хотел меня слушать.

Komence Gudvin ekkoleris kaj ne volis aŭskulti.

Потом вдруг стал расспрашивать о том, как вы одеты.

Poste li subite komencis demandi pri tio kiel vi estas vestitaj.

А когда узнал, что на вас серебряные башмачки, то чрезвычайно заинтересовался этим и сказал, что примет вас всех.

Kaj kiam li eksciis, ke vi havas la arĝentajn ŝuetojn, li eksterordinare ekinteresiĝis pri tio kaj diris, ke akceptos vin ĉiujn.

Но каждый день к нему допускается только один посетитель - таков его обычай.

Sed ĉiutage li allasas nur unu vizitanton - tio estas lia kutimo.

И, так как вы проживете здесь несколько дней, он приказал отвести вам комнаты, чтобы отдохнули от долгого пути.

Kaj ĉar vi loĝos ĉi tie kelkajn tagojn, li ordonis doni al vi ĉambrojn, por ke vi ripozu post la longa vojaĝo.

- Передайте нашу благодарность великому Гудвину, - ответила Элли.

- Transdonu nian dankon al Grandega Gudvin, - respondis Elli.

Девочка решила, что волшебник не так страшен, как говорят и что он вернет ее на родину.

La knabino decidis, ke Magiisto ne estas tiel terura, kiel oni diras, kaj li revenigos ŝin hejmen.

Дин Гиор свистнул в зеленый свисточек, и появилась красивая девушка в зеленом шелковом платье.

Din Gior fajfis en verdan fajfileton kaj venis bela junulino en verda silka robo.

У нее была красивая гладкая зеленая кожа, зеленые глаза и пышные зеленые волосы.

Ŝi havis belan glatan verdan haŭton, verdajn okulojn kaj luksajn verdajn harojn.

Она низко поклонилась Элли и сказала: - Идите за мной, я отведу вас в вашу комнату.

Flita (ŝi havis tiun nomon) malalte riverencis al Elli kaj diris: - Sekvu min, kaj mi kondukos vin en vian ĉambron.

Они прошли по богатым покоям, много раз спускались и поднимались по лестницам, и наконец Элли очутилась в отведенной ей комнате.

Ili iris tra riĉaj ĉambroj, multfoje malsupreniĝis kaj leviĝis laŭ ŝtuparoj, kaj fine, Elli trafis en sian ĉambron.

Это была самая восхитительная и уютная комната в мире, с маленькой кроватью, с фонтаном посредине, из которого била тоненькая струйка воды, падавшая в красивый бассейн.

Tio estis la plej ĉarma kaj komforta ĉambro en la mondo, kun malgranda lito, kun fontano meze, el kiu eliĝis maldika akva striflueto, falanta en belan basenon.

Конечно, и здесь все было зеленого цвета.

Certe, ĉi tie ĉio havis verdan koloron.

- Располагайтесь, как дома, - сказала зеленая девушка. - Великий Гудвин примет вас завтра утром.

- Estu ĉi tie kvazaŭ hejme, - diris la junulino.- Grandega Gudvin akceptos vin morgaŭ matene.

Оставив Элли, девушка развела остальных путешественников по их комнатам.

Ŝi lasis Elli kaj diskondukis la aliajn vojaĝantojn en iliajn ĉambrojn.

Комнаты были прекрасно обставлены и находились в лучшей части дворца.

La ĉambroj estis bonege meblitaj kaj lokiĝis en la plej bona parto de la palaco.

Впрочем, на Страшилу окружающая роскошь не произвела никакого впечатления.

Tamen ĉirkaŭa lukso ne impresis Timigulon.

Очутившись в своей комнате, он встал около двери с самым равнодушным видом и простоял, не сходя с места, до самого утра.

Kiam li trafis en sian ĉambron, li staris apud la pordo kun la plej indiferenta aspekto kaj staris samloke ĝis la mateno.

Всю ночь он таращил глаза на паучка, который так беззаботно плел паутину, как будто находился не в прекраснейшем дворце, а в бедной лачужке сапожника.

La tutan nokton li gapis la al araneeto, kiu senzorge plektis sian reton kvazaŭ estis ne en la bela palaco, sed en malriĉa kabano de botisto.

Железный Дровосек хотя и лег в постель, но сделал это по привычке тех времен, когда он был еще из плоти и крови.

Fera Hakisto, kvankam li kuŝiĝis sur la liton, tamen faris tion pro la kutimo de tiu tempo, kiam li estis karnosanga.

Но и он не спал всю ночь, то и дело двигая головой, руками и ногами, чтобы убедится, что они не заржавели.

Sed li ne dormis la tutan nokton, senĉese movante la kapon, brakojn kaj gambojn, por konvinkiĝi, ke ili ne rustiĝis.

Лев с удовольствием улегся бы на заднем дворе, на подстилке из соломы, но ему этого не позволили.

Leono kun plezuro kuŝiĝus sur pajlan sternaĵon en malantaŭa korto, sed oni ne permesis tion.

Он забрался на кровать, свернулся клубком, как кот, и захрапел на весь дворец.

Li grimpis sur la liton, bulvolviĝis kvazaŭ kato, kaj ronkis tra la tuta palaco.

Его громкому храпу вторил тоненький храп Тотошки, который на этот раз решил поместиться вместе со своим могучим другом.

Lian tondran ronkon akompanis maldika ronketo de Totoĉjo, kiu ĉi foje decidis loki sin kune kun sia forta amiko.

УДИВИТЕЛЬНЫЕ ПРЕВРАЩЕНИЯ ВОЛШЕБНИКА ГУДВИНА

Mirindaj transformiĝoj de Magiisto Gudvin

Наутро зеленая девушка умыла и причесала Элли и повела ее в тронный зал Гудвина.

Matene Flita lavis kaj kombis Elli kaj kondukis ŝin en la tronan salonon de Gudvin.

В зале рядом с тронным собрались придворные кавалеры и дамы в нарядных костюмах.

En la halo apud la trona salono kolektiĝis la kortegaj damoj kaj kavaliroj en luksaj kostumoj.

Гудвин никогда не выходил к ним и никогда не принимал их у себя.

Gudvin neniam eliris al ili kaj neniam akceptis ilin en sia ĉambro.

Однако, в продолжении многих лет они каждое утро проводили во дворце, пересмеиваясь и сплетничая; они называли это придворной службой и очень гордились ею.

Tamen dum multaj jaroj ili ĉiun matenon pasigis en la palaco, mokante kaj klaĉante; ili nomis tion la kortega servo kaj tre fieris pri ĝi.

Придворные посмотрели на Элли с удивлением и, заметив на ней серебряные башмачки, отвесили ей низкие поклоны до самой земли.

La korteganoj rigardis al Elli kun miro kaj, rimarkinte ŝiajn arĝentajn ŝuetojn, klinis sin antaŭ ŝi ĝis la planko.

- Фея... фея... это фея... - послышался шепот.

- Feino... Feino... Ŝi estas Feino... - aŭdeblis la flustro.

Один из самых смелых придворных приблизился к Элли и беспрестанно кланяясь, спросил: - Осмелюсь осведомиться, милостивая госпожа фея, неужели вы действительно удостоились приема у Гудвина ужасного?

Unu el la plej kuraĝaj korteganoj proksimiĝis al Elli kaj, senĉese riverencante, demandis: - Mi kuraĝas demandi, kara sinjorino Feino, ĉu vi vere havos aŭdiencon ĉe Gudvin la Terura?

- Да, Гудвин хочет меня видеть, - скромно ответила Элли.

- Jes, Gudvin volas min vidi, - modeste demandis Elli.

В толпе пронесся гул удивления.

En la amaso traflugis mirbruo.

В это время зазвенел колокольчик.

Ĉi-tempe sonoris tintilo.

- Сигнал! - сказала зеленая девушка. - Гудвин требует вас в тронный зал.

- La signalo! - diris Flita.- Gudvin postulas vin en la tronan salonon.

Солдат открыл дверь.

Soldato malfermis la pordon.

Элли робко вошла и очутилась в удивительном месте.

Elli nekuraĝe eniris kaj trafis en mirindan lokon.

Тронный зал Гудвина был круглый, с высоким сводчатым потолком; и повсюду - на полу, на потолке, на стенах - блестели бесчисленные драгоценные камни.

La trona salono de Gudvin estis ronda kun alta volba plafono; kaj ĉie - sur la planko, plafono, muroj - brilis sennombraj juvelaj ŝtonoj.

Элли взглянула вперед.

Elli rigardis antaŭen.

В центре комнаты стоял трон из зеленого мрамора, сияющий изумрудами.

En la centro de la ĉambro staris la trono el verda marmoro, brilanta per smeraldoj.

И на этом троне лежала огромная живая голова, одна голова, без туловища...

Kaj sur ĉi tiu trono kuŝis grandega Viva Kapo, nur kapo, sen korpo...

Голова имела настолько внушительный вид, что Элли обомлела от страха.

Kapo havis tian sugestan aspekton, ke Elli estis konsternita.

Лицо головы было гладкое и лоснящееся, с полными щеками, с огромным носом, с крупными, плотно сжатыми губами.

La vizaĝo de Kapo estis glata kaj polurbrilanta, kun pufaj vangoj, kun grandega nazo, kun ampleksaj firme kunpremitaj lipoj.

Голый череп сверкал, как выпуклое зеркало.

La nuda kranio brilis kvazaŭ konveksa spegulo.

Голова казалась безжизненной: ни морщины на лбу, ни складки у губ, и на всем лице жили только глаза.

Kapo ŝajnis kvazaŭ senviva: nek sulko estis sur la frunto, nek falto ĉe la lipoj, kaj sur la tuta vizaĝo vivaj estis nur la okuloj.

Они с непонятным проворством повернулись в орбитах и уставились в потолок.

Ili kun nekomprenebla lerteco turniĝis kaj direktiĝis plafonen.

Когда глаза вращались, в тишине зала слышался скрип, и это поразило Элли.

Kiam la okuloj moviĝis, en silento de la salono aŭdeblis knaro, kaj tio konsternis Elli.

Девочка смотрела на непонятное движение глаз и так растерялась, что забыла поклониться голове.

La knabino rigardis al la nekomprenebla moviĝo de la okuloj kaj tiel embarasiĝis, ke forgesis saluti Kapon.

- Я - Гудвин, великий и ужасный!

- Mi estas Gudvin, la Grandega kaj Terura!

Кто ты такая и зачем беспокоишь меня?

Kiu vi estas kaj por kio maltrankviligas min?

Элли заметила, что рот головы не двигается и голос, негромкий и даже приятный, слышится как будто со стороны.

Elli rimarkis, ke la buŝo de Kapo ne moviĝas kaj la voĉo, nelaŭta kaj eĉ agrabla, aŭdiĝas kvazaŭ deflanke.

Девочка ободрилась и ответила: - Я - Элли, маленькая и слабая.

La knabino vigliĝis kaj respondis: - Mi estas Elli, malgranda kaj malforta.

Я пришла издалека и прошу у вас помощи.

Mi alvenis demalproksime kaj petas vin helpi.

Глаза снова повернулись в орбитах и застыли, глядя в сторону; казалось, они хотели посмотреть на Элли, но не могли.

La okuloj denove turniĝis kaj fiksiĝis rigardante flanken; ŝajnis, ke ili deziras rigardi al Elli, sed ne povas.

Голос спросил: - Откуда у тебя серебряные башмачки?

La voĉo demandis: - De kie vi prenis la arĝentajn ŝuetojn?

- Из пещеры злой волшебницы Гингемы.

- El la kaverno de la malica sorĉistino Gingema.

На нее упал мой домик - раздавил ее, и теперь славные жевуны свободны...

Sur ŝin falis mia dometo kaj dispremis ŝin, kaj nun la karaj Maĉuloj estas liberaj...

- Жевуны освобождены?! - оживился голос.

- Ĉu la Maĉuloj estas liberigitaj? - vigliĝis la voĉo.

- И Гингемы больше нет?

- Kaj Gingema ne ekzistas plu?

Приятное известие!

Tio estas agrabla novaĵo!

- Глаза живой головы завертелись и наконец уставились на Элли.

- La okuloj de Viva Kapo ekturniĝis kaj, fine, direktiĝis al Elli.

- Ну чего же ты хочешь от меня?

- Sed kion vi volas de mi?

- Пошлите меня на родину, в Канзас, к папе и маме...

- Revenigu min en la patrujon, en Kansason, al la paĉjo kaj panjo...

- Ты из Канзаса?!

- Ĉu vi estas el Kansaso?

- перебил голос, и в нем послышались добрые человеческие нотки. - А как там сейчас...

- interrompis ŝin la voĉo, kaj en ĝi aŭdiĝis la bonaj homaj voĉtonoj.- Kaj kiel nun estas tie...

- Но голос вдруг умолк, а глаза головы отвернулись от Элли.

- Sed la voĉo subite eksilentis, kaj la okuloj turniĝis flanken de Elli.

- Я из Канзаса, - повторила девочка. - Хоть ваша страна и великолепна, но я не люблю ее, - храбро продолжала она.

- Mi estas el Kansaso, - ripetis la knabino.- Kaj kvankam via lando estas bonega, sed mi ne ŝatas ĝin, - kuraĝe daŭrigis ŝi.

- Здесь на каждом шагу такие опасности...

Ĉi tie ĉiupaŝe estas danĝeroj.

- А что с тобой приключилось? - поинтересовался голос.

- Sed kio okazis al vi?- interesiĝis la voĉo.

- Дорогой на меня напал людоед.

- Dumvoje min atakis Hommanĝulo.

Он съел бы меня, если бы меня не выручили мои верные друзья, Страшила и Железный Дровосек.

Li formanĝus min, se al mi ne helpus miaj fidelaj amikoj, Timigulo kaj Fera Hakisto.

А потом за нами гнались саблезубые тигры...

Poste nin persekutis sabrodentaj tigroj...

А потом мы попали в ужасное маковое поле...

Kaj poste ni trafis en teruran papavan kampon...

Ох, это настоящее сонное царство!

Ho, tio estis vera dorma regno!

Мы со Львом и Тотошкой заснули там.

Mi, Leono kaj Totoĉjo ekdormis tie.

И если бы не Страшила и Железный Дровосек, да еще мыши, мы спали бы там до тех пор, пока не умерли...

Kaj se ne helpus Timigulo kaj Fera Hakisto, kaj ankoraŭ la musoj, ni ĉiuj dormus tie ĝis nun, ĝis ni mortus...

Да всего этого хватит рассказывать на целый день.

Sed por ĉion rakonti ne sufiĉos la tuta tago.

И теперь я вас прошу: исполните, пожалуйста, три заветных желания моих друзей, и когда вы их исполните, вы и меня должны будете вернуть домой.

Kaj nun mi petas vin, bonvolu plenumi tri intimajn dezirojn de miaj amikoj, kaj kiam vi ilin plenumos, vi devos revenigi min hejmen.

- А почему я должен буду вернуть тебя домой?

- Sed kial mi devas revenigi vin hejmen?

- Потому что так написано в волшебной книге Виллины...

- Ĉar tio estas skribita en la magia libro de Villina...

- А, это добрая волшебница Желтой страны, слыхал о ней, - молвил голос.

- Ah, tiu estas bona sorĉistino el Flava Lando, mi aŭdis pri ŝi, - diris la voĉo.

- Ее предсказания не всегда исполняются.

Ŝiaj aŭguroj ne ĉiam plenumiĝas.

- И еще потому, - продолжала Элли. - Что сильные должны помогать слабым.

- Kaj krome, - daŭrigis Elli, - ĉar la fortaj devas helpi al la malfortaj.

Вы великий мудрец и волшебник, а я беспомощная маленькая девочка...

Vi estas grandega saĝulo kaj magiisto, sed mi estas mallerta malgranda knabino.

- Ты оказалась достаточно сильной, чтобы убить злую волшебницу, - возразила голова.

- Vi estis sufiĉe forta por murdi la malican sorĉistinon, - oponis Kapo.

- Это сделало волшебство Виллины, - просто ответила девочка. - Я тут ни при чем.

- Tion faris la sorĉo de Villina, - simple respondis la knabino.- Tio ne estas mia merito.

- Вот мой ответ, - сказала живая голова, и глаза ее завертелись с такой необычайной быстротой, что Элли вскрикнула от испуга.

- Jen estas mia respondo, - diris Viva Kapo, kaj ĝiaj okuloj ekturniĝis tiel rapide, ke Elli time krietis.

- Я ничего не делаю даром.

- Mi nenion faras senpage.

Если хочешь воспользоваться моим волшебным искусством, чтобы вернуться домой, ты должна сделать то, что я тебе прикажу.

Se vi deziras uzi mian magian arton, por reveni hejmen, vi devas fari tion, kion mi ordonos al vi.

Глаза головы мигнули много раз подряд.

La okuloj de Kapo palpebrumis multfoje laŭvice.

Несмотря на испуг, Элли с интересом следила за глазами и ждала, что они будут делать дальше.

Malgraŭ timo, Elli kun intereso observis la okulojn kaj atendis kion ili faros plu.

Движения глаз совершенно не соответствовали словам головы и тону ее голоса и девочке казалось, что глаза живут самостоятельной жизнью.

La moviĝoj de la okuloj tute ne konformiĝis al la vortoj de Kapo kaj al la voĉtono, kaj al la knabino ŝajnis, ke la okuloj vivas memstare.

Голова ждала вопроса.

Kapo atendis demandon.

- Но что я должна сделать? - спросила удивленная Элли.

- Sed kion mi faru?- demandis mirigita Elli.

- Освободи Фиолетовую страну от власти злой волшебницы Бастинды, - ответила голова.

- Liberigu Violan Landon de la potenco de la malica sorĉistino Bastinda, - respondis Kapo.

- Но я же не могу! - вскричала Элли в испуге.

- Tamen mi ne povas!- ekdiris Elli time.

- Ты покончила с рабством жевунов и сумела получить волшебные серебряные башмачки Гингемы.

- Sed vi liberigis la Maĉulojn kaj sukcesis ricevi la magiajn arĝentajn ŝuetojn de Gingema.

Осталась одна злая волшебница в моей стране и под ее властью изнывают бедные, робкие мигуны, жители Фиолетовой страны.

Restas nur unu malica sorĉistino en mia regno, kaj sub ŝia potenco suferas la kompatindaj, nekuraĝaj Palpebrumuloj, la loĝantoj de Viola Lando.

Нужно им тоже дать свободу...

Ankaŭ ili bezonas liberon...

- Но как же это сделать? - спросила Элли.

- Sed kiel mi faros tion?- demandis Elli.

- Ведь не могу же я убить волшебницу Бастинду?

- Ja mi ne povas murdi sorĉistinon Bastinda!

- Гм, гм... - голос на мгновение запнулся.

- Hm, hm... - la voĉo iomete eksilentis.

- Мне это безразлично.

- Tio ne gravas por mi.

Можно посадить ее в клетку, можно изгнать из Фиолетовой страны, можно...

Eblas ŝovi ŝin en kaĝon, eblas forpeli ŝin el Viola Lando, eblas...

Да, в конце концов, - рассердился голос. - Ты на месте увидишь, что можно сделать!

Do, finfine, vi - ekkoleris la voĉo, - vi surloke ekvidos, kion eblas fari!

Важно лишь избавить от ее владычества мигунов, а судя по тому, что рассказала о себе и своих друзьях, вы сможете и должны это сделать.

Gravas nur liberigi la Palpebrumulojn el ŝia potenco, kaj, laŭ viaj rakontoj pri vi mem kaj pri viaj amikoj, vi povas kaj devas fari tion.

Так сказал Гудвин, великий и ужасный и слово его - закон!

Tion diris Gudvin, la Grandega kaj Terura, kaj lia vorto estas leĝo!

Девочка заплакала.

La knabino ekploris.

- Вы требуете от нас невозможного!

- Vi postulas de ni ion neeblan!

- Всякая награда должна быть заслужена, - сухо возразила голова.

- Ĉiu rekompenco devas esti meritita, - sektone kontraŭdiris Kapo.

- Вот мое последнее слово: ты вернешься в Канзас к отцу и матери, когда освободишь мигунов.

- Jen estas mia lasta vorto: vi revenos en Kansason al la patro kaj patrino, kiam vi liberigos la Palpebrumulojn.

Помни, что Бастинда волшебница могущественная и злая, ужасно могущественная и злая, и надо лишить ее волшебной силы.

Memoru, ke Bastinda estas sorĉistino potenca kaj malica, terure potenca kaj malica, kaj necesas senigi ŝin de la sorĉa forto.

Иди и не возвращайся ко мне, пока не выполнишь свою задачу.

Iru kaj ne revenu al mi ĝis vi plenumos vian taskon.

Грустная Элли оставила тронный зал и вернулась к друзьям, которые с беспокойством ожидали ее.

La malgaja Elli lasis la tronan salonon kaj revenis al la amikoj, kiuj maltrankvile atendis ŝin.

- Нет надежды! - сказала девочка со слезами.

- Nenia espero estas!- diris la knabino kun larmoj.

- Гудвин приказал мне лишить злую Бастинду ее волшебной силы, а это мне никогда не сделать!

- Gudvin ordonis al mi senigi la malican Bastinda de la sorĉa forto, sed mi tion neniam sukcesos!..

Все опечалились, но никто не мог утешить Элли.

Ĉiuj ĉagreniĝis kaj neniu povis konsoli Elli.

Она пошла в свою комнату и плакала, пока не уснула.

Ŝi iris en sian ĉambron kaj ploris ĝis ekdormis.

На следующее утро зеленобородый солдат явился за Страшилой.

Sekvamatene la verdbarba Soldato venis por Timigulo.

- Идите за мной, вас ждет Гудвин!

- Sekvu min, vin atendas Gudvin.

Страшила вошел в тронный зал и увидел на троне прекрасную морскую деву с блестящим рыбьим хвостом.

Timigulo eniris la tronan salonon kaj ekvidis sur la trono belegan Maran Virinon kun brilanta fiŝa vosto.

Лицо девы было неподвижно, как маска, глаза смотрели в одну сторону. Дева обмахивалась веером, делая рукой однообразные механические движения.

La vizaĝo de Virino estis senmova kvazaŭ masko, la okuloj rigardis unuflanken, Virino svingis ventumilon, farante per brako unuformajn mekanikajn movojn.

Страшила, ожидавший увидеть голову, растерялся, но потом собрался с духом и почтительно поклонился.

Timigulo atendis vidi Vivan Kapon kaj embarasiĝis, sed poste ekkuraĝis kaj respekteme riverencis.

Морская дева сказала низким приятным голосом звучавшим, казалось со стороны: - Я - Гудвин, великий и ужасный!

Mara Virino diris per agrabla malalta voĉo, kiu sonis, ŝajne, de flanko: - Mi estas Gudvin, la Grandega kaj Terura!

Кто ты и зачем пришел ко мне?

Kiu vi estas kaj por kio venis al mi?

- Я - чучело, набитое соломой! - ответил Страшила.

- Mi estas timigilo, ŝtopita per pajlo, - respondis Timigulo.

- Я прошу дать мне мозгов для моей соломенной головы.

- Mi petas vin doni al mi cerbon por mia pajla kapo.

Тогда я буду как все люди в ваших владениях и это самое заветное мое желание!

Tiam mi similos ĉiujn homojn en via regno, kaj tio estas la plej intima mia deziro!

- Почему ты обращаешься с этой просьбой ко мне?

- Kial vi petas pri tio min?

- Потому что вы мудры и никто, кроме вас, не поможет мне.

- Ĉar vi estas saĝa, kaj neniu, krom vi, helpos min.

- Мои милости не даются даром, - ответила морская дева.

- Mi ne disdonas la favoron senpage, - respondis Mara Virino.

- И вот мой ответ: лиши Бастинду волшебной силы, и я дам тебе столько мозгов - и прекрасных мозгов! - что ты станешь мудрейшим человеком в стране Гудвина.

- Kaj jen estas mia respondo: senigu Bastinda de la sorĉa forto, kaj mi donos al vi tiom da cerbo, bonega cerbo, ke vi fariĝos la plej saĝa homo en la regno de Gudvin.

- Но ведь вы приказали сделать это Элли! - с удивлением вскричал Страшила.

- Sed vi la samon ordonis al Elli! - mire diris Timigulo.

- Мне не важно, кто это сделает, - ответил голос.

- Por mi ne gravas kiu faros tion, - respondis la voĉo.

- Но знай: пока мигуны остаются рабами Бастинды, твоя просьба не будет исполнена.

- Tamen sciu: dum la Palpebrumuloj restas la sklavoj de Bastinda, via peto ne plenumiĝos.

Иди и заслужи мозги!

Iru kaj meritu la cerbon.

Страшила печально поплелся к друзьям и рассказал им, как принял его Гудвин.

Timigulo malgaje plandis al la amikoj kaj rakontis al ili, kiel lin akceptis Gudvin.

Все удивились, услышав, что Гудвин явился Страшиле в виде прекрасной морской девы.

Ĉiuj miris, kiam eksciis, ke Gudvin aperis antaŭ Timigulo en la aspekto de la belega Mara Virino.

На следующий день солдат вызвал Железного Дровосека.

Sekvatage Soldato elvokis Feran Hakiston.

Когда тот явился в тронный зал, неся на плече топор, с которым никогда не расставался, он не увидел ни живой головы, ни прекрасной девы.

Kiam li venis en la tronan salonon, portante sur ŝultro la toporon, kiun neniam lasis, li ekvidis nek Vivan Kapon, nek Maran Virinon.

На троне громоздился чудовищный зверь.

Sur la trono amasiĝis monstra besto.

Морда у него была как у носорога, и на ней было разбросано около десятка глаз, тупо смотревших в разные стороны.

Lia muzelo estis kvazaŭ rinocera, kaj sur ĝi estis dislokitaj ĉirkaŭ dek okuloj, stulte rigardantaj diversflanken.

Штук двенадцать лап разной длины и толщины свисали с неуклюжего туловища.

Dek du diversampleksaj piedoj pendis de la mallerta korpo.

Кожу зверя кое-где покрывала косматая шерсть, местами кожа была голая, и на грубой серой поверхности выступали бородавчатые наросты.

La haŭto de la besto ie estis kovrita de vila hararo; ie estis nuda kaj sur ĝia kruda griza surfaco elŝoviĝis verukaj tuberoj.

Более отвратительного чудовища невозможно было себе представить.

Pli malagrabla monstro ne estus imagebla.

У любого человека при виде его сердце забилось бы от страха.

La koro de ĉiu homo vidanta ĝin ekbatus pro teruro.

Но Дровосек не имел сердца, поэтому он не испугался и вежливо приветствовал чудовище.

Sed Hakisto ne havis koron, tial li ne ektimis kaj ĝentile salutis la monstron.

Все-таки он сильно разочаровался, так как ожидал увидеть Гудвина в образе прекрасной девы, которая, по мнению Дровосека, скорее наделила бы его сердцем.

Tamen li forte seniluziiĝis, ĉar atendis vidi Gudvin en la aspekto de la belega Virino, kiu, laŭ la opinio de Hakisto, pli baldaŭ donus al li koron.

- Я - Гудвин, великий и ужасный!

- Mi estas Gudvin, la Grandega kaj Terura!

- проревел зверь голосом выходившим не из пасти чудовища, а из дальнего угла комнаты.

- ekmuĝis la besto per voĉo, kiu eliĝis ne el la faŭko de la besto, sed el malproksima angulo de la ĉambro.

- Кто ты такой и зачем тревожишь меня?

- Kiu vi estas kaj por kio maltrankviligas min?

- Я - Дровосек и сделан из железа.

- Mi estas Hakisto farita el fero.

Я не имею сердца и не умею любить.

Mi ne havas koron kaj ne povas ami.

Дай мне сердце, и я буду как все люди в вашей стране.

Donu al mi koron, kaj mi amos same kiel la aliaj homoj.

И это самое мое заветное желание!

Tio estas mia la plej intima deziro.

- Все желания да желания!

- Nur deziroj kaj deziroj!

Право, чтобы удовлетворить все ваши заветные желания, я должен день и ночь сидеть за своими волшебными книгами!

Vere, por plenumi ĉiujn viajn intimajn dezirojn, mi devas tage kaj nokte sidi antaŭ miaj magiaj libroj.

- И после молчания голос добавил: - Если хочешь иметь сердце, заработай его!

- Kaj post paŭzo la voĉo aldonis: - Se vi volas havi koron, perlaboru ĝin!

- Как? - Схвати Бастинду, заключи ее в каменную темницу!

- Kiel? - Kaptu Bastinda, enigu ŝin en ŝtonan karceron!

Ты получишь самое большое, самое доброе и самое любвеобильное сердце в стране Гудвина!

Vi ricevos la plej grandan, la plej bonan kaj la plej plenaman koron en la regno de Gudvin!

- прорычало чудовище.

- elmuĝis la monstro.

Железный Дровосек рассердился и шагнул вперед, снимая с плеча топор.

Fera Hakisto ekkoleris kaj paŝis antaŭen prenante la toporon de la ŝultro.

Движение Дровосека было таким стремительным, что зверь испугался.

La ago de Hakisto estis tiel rapida, ke la besto ektimis.

Он злобно провизжал: - Ни с места!

Ĝi kolere jelpis: - Tuj haltu!

Еще шаг вперед - и тебе и твоим друзьям не поздоровится!

Ankoraŭ unu paŝo kaj por vi kaj viaj amikoj estos malbone!

Железный Дровосек в смущении покинул тронный зал и поспешил с плохими известиями к своим друзьям.

Fera Hakisto konfuzite lasis la tronan salonon kaj hastis kun la malbona informo al siaj amikoj.

Трусливый Лев свирепо сказал: - Хоть я и трус, а придется мне завтра помериться силами с Гудвином.

Timema Leono kolere diris: - Malgraŭ ke mi estas poltrono, mi devas mezuri la fortojn kun Gudvin.

Если он явится в образе зверя, я рявкну, как на саблезубых тигров, и напугаю его.

Se li aperos en la aspekto de Besto mi muĝegos kiel al la sabrodentaj tigroj kaj timigos ĝin.

Если он примет вид морской девы, я схвачу его и поговорю с ним по своему.

Se li akceptos la aspekton de Mara Virino, mi kaptos ŝin kaj parolos kun ŝi laŭ mia kutimo.

А лучше всего, если бы он был живой головой - я катал бы его из угла в угол и подбрасывал бы, как мяч, пока она не исполнит наших желаний.

Sed pli bone, ke li estu Viva Kapo, - mi rulus ĝin de unu angulo al alia kaj suprenĵetus ĝin, kvazaŭ pilkon ĝis ĝi plenumus niajn dezirojn.

На следующее утро наступила очередь Льва идти к Гудвину, но когда он вошел в тронный зал, то отпрыгнул в изумлении: над троном качался и сиял огненный шар.

Sekvamatene estas la vico de Leono iri al Gudvin, sed kiam li venis en la tronan salonon, tiam li desaltis kun mirego: super la trono ŝvebis kaj brilegis Fajra Globo.

Лев зажмурил глаза.

Leono duonfermis la okulojn.

Из угла раздался голос: - Я - Гудвин, великий и ужасный!

El angulo eksonis la voĉo: - Mi estas Gudvin, la Grandega kaj Terura!

Кто ты и зачем докучаешь мне?

Kiu vi estas kaj kial vi tedas min?

- Я - трусливый лев!

- Mi estas Timema Leono!

Я хотел бы получить от вас немного смелости, чтобы стать царем зверей, как меня все величают.

Mi volus ricevi de vi iomete da braveco, por fariĝi la reĝo de la bestoj, kiel ĉiuj min nomas.

- Помоги прогнать Бастинду из Фиолетовой страны, и вся смелость, какая есть во дворце Гудвина, будет твоя!

- Helpu forpeli Bastinda el Viola Lando, kaj la tuta braveco, kiu estas en la palaco de Gudvin, estos via!

Но, если ты этого не сделаешь, ты навсегда останешься трусом.

Sed, se vi ne faros tion, vi ĉiam restos poltrono.

Я заколдую тебя, и ты будешь боятся мышей и лягушек.

Mi ensorĉos vin, kaj vi timos eĉ la musojn kaj ranojn!

Рассерженный Лев начал подкрадываться к шару, чтобы схватить его, но на него повеяло таким жаром, что Лев взвыл и, поджав хвост, выбежал из зала.

Incitita Leono komencis ŝteliri al Globo, por kapti ĝin, sed li eksentis tian varmegon, ke ekmuĝis kaj kunpreminte la voston forkuris el la salono.

Он вернулся к друзьям и рассказал о приеме, который устроил ему Гудвин.

Li revenis al la amikoj kaj rakontis pri la akcepto, kiun aranĝis al li Gudvin.

- Что же с нами будет? - печально спросила Элли.

- Kio okazos al ni plue?- malgaje demandis Elli.

- Ничего не остается, как попробовать выполнить приказ Гудвина, - сказал Лев.

- Nenio restas, krom provi plenumi la ordonon de Gudvin, - diris Leono.

- А если не удастся? - возразила девочка.

- Sed kio okazos, se ni ne sukcesos?- oponis la knabino.

- Я никогда не получу смелости! - ответил Лев.

- Mi neniam ricevos bravecon, - respondis Leono.

- Я никогда не получу мозгов, - сказал Страшила.

- Mi neniam ricevos cerbon, - diris Timigulo.

- А я никогда не получу сердца6 - добавил Дровосек.

- Mi neniam ricevos koron, - aldonis Hakisto.

- А я никогда не вернусь домой, - молвила Элли и заплакала.

- Kaj mi neniam revenos hejmen, - eldiris Elli kaj ekploris.

- А соседский Гектор всю жизнь будет утверждать, что я сбежал с фермы только потому, что испугался решительного боя с ним! - закончил Тотошка.

- Kaj la najbara Hektoro la tutan vivon konfirmos, ke mi forkuris de la farmejo nur pro tio, ke ektimis la decidan batalon kontraŭ li, - finis Totoĉjo.

Потом Элли вытерла слезы и сказала: - Попробую!

Poste Elli viŝis la larmojn kaj diris: - Mi provos!

Но я уверена, что ни за какие блага в мире не решусь поднять руку на Бастинду.

Sed mi certas, ke eĉ por ĉiuj bonoj de la mondo, mi ne aŭdacos levi manon kontraŭ Bastinda.

- Я пойду с тобой, - сказал Лев.

- Mi iru kun vi, - diris Leono.

- Хоть я и слишком труслив, чтобы помочь тебе в борьбе со злой волшебницей, но, быть может, мои услуги тебе в чем-нибудь пригодятся...

- Kvankam mi estas tro timema por helpi al vi en la lukto kontraŭ la malica sorĉistino, sed eble mia helpo estos utila por vi.

- Я тоже пойду, - сказал Страшила.

- Ankaŭ mi iru, - diris Timigulo.

- Правда, я ничем не смогу быть полезен: ведь я слишком глуп!

- Kvankam mi per nenio povas esti utila: ĉar mi estas tro stulta!

- У меня не хватит духу обидеть Бастинду, хотя она очень и очень скверная женщина, - сказал Железный Дровосек.

- Mi ne havas sufiĉe da fortoj por ofendi Bastinda, malgraŭ ke ŝi estas treege aĉa virino, - diris Fera Hakisto.

- Но если вы идете, я, конечно, пойду с вами, друзья!

- Sed se vi iros, mi, certe, iru kun vi, amikoj!

- Ну, а Тотошка, - важно заявил песик.

- Do, Totoĉjo, - grave deklaris la hundeto,

- Тотошка, понятно, никогда не покинет товарищей в беде!

- Totoĉjo, certe, neniam lasas la amikojn en embaraso.

Элли горячо поблагодарила верных друзей.

Elli fervore dankis la fidelajn amikojn.

Решили отправиться на следующий день ранним утром.

Ili decidis foriri frumatene morgaŭ.

Железный Дровосек наточил топор, тщательно смазал все суставы и доверху наполнил масленку лучшим маслом.

Fera Hakisto akrigis la toporon, zorgeme lubrikis ĉiujn artikojn kaj plenigis ĝis la kovrilo la lubrikilon per la plej bona oleo.

Страшила попросил набить себя свежей соломой.

Timigulo petis ŝtopi lin per freŝa pajlo.

Элли раздобыла кисточку и краски и заново подвела ему глаза, рот и уши, поблекшие от дорожной пыли и яркого солнца.

Elli trovis penikon kaj farbojn kaj renovigis liajn okulojn, buŝon kaj orelojn, kiuj senkoloriĝis pro polvo kaj suno.

Зеленая девушка наполнила корзинку Элли вкусными кушаньями.

Flita plenigis la korbon de Elli per bongustaj manĝaĵoj.

Она расчесала шерстку Тотошки и привязала ему на шею серебряный колокольчик.

Ŝi kombis la hararon de Totoĉjo kaj ligis al lia kolo arĝentan tintilon.

На рассвете их разбудил крик зеленого петуха, жившего на заднем дворе.

Frumatene ilin vekis krio de verda koko, kiu loĝis en la malantaŭa korto.

ПОСЛЕДНЕЕ ВОЛШЕБСТВО БАСТИНДЫ

La lasta sorĉo de Bastinda

К воротам Изумрудного города путников отвел зеленобородый солдат.

Al la pordego de Smeralda Urbo la vojaĝantojn kondukis la verdbarba Soldato.

Страж ворот снял со всех очки и спрятал их в сумку.

Pordega Gardisto deprenis iliajn okulvitrojn kaj metis ilin en la sakon.

- Вы уже покидаете нас? - вежливо спросил он.

- Ĉu vi jam forlasas nin?- ĝentile demandis li.

- Да, мы вынуждены идти, - с грустью ответила Элли.

- Jes, ni devas iri, - malgaje respondis Elli.

- Где начинается дорога в Фиолетовую страну?

- Kie komenciĝas la vojo en Violan Landon?

- Туда нет дороги, - ответил Фарамант.

- Tien ne ekzistas vojo, - respondis Faramant.

- Никто по доброй воле не ходит в страну злой Бастинды.

- Neniu volonte iras en la landon de la malica Bastinda.

- Как же мы найдем ее?

- Do kiel ni trovos ŝin?

- Вам не придется беспокоится об этом, - воскликнул страж ворот.

- Vi ne devos maltrankviliĝi pri tio, - diris Pordega Gardisto.

- Когда вы придете в Фиолетовую страну, Бастинда сама найдет вас и заберет в рабство.

- Kiam vi venos en Violan Landon, Bastinda mem trovos kaj sklavigos vin.

- А может быть мы сумеем лишить ее волшебной силы?

- Sed povas esti, ke ni sukcesos senigi ŝin de ŝia magia forto?

- сказал Страшила.

- diris Timigulo.

- Ах, вы хотите победить Бастинду?

- Ah, ĉu vi deziras venki Bastinda?

Тем хуже для вас!

Des pli malbone estas por vi!

С ней еще никто не пробовал бороться кроме Гудвина, да и тот, - страж ворот понизил голос. - Потерпел неудачу.

Kontraŭ ŝi ankoraŭ neniu provis batali, krom Gudvin, sed li, - Pordega Gardisto mallaŭtigis la voĉon, - malsukcesis.

Она постарается захватить вас в плен, прежде чем вы сможете что-нибудь предпринять.

Ŝi penos kapti vin antaŭ ol vi povos ion aranĝi.

Будьте осторожны!

Estu singardemaj!

Бастинда очень злая и искусная волшебница, и справиться с ней очень трудно.

Bastinda estas ege malica kaj lerta sorĉistino, kaj venki ŝin estas tre malfacile.

Идите туда, где восходит солнце, и вы попадете в ее страну.

Iru tien, de kie leviĝas la suno, kaj vi venos en ŝian landon.

Желаю вам успеха!

Mi deziras sukcesojn al vi!

Путники распрощались с Фарамантом и он закрыл за ними ворота Изумрудного города.

La vojaĝantoj adiaŭis al Faramant, kaj li fermis post ili la pordegon de Smeralda Urbo.

Элли повернула на восток, остальные пошли за ней.

Elli turnis sin orienten, la aliaj sekvis ŝin.

Все были печальны, зная, какое трудное дело им предстоит.

Ĉiuj estis malgajaj, ĉar sciis kiel malfacilan taskon ili devas plenumi.

Только беспечный Тотошка весело носился по полю и гонялся за большими пестрыми бабочками: он верил в силу Льва и Железного Дровосека и надеялся на изобретательность соломенного Страшилы.

Nur senzorga Totoĉjo gaje kuradis tra kampo kaj pelis grandajn buntajn papiliojn: li kredis la fortojn de Leono kaj Fera Hakisto kaj esperis la inventemon de Timigulo.

Элли взглянула на собачку и вскрикнула от изумления: ленточка на ее шее из зеленой превратилась в белую.

Elli ekrigardis la hundeton kaj kriis de miro: la rubando ĉirkaŭ lia kolo el la verda transformiĝis en la blankan.

- Что это значит? - спросила она друзей.

- Kion signifas tio?- demandis ŝi la amikojn.

Все посмотрели друг на друга, и Страшила глубокомысленно заявил: - Колдовство!

Ĉiuj rigardis unu al alia, kaj Timigulo profundpense konstatis: - Tio estas sorĉo!

За неимением другого объяснения все согласились с этим и зашагали дальше.

Ĉar la aliaj variantoj ne ekzistis, ĉiuj konsentis tion kaj iris pluen.

Изумрудный город исчезал вдали.

Smeralda Urbo malaperis fore.

Страна становилась пустынной: путники приближались к владениям злой волшебницы Бастинды.

La lando fariĝis dezerta: la vojaĝantoj proksimiĝis al la regno de Bastinda.

До самого полудня солнце светило путникам прямо в глаза, ослепляя их, но они шли по каменистому плоскогорью, и не было ни одного дерева, чтобы спрятаться в тень.

Ĝis la tagmezo la suno lumis en la okulojn, blindigante ilin, sed ili iris tra ŝtonoza plataĵo kaj estis eĉ ne unu arbo por kaŝi sin en la ombron.

К вечеру Элли устала, а Лев поранил лапы и хромал.

Vespere Elli laciĝis kaj Leono vundis la piedojn kaj lamis.

Остановились на ночлег.

Ili haltis por tranokto.

Страшила и Железный Дровосек стали на караул, а остальные заснули.

Timigulo kaj Fera Hakisto staris garde, la aliaj ekdormis.

У злой Бастинды был только один глаз, зато она видела им так, что не было уголка в Фиолетовой стране, который ускользнул бы от ее взора.

La malica Bastinda havis nur unu okulon, sed vidis ŝi tiel, ke ne ekzistis anguleto en Viola Lando, kiu kaŝiĝus de ŝia akrevida rigardo.

Выйдя вечерком посидеть на крылечке, Бастинда обвела взглядом свои владения и вздрогнула от ярости: далеко-далеко, на границе своих владений она увидела маленькую спящую девочку и ее друзей.

Vespere elirante por sidi sur la peroneto, Bastinda pririgardis per la okulo sian bienon kaj ektremis de kolero: tre malproksime, sur la limo de sia lando, ŝi ekvidis la malgrandan dormantan knabinon kaj ŝiajn amikojn.

Волшебница свистнула в свисток.

La sorĉistino blovis en fajfilon.

Ко дворцу Бастинды сбежалась стая огромных волков со злыми желтыми глазами, с большими клыками, торчавшими из разинутых пастей.

Al la palaco de Bastinda brue alkuris aro da grandaj lupoj kun furiozaj flavaj okuloj, kun grandaj kojnodentoj, elŝoviĝantaj el la malfermitaj faŭkoj.

Волки присели на задние лапы и, тяжело дыша, смотрели на Бастинду.

La lupoj eksidis sur la malantaŭajn piedojn kaj spiregante rigardis Bastindan.

- Бегите на запад!

- Kuru okcidenten!

Там найдете маленькую девчонку, нагло забравшуюся в мою страну и с ней ее спутников.

Tie vi trovos malgrandan knabinon, arogante penetrintan mian landon kaj kun ŝi la kunulojn.

Всех разорвите в клочки!

Ĉiujn disŝiru peceten!

- Почему ты не возьмешь их в рабство? - спросил предводитель стаи.

- Kial vi ne kaptas ilin por sklavigi?- demandis la luparestro.

- Девчонка слаба.

- La knabino estas malforta.

Ее спутники не могут работать: один набит соломой, другой - из железа.

Ŝiaj kunuloj ne povas labori: unu estas pajloŝtopita, la alia - fera.

И с ними Лев, от которого тоже не жди толку.

Kaj kun ili estas Leono, kiu ankaŭ estas senutila.

Вот как видела Бастинда своим единственным глазом.

Jen kiel vidis Bastinda per la sola okulo!

Волки помчались.

La lupoj kuregis.

- В клочки!

- Ŝiru peceten!

В клочки! - визжала волшебница вдогонку.

Peceten!- jelpis la sorĉistino al ili.

Но Страшила и Железный Дровосек не спали.

Sed Timigulo kaj Fera Hakisto ne dormis.

Они вовремя заметили приближение волков.

Ili ĝustatempe rimarkis la proksimiĝon de la lupoj.

- Разбудим Льва, - сказал Страшила.

- Veku Leonon, - proponis Timigulo.

- Не стоит, - ответил Железный Дровосек. - Это мое дело управиться с волками.

- Ne necesas, - respondis Fera Hakisto.- Tio estas mia afero - venki la lupojn.

Я им устрою хорошую встречу!

Mi aranĝos al ili bonan renkonton!

И он вышел вперед.

Kaj li elpaŝis antaŭen.

Когда вожак подбежал к Железному Дровосеку, широко разевая красную пасть, Дровосек взмахнул остро отточенным топором - и голова волка отлетела.

Kiam la luparestro atingis Feran Hakiston, larĝe malfermante la ruĝan faŭkon, Hakisto svingis la bone akrigitan toporon kaj senkapigis la lupon.

Волки бежали вереницей, один за другим; как только следующий бросился на Железного Дровосека, тот уже был наготове с поднятым кверху топором, и голова волка упала наземь.

La lupoj kuris vice, unu post alia; kiam la sekva ĵetis sin al Fera Hakisto, tiu jam preparis sin kaj staris kun la suprenlevita toporo, kaj la kapo de la lupo falis surteren.

Сорок свирепых волков было у Бастинды, и сорок раз поднимал Железный Дровосек свой топор.

Kvardek kruelajn lupojn havis Bastinda kaj kvardekfoje levis Fera Hakisto sian toporon.

И когда он поднял его в сорок первый раз, ни одного волка не осталось в живых: все они лежали у ног Железного Дровосека.

Kaj kiam li levis ĝin la kvardek unuan fojon neniu lupo estis viva: ĉiuj kuŝis ĉe la piedoj de Fera Hakisto.

- Прекрасная битва! - восхитился Страшила.

- Bonega batalo!- admiris Timigulo.

- Деревья рубить труднее, - скромно ответил Дровосек.

- La arbojn haki estas pli malfacile, - modeste respondis Hakisto.

Друзья дождались утра.

La amikoj ĝisatendis la matenon.

Проснувшись и увидев кучу мертвых волков, Элли испугалась.

Vekiĝinte kaj ekvidinte la amason de la mortaj lupoj, Elli ektimis.

Страшила рассказал о ночной битве и девочка от всей души благодарила Железного Дровосека.

Timigulo rakontis pri la nokta batalo, kaj knabino tutanime dankis Feran Hakiston.

После завтрака компания смело двинулась в путь.

Post la matenmanĝo la kompanio brave ekvojaĝis.

Старая Бастинда любила понежиться в постели.

La maljuna Bastinda ŝatis dolĉe kuŝi en la lito.

Она встала поздно и вышла на крыльцо расспросить волков, как они загрызли дерзких путников.

Ŝi leviĝis malfrue kaj eliris sur la peroneton por demandi la lupojn, kiel ili forronĝis la arogantajn vojaĝantojn.

Каков же был ее гнев, когда она увидела, что путники продолжают идти, а верные волки лежат мертвые.

Kiel ŝi estis kolera kiam ekvidis, ke la vojaĝantoj daŭrigas iri, sed la fidelaj lupoj kuŝas mortaj!

Бастинда свистнула дважды, и в воздухе закружилась стая хищных ворон с железными клювами.

Bastinda fajfis dufoje, kaj en aero rondflugis aro da rabaj kornikoj kun feraj bekoj.

Волшебница крикнула: - Летите к западу!

La sorĉistino kriis: - Flugu okcidenten.

Там чужестранцы!

Tie estas alilandanoj!

Заклюйте их до смерти!

Beku ilin ĝismorte!

Скорей! Скорей!

Rapidu! Rapidu!

Вороны со злобным карканьем понеслись навстречу путникам.

La kornikoj kun furioza grakado rapidflugis renkonten al la vojaĝantoj.

Завидев их, Элли перепугалась.

Ekvidinte ilin Elli ektimegis.

Но Страшила сказал: - С этими управиться - мое дело!

Sed Timigulo diris: - Ilin venki estas mia devo!

Ведь недаром же я воронье пугало!

Ja mi ne vane estas porkornika timigilo!

Становитесь сзади меня!

Staru post mi!

- И он нахлобучил шляпу на голову, широко расставил руки и принял вид заправского пугала.

- Kaj li surŝovis la ĉapon sur la frunton, larĝe etendis la brakojn kaj ekhavis la aspekton de reala timigilo.

Вороны растерялись и нестройно закружились в воздухе.

La kornikoj konsterniĝis kaj senorde ekturniĝis en aero.

Но вожак стаи хрипло прокаркал: - Чего испугались?

Sed la kornikestro raŭke grakis: - Kion vi timas?

Чучело набито соломой!

La timigilo estas pajloŝtopita!

Вот я ему сейчас задам!

Jen kiel mi punos ĝin!

И вожак хотел сесть Страшиле на голову, но тот поймал его за крыло и мигом свернул ему шею.

Kaj la estro volis sidiĝi sur la kapon de Timigulo, sed tiu kaptis lian flugilon kaj momente rompis lian kolon.

Другая ворона бросилась вслед, и ей также Страшила свернул шею.

Poste alia korniko ĵetis sin samdirekten kaj ankaŭ lian kolon rompis Timigulo.

Сорок хищных ворон было у злой Бастинды, и всем свернул шеи храбрый Страшила и побросал их в кучу.

Kvardek rabajn kornikojn kun feraj bekoj havis Bastinda, kaj kolojn de ĉiuj rompis la brava Timigulo kaj ĵetis ilin amase.

Путники поблагодарили Страшилу за находчивость и снова двинулись на восток.

La vojaĝantoj dankis Timigulon pro la konjektemo kaj denove movis sin orienten.

Когда Бастинда увидела, что и верные ее вороны лежат на земле мертвой грудой, путники неустрашимо идут вперед, ее охватили и злоба и страх.

Kiam Bastinda ekvidis, ke ŝiaj fidelaj kornikoj kuŝas sur la tero mortamase, sed la vojaĝantoj sentime iras antaŭen, ŝin plenigis kaj kolero kaj timo.

- Как? Неужели всего моего волшебного искусства не достанет задержать наглую девчонку и ее спутников?

- Kiel? Ĉu ne sufiĉas mia sorĉarto por haltigi la arogantan knabinon kaj ŝiajn kunulojn?!

Бастинда затопала ногами и трижды просвистела в свисток.

Bastinda ekfrapis per la piedoj kaj trifoje blovis en la fajfilon.

На ее зов слетелась туча свирепых черных пчел, укусы которых были смертельны.

Al ŝia voko kunflugis amaso da kruelaj nigraj abeloj, kies mordo estas mortiga.

- Летите на запад! - прорычала волшебница.

- Flugu okcidenten!- elmuĝis la sorĉistino.

- Найдите там чужестранцев и зажальте их до смерти!

- Trovu tie la alilandanojn kaj mordpiku ilin ĝismorte!

Быстрей! Быстрей!

Rapidu! Rapidu!

И пчелы с оглушительным жужжанием полетели навстречу путникам.

Kaj la abeloj kun surdiga zumado flugis renkonten al la vojaĝantoj.

Железный Дровосек и Страшила заметили их издалека.

Fera Hakisto kaj Timigulo rimarkis ilin demalproksime.

Страшила мигом сообразил что делать.

Timigulo tuj konjektis kion fari.

- Вытаскивай из меня солому!

- Prenu mian pajlon!

- закричал он Железному Дровосеку.

- kriis li al Fera Hakisto.

- Забрасывай Элли, Льва и Тотошку, и пчелы не доберутся до них!

- Kovru per ĝi Elli, Leonon kaj Totoĉjon, kaj la abeloj ne atingos ilin!

Он проворно расстегнул кафтан, и из него высыпался целый ворох соломы.

Li lerte malbutonumis la kaftanon, kaj de tie elŝutis la tutan amason da pajlo.

Лев, Элли и Тотошка бросились на землю, Дровосек быстро забросал их и выпрямился во весь рост.

Leono, Elli kaj Totoĉjo ĵetis sin surteren. Hakisto rapide kovris ilin kaj rektstature staris.

Туча пчел с яростным жужжанием набросилась на Железного Дровосека.

La amaso da abeloj kun furioza zumado ĵetis sin al Fera Hakisto.

Дровосек улыбнулся: пчелы ломали ядовитые жала о железо и тотчас умирали, так как пчелы не могут жить без жала.

Hakisto ekridetis: la abeloj rompis la venenajn pikilojn kontraŭ la fero kaj tuj mortis, ĉar abelo ne povas vivi sen la pikilo.

Они падали, на их место налетали другие и также пытались вонзить жала в железное тело Дровосека.

Ili falis, anstataŭ ili flugis aliaj kaj ankaŭ provis piki la feran korpon de Hakisto.

Скоро все пчелы лежали мертвыми на земле, как куча черных угольков.

Baldaŭ ĉiuj abeloj kuŝis mortaj sur la tero kvazaŭ amaso da nigraj karberoj.

Лев, Элли и Тотошка вылезли из-под соломы, собрали ее и набили Страшилу.

Leono, Elli kaj Totoĉjo elgrimpis el sub la pajlo, kolektis ĝin kaj ŝtopis Timigulon.

Друзья снова двинулись в путь.

La amikoj daŭrigis la vojon.

Злая Бастинда необыкновенно разгневалась и испугалась, видя, что и верные ее пчелы погибли, а путники идут вперед и вперед.

La malica Bastinda neordinare ekkoleris kaj ektimis, kiam ŝi estis vidinta, ke ŝiaj fidelaj abeloj pereis, sed la vojaĝantoj pluiras antaŭen.

Она рвала на себе волосы, скрежетала зубами и от злости долго не могла выговорить ни слова.

Ŝi ŝiris la harojn, knaris per la dentoj kaj pro kolero longe ne povis diri eĉ unu vorton.

Наконец волшебница пришла в себя и созвала своих слуг - мигунов.

Fine la sorĉistino sin ekposedis kaj vokis siajn servistojn - Palpebrumulojn.

Бастинда приказала мигунам вооружиться и уничтожить дерзких путников.

Bastinda ordonis al ili armiĝi kaj ekstermi la arogantajn vojaĝantojn.

Мигуны били не очень-то храбры - они жалостно замигали, и слезы покатились у них из глаз, но они не осмелились ослушаться приказа своей повелительницы и начали искать оружие.

La Palpebrumuloj estis ne tro kuraĝaj - ili kompatinde ekpalpebrumis kaj larmoj glitis el iliaj okuloj, sed ili ne aŭdacis malobei la ordonon de sia reĝino kaj komencis serĉi la armilojn.

Но так как им никогда не приходилось воевать (Бастинда впервые обратилась к ним за помощью),

Tamen ĉar ili neniam militis (Bastinda la unuan fojon turnis sin al ilia helpo),

то у них не было никакого оружия, и они вооружились кто кастрюлей, кто сковородником, кто цветочным горшком, а некоторые громко хлопали детскими хлопушками.

tial ili neniajn armilojn havis, kaj ili armis sin kiu per kaserolo, kiu per pattenilo, kiu per florpoto, kaj iuj laŭte klakis per infanaj klakiloj.

Когда Лев увидел, как мигуны осторожно приближаются, прячась друг за друга, подталкивая один другого сзади и боязливо мигая и щурясь, он расхохотался:

Kiam Leono ekvidis, kiel la Palpebrumuloj singardeme proksimiĝas, kaŝante sin unu post alia, puŝante unu alian kaj time palpebrumante kaj duonfermante la okulojn, li ridetis:

- С этими битва будет недолга!

- Kontraŭ ĉi tiuj la batalo estos nelonga!

Он выступил вперед, раскрыл огромную пасть и так рявкнул, что мигуны побросали горшки, сковородки и детские хлопушки и разбежались кто куда.

Li elpaŝis antaŭen, malfermis la grandan faŭkon kaj tiel ekmuĝegis, ke la Palpebrumuloj ellasis la potojn, patojn kaj klakilojn kaj diskuris diversflanken.

Злая Бастинда позеленела от страха, видя, что путники идут да идут вперед и уже приближаются к ее дворцу.

La malica Bastinda fariĝis verda pro teruro, ekvidinte, ke la vojaĝantoj iras kaj iras antaŭen kaj jam proksimiĝas al ŝia palaco.

Пришлось воспользоваться последним волшебным средством, которое у нее оставалось.

Ŝi devis uzi la lastan magian rimedon, kiun ŝi havis.

В потайном дне сундука у Бастинды хранилась золотая шапка.

Ŝi havis Oran Ĉapon kaŝitan en sekretan kofron.

Владелец шапки мог когда угодно вызвать могучее племя летучих обезьян и заставить выполнить их любое приказание.

La posedanto de Ora Ĉapo povis, kiam li volis, voki la potencan tribon de la Flugantaj Simioj kaj devigi ilin plenumi ĉiun ordonon.

Но шапку можно было употреблять только три раза, а Бастинда до этого уже дважды призывала летучих обезьян.

Sed Ĉapo estis uzebla nur trifoje, kaj Bastinda jam dufoje ĝis nun vokis la Flugantajn Simiojn.

В первый раз она с их помощью стала повелительницей страны мигунов, а во второй раз отбила войска Гудвина ужасного, который пытался освободить Фиолетовую страну от ее власти.

Unuan fojon ŝi kun ilia helpo fariĝis reĝino de la lando de la Palpebrumuloj, la duan fojon ŝi kontraŭatakis la armeojn de Gudvin la Terura, kiu provis liberigi Violan Landon de ŝia potenco.

Вот почему Гудвин боялся злой Бастинды и послал на нее Элли, надеясь на силу ее серебряных башмачков.

Jen pro tio Gudvin timis la malican Bastindan kaj sendis al ŝi Elli, esperante je la forto de ŝiaj arĝentaj ŝuetoj.

Бастинде очень не хотелось воспользоваться шапкой в третий раз: ведь на этом кончалась ее волшебная сила.

Bastinda tre ne volis uzi Ĉapon la trian fojon: ja post tio finiĝos ŝia magia forto.

Но у колдуньи не было уже ни волков, ни ворон, ни черных пчел, а мигуны оказались плохими вояками и на них нельзя было рассчитывать.

Sed la sorĉistino jam havis nek la lupojn, nek la kornikojn, nek la nigrajn abelojn, kaj la Palpebrumuloj okazis malbonaj militistoj, kaj ne eblis fidi al ili.

И вот Бастинда достала шапку, надела на голову и начала колдовать.

Kaj jen Bastinda prenis Ĉapon, surkapigis ĝin kaj komencis sorĉi.

Она топала ногой и громко выкрикивала волшебные слова: - Бамбара, чуфара, лорики, ерики, пикапу, трикапу, скорики, морики!

Ŝi frapis per piedo kaj laŭte eldiris la magiajn vortojn: - Bambara, ĉufara, loriki, eriki, pikapu, trikapu, skoriki, moriki!

Явитесь передо мной летучие обезьяны!

Aperu antaŭ mi, la Flugantaj Simioj!

И небо потемнело от стаи летучих обезьян, которые неслись ко дворцу Бастинды на своих могучих крыльях.

Kaj la ĉielo malheliĝis pro la aro de la Flugantaj Simioj, kiuj rapidflugis al la palaco de Bastinda per siaj fortaj flugiloj.

Предводитель стаи подлетел к Бастинде и сказал:

La tribestro Uorra alflugis al Bastinda kaj diris:

- Ты вызвала нас в третий и последний раз!

- Vi vokis nin la trian kaj la lastan fojon!

Что прикажешь сделать?

Kion vi ordonos?

- Нападите на чужестранцев, забравшихся в мою страну, и уничтожьте всех, кроме Льва!

- Ataku la alilandanojn, venintajn en mian landon, kaj ekstermu ĉiujn krom Leono!

Его я буду запрягать в свою коляску!

Lin mi jungados en mian kaleŝon.

- Будет исполнено! - ответил предводитель, и стая с шумом полетела на запад.

- Tio estos plenumita!- respondis la tribestro, kaj la tuta aro forflugis okcidenten.

ПОБЕДА Путники с ужасом смотрели на приближение тучи огромных обезьян - с этими сражаться было невозможно.

Venko La vojaĝantoj kun teruro rigardis la proksimiĝon de la amaso de la Flugantaj Simioj - kontraŭ tiuj batali ne eblis.

Обезьяны налетели массой и с визгом набросились на растерянных пешеходов.

La simioj alflugis amase kaj kun jelpo ĵetis sin al la embarasitaj piedirantoj.

Ни один не мог прийти на помощь другому, так как всем пришлось отбиваться от врагов.

Neniu povis helpi al alia, ĉar ĉiuj devis batali kontraŭ la malamikoj.

Железный Дровосек напрасно размахивал топором.

Fera Hakisto vane svingis la toporon.

Обезьяны облепили его, вырвали топор, подняли бедного Дровосека высоко в воздух и бросили в ущелье, на острые скалы.

La simioj ĉiuflanke atakis lin, elŝiris la toporon, levis la kompatindan Hakiston alte en aeron kaj ĵetis lin en montfendejon sur akrajn rokojn.

Железный Дровосек был изуродован, он не мог сдвинуться с места.

Fera Hakisto estis kripligita, li ne povis eĉ moviĝi.

Вслед за ним в ущелье полетел его топор.

Post li en la montfendejon estis ĵetita lia toporo.

Другая партия обезьян расправилась со Страшилой.

La alia parto de la simioj finvenkis Timigulon.

Она выпотрошила его, солому развеяли по ветру, а кафтан, голову, башмаки и шляпу свернули в комок и зашвырнули на верхушку высокой горы.

Ili sentripigis lin, la pajlon disĵetis laŭ vento, kaj la kaftanon, kapon, ŝuojn kaj ĉapelon ĉifis en buleton kaj ĵetis sur pinton de alta monto.

Лев вертелся на месте и от страха так грозно ревел, что обезьяны не решались к нему подступить.

Leono turniĝis samloke kaj pro timo tiel minace muĝis, ke la simioj longe ne aŭdacis proksimiĝi al li.

Но они изловчились, накинули на Льва веревки, повалили на землю, опутали лапы, заткнули пасть, подняли на воздух и с торжеством отнесли во дворец Бастинды.

Sed finfine ili sukcesis, ĵetis ŝnurojn sur Leonon, faligis lin surteren, ĉirkaŭvolvis la piedojn, ŝtopis la faŭkon, levis lin aeren kaj solene portis en la palacon de Bastinda.

Там его посадили за железную решетку, и Лев в ярости катался по полу, стараясь перегрызть путы.

Tie ili lokis lin en feran kaĝon kaj Leono kolere ruliĝis sur la planko penante disronĝi la ŝnurojn.

Перепуганная Элли ждала жестокой расправы.

La timigita Elli atendis kruelan ekzekuton.

На нее бросился сам предводитель летучих обезьян и уже протянул к горлу девочки длинные лапы с острыми когтями.

Al ŝi ĵetis sin la tribestro de la Flugantaj Simioj kaj jam etendis al la gorĝo de la knabino la longajn brakojn kun akraj ungegoj.

Но тут он увидел на ногах Элли серебряные башмачки, и лицо его перекосилось от страха.

Sed subite li ekvidis sur la piedoj de Elli la arĝentajn ŝuetojn kaj lia muzelo deformiĝis pro teruro.

Он отпрянул назад и загораживая Элли от подчиненных, закричал:

Uorra desaltis reen kaj, barante Elli kontraŭ la subuloj, kriis:

- Девочку нельзя трогать!

- La knabinon ne eblas tuŝi!

Это фея!

Ŝi estas Feino!

Обезьяны приблизились любезно и даже почтительно, бережно подхватили Элли вместе с Тотошкой и помчались в Фиолетовый дворец Бастинды.

La simioj proksimiĝis afable kaj eĉ respekte, karese prenis Elli kun Totoĉjo kaj rapidflugis en Violan Palacon de Bastinda.

Опустившись перед дворцом, предводитель летучих обезьян поставил Элли на землю.

Malsupreniĝinte antaŭ la palaco, la tribestro de la Flugantaj Simioj starigis Elli surteren.

Взбешенная волшебница набросилась на него с бранью.

La kolerigita sorĉistino komencis sakri lin.

Предводитель обезьян сказал: - Твой приказ исполнен.

Uorra diris: - Via ordono estas plenumita.

Мы разбили железного человека и распотрошили чучело, поймали Льва и посадили за решетку.

Ni disbatis la feran homon kaj distripigis la timigilon, kaptis la leonon kaj lokis en la kaĝon.

Но мы и пальцем не могли тронуть девочку: ты сама знаешь, какие несчастья грозят тому, кто обидит обладателя серебряных башмачков.

Sed ni ne povas eĉ perfingre tuŝi la knabinon; vi mem scias, kiaj malfeliĉoj minacas al tiu, kiu ofendos la posedanton de la arĝentaj ŝuetoj.

Мы принесли ее к тебе: делай с ней, что хочешь!

Ni portis ŝin al vi; faru kion vi volas.

Прощай навсегда!

Adiaŭ por ĉiam!

Обезьяны с криком поднялись в воздух и улетели.

La simioj brue leviĝis aeren kaj forflugis.

Бастинда взглянула на ноги Элли и задрожала от страха: она узнала серебряные башмачки Гингемы.

Bastinda ekrigardis al la piedoj de Elli kaj ektremis pro teruro: ŝi rekonis la arĝentajn ŝuetojn de Gingema.

"Как они к ней попали? - растерянно думала Бастинда.

"Kiel ili trafis al ŝi?- konsternite pensis Bastinda.

- Неужели хилая девчонка осилила могущественную Гингему, повелительницу жевунов?

- Ĉu povis la malforta knabino finvenki la potencan Gingema, la reĝinon de la Maĉuloj?

И все же на ней башмачки!

Sed tamen ŝi havas la ŝuetojn!

Плохо мое дело: ведь я пальцем не могу тронуть маленькую нахалку, пока на ней волшебные башмачки".

Malbonaj estas miaj aferoj: ja mi eĉ perfingre ne povas tuŝi la malgrandan arogantulinon dum ŝi havas la magiajn ŝuetojn!"

Она крикнула: - Эй, ты!

Ŝi elkriis: - Hej, ci!

Иди сюда!

Venu ĉi tien!

Как тебя зовут?

Kiu ci estas?

Девочка подняла на злую волшебницу глаза, полные слез:

La knabino direktis al la malica sorĉistino la larmplenajn okulojn.

- Элли, сударыня!

- Elli, sinjorino!

- Расскажи, как ты завладела башмачками моей сестры Гингемы! - сурово крикнула Бастинда.

- Rakontu, kiel vi ekposedis la ŝuetojn de mia fratino Gingema?- severe kriis Bastinda.

Элли густо покраснела.

Elli ruĝiĝis.

- Право, сударыня, я не виновата.

- Vere, sinjorino, mi ne estas kulpa.

Мой домик упал на госпожу Гингему и раздавил ее...

Mia dometo falis sur sinjorinon Gingema kaj dispremis ŝin...

- Гингема погибла... - прошептала злая волшебница.

- Gingema pereis...- flustris la malica sorĉistino.

Бастинда не любила сестры и не видела ее много лет.

Bastinda ne ŝatis la fratinon kaj ne vidis ŝin dum multaj jaroj.

Она испугалась, что девочка в серебряных башмачках принесет гибель и ей.

Ŝi ektimis, ke la knabino en la arĝentaj ŝuetoj pereigos ankaŭ ŝin!

Но, поглядев на доброе лицо Элли, Бастинда успокоилась.

Sed rigardinte la bonaniman vizaĝon de Elli, Bastinda trankviliĝis.

"Она ничего не знает о таинственной силе башмачков, - решила волшебница.

"Ŝi nenion scias pri la magia forto de la ŝuetoj, - decidis la sorĉistino.

- Если мне удастся завладеть ими, я стану могущественней, чем прежде, когда у меня были волки, вороны, черные пчелы и золотая шапка".

- Se mi sukcesos ekposedi ilin, mi estos pli potenca ol antaŭe, kiam mi havis la lupojn, kornikojn, abelojn kaj Oran Ĉapon."

Глаза старухи заблестели от жадности и пальцы скрючились, как будто стаскивали уже с Элли башмачки.

La okuloj de la maljunulino ekbriletis pro avideco, ŝiaj fingroj ekmoviĝis kvazaŭ ŝi jam deprenus la ŝuetojn de Elli.

- Слушай меня, девчонка Элли!

- Aŭskultu min, knabino Elli!

- хрипло прокаркала она.

- raŭke grakis ŝi.

- Я буду держать тебя в рабстве и, если будешь плохо работать, побью тебя большой палкой и посажу в темный подвал, где крысы - огромные жадные крысы!

- Mi tenos cin en sklaveco kaj, se ci malbone laboros, mi batos cin per granda bastono kaj lokos en malluman kelon, kie ratoj - la grandaj avidaj ratoj!

- съедят тебя и обгложут твои нежные косточки!

- formanĝos cin kaj ronĝos ciajn molajn ostetojn!

Хи-хи-хи!

Hi-hi-hi!!

Понимаешь ты меня?

Ĉu ci komprenas min?

- О, сударыня!

- Ho, sinjorino!

Не отдавайте меня крысам!

Ne lasu min al la ratoj!

Я буду слушаться!

Mi estos obeema! Elli preskaŭ svenis pro teruro.

В это время Бастинда заметила Тотошку, который робко жался у ног Элли.

Ĉi-momente Bastinda ekvidis Totoĉjon, kiu time premis sin al la piedoj de Elli.

- Это еще что за зверь?

- Kio estas tiu besto?

- сердито спросила злая Бастинда.

- kolere demandis la malica sorĉistino.

- Это моя собачка Тотошка, - боязливо ответила Элли.

- Li estas mia hundeto Totoĉjo, - nekuraĝe respondis Elli.

- Она хорошая и очень любит меня...

- Li estas tre bona kaj tre amas min...

- Гм... гм... - проворчала волшебница.

- Hm... hm... - grumblis la sorĉistino.

- Никогда не видела таких зверей.

- Mi neniam vidis tiajn bestojn.

И вот мой приказ: пусть эта собачка, как ты ее называешь, держится от меня подальше, а не то она первая попадет в подвал к крысам!

Kaj jen estas mia ordono: ĉi tiu hundeto, kiel ci lin nomas, tenu sin malproksime de mi, alie li unuavice trafos en la kelon al la ratoj!

А сейчас идите за мной!

Kaj tuj sekvu min!

Злая Бастинда повела пленников через прекрасные комнаты дворца, где все было фиолетовое: и стены, и ковры, и мебель, и где у дверей в лиловых кафтанах стояли мигуны, кланяясь до полу при появлении волшебницы и жалостно мигая ей вслед.

Bastinda kondukis la kaptitojn tra la belaj ĉambroj de la palaco, kie ĉio havis violan koloron: kaj la muroj, kaj la tapiŝoj, kaj la mebloj - kaj kie ĉe la pordoj staris Palpebrumuloj en violaj kaftanoj, kiuj riverencis kiam aperis la sorĉistino kaj kompatinde palpebrumis kiam ŝi preteriris.

Наконец Бастинда привела Элли в темную грязную кухню.

Fine Bastinda alkondukis Elli en malluman malpuran kuirejon.

- Ты будешь чистить горшки, сковородки и кастрюли, мыть пол и топить печку!

- Vi purigos potojn, patojn kaj kaserolojn, lavos la plankon kaj hejtos fornon!

Моей кухарке уже давно нужна помощница!

Mia kuiristino jam delonge bezonas helpantinon!

И, оставив девочку, полуживую от испуга, Бастинда отправилась на задний двор, потирая от удовольствия руки.

Kaj, lasinte la knabinon, duonvivan pro timo, Bastinda direktis sin en malantaŭan korton, kontente frotante la manojn.

- Я хорошо напугала девчонку!

- Mi bone timigis la knabinaĉon!

Теперь усмирю Льва, и оба будут у меня в руках!

Nun mi humiligos Leonon, kaj ili ambaŭ estos obeemaj!

Трусливый Лев успел перегрызть веревки и лежал в дальнем углу клетки.

Timiema Leono jam sukcesis disronĝi la ŝnurojn kaj kuŝis en malproksima angulo de la kaĝo.

Когда он увидел Бастинду, его желтые глаза загорелись злобным огнем.

Kiam li ekvidis Bastinda, liaj flavaj okuloj ekbrilis per kolera flamo.

"Ах, как жаль, что у меня еще нет смелости, - подумал он.

"Aĥ, kiel mi bedaŭras, ke mi ne havas bravecon, - pensis li.

- Уж отплатил бы я старой ведьме за гибель Страшилы и Железного Дровосека".

- Alie mi kvitiĝus kun la maljuna sorĉistinaĉo pro la pereo de Timigulo kaj Fera Hakisto!".

- И он сжался в комок, готовясь к прыжку.

Kaj li streĉis sin en bulon, preparante sin al salto.

Старуха вошла через маленькую дверь.

La maljunulino venis tra malgranda pordo.

- Эй ты, лев, слушай! - прошамкала она.

- Hej ci, Leono, aŭskultu! - lispis ŝi.

- Ты мой пленник!

- Ci estas mia kaptito!

Я буду запрягать тебя в коляску и кататься по праздникам, чтобы мигуны говорили: "Смотрите, какая могущественная наша повелительница Бастинда - она сумела запрячь даже льва!"

Mi jungados cin en la kaleŝon kaj veturados dum la festoj por ke la Palpebrumuloj parolu: "Rigardu, kiel potenca estas nia regantino Bastinda - ŝi sukcesis jungi eĉ Leonon!"

Пока Бастинда болтала, Лев разинул пасть, ощетинил гриву и прыгнул на волшебницу, проревев:

Dume Bastinda babilis, Leono malfermis la faŭkon, hirtigis la kolhararon kaj saltis al la sorĉistino, muĝante:

- Я тебя съем!

- Mi vin formanĝos!

Он на волосок не достал до Бастинды.

Li preskaŭ atingis Bastinda.

Перепуганная старуха пулей вылетела из клетки и проворно захлопнула дверцу.

La timigita maljunulino kvazaŭ kuglo elflugis el la kaĝo kaj lerte klakfermis la pordeton.

Тяжело дыша с перепугу, она крикнула через прутья решетки: - Ах ты, проклятый!

Anhelante pro timo, ŝi kriis tra la vergoj de la krado: - Aĥ, estu malbenita!

Ты еще не знаешь меня!

Ci min ankoraŭ ne konas!

Я заморю тебя голодом, если не согласишься ходить в упряжке!

Mi malsatigos cin, se ci ne konsentos esti jungita!

- Я тебя съем! - повторил Лев и яростно бросился к решетке клетки.

- Mi vin formanĝos!- ripetis Leono kaj furioze ĵetis sin al la krado.

Старуха затрусила во дворец, ворча и ругаясь.

La maljunulino kuretis en la palacon grumblante kaj insultante.

...Потянулись скучные тяжелые дни рабства.

... Daŭris la enuaj malfacilaj tagoj de sklaveco.

Элли с утра и до вечера работала на кухне, помогая кухарке Фрегозе.

Elli de mateno ĝis vespero laboris en la kuirejo, helpante al la kuiristino Fregoza.

Добрая мигунья старалась помочь девочке и при удобном случае с радостью выполняла за нее самую трудную работу.

La bona Palpebrumulino penis helpi al la knabino kaj kiam sukcesis kun ĝojo faris anstataŭ ŝi plej malfacilan laboron.

Но Бастинда зорко следила за тем, что делается на кухне, и Фрегозе то и дело попадало за ее доброту.

Sed Bastinda zorge kontrolis tion, kio okazis en la kuirejo, kaj Fregoza ĉiam estis punata pro la bonkoreco.

Бастинда жестоко придиралась к Элли и часто замахивалась на девочку грязным лиловым зонтиком, который всегда таскала с собой.

Bastinda kruele tedatakis Elli kaj ofte minacis bati la knabinon per malpura viola ombrelo, kiun ŝi ĉiam kunhavis.

Элли не знала, что волшебница не может ударить ее, и сердце девочки сжималось, когда зонтик поднимался над ее головой.

Elli ne sciis, ke la sorĉistino ne povis ŝin bati, kaj la koro de la knabino haltis, kiam la ombrelo leviĝis super ŝia kapo.

Каждый день старуха подходила к решетке и визгливо спрашивала Льва: - Пойдешь в упряжке?

Ĉiutage la maljunulino venis al la kaĝo kaj jelpe demandis Leonon: - Ĉu vi konsentas esti jungita?

- Я тебя съем! - был постоянный ответ, и Лев грозно бросался на прутья решетки.

- Mi formanĝos vin!- estis konstanta respondo kaj Leono minace ĵetis sin al la vergoj de la krado.

Бастинда с первого дня плена не давала Льву есть, но он не умирал с голоду и был силен и крепок, как всегда.

Bastinda de la unua tago de lia kaptiteco ne donis al Leono manĝaĵon, sed li ne mortis pro malsato kaj estis forta kaj firma kiel antaŭe.

Дело в том, что старая Бастинда больше всего на свете боялась темноты и воды.

La afero jenas, ke la maljuna Bastinda pleje en la mondo timis mallumon kaj akvon.

Как только ночная темнота окутывала дворец, Бастинда пряталась в самой дальней комнате, запирала двери прочными железными засовами и не выходила до позднего утра.

Kiam la nokta mallumo ĉirkaŭis la palacon, Bastinda tuj kaŝis sin en la plej malproksiman ĉambron, fermis la pordojn per firmaj feraj rigliloj kaj ne eliris ĝis malfrua mateno.

А Элли совсем не боялась темноты.

Sed Elli tute ne timis mallumon.

Она вытаскивала из кухонного шкафа все съестное, что там оставалось, а о том, чтобы там побольше оставалось еды, заботилась Фрегоза.

Ŝi prenis el kuirŝranko ĉion manĝeblan, kio tie restis, kaj por ke restu pli multe da manĝaĵoj zorgis Fregoza.

Держа в одной руке корзинку с провизией, а в другой большую бутыль с водой, Элли отправлялась на задний двор.

Tenante en unu mano korbon kun manĝaĵoj, kaj en la alia - grandan botelon da akvo, Elli venis en la malantaŭan korton.

Там ее с восторгом встречали Лев и Тотошка.

Tie ŝin renkontis ĝojege Leono kaj Totoĉjo.

Элли и Тотошка очень испугались угроз Бастинды отдать песика на съедение крысам, и Тотошка с первого же дня плена переселился за решетку, под защиту Льва.

Elli kaj Totoĉjo tre timis la minacon de Bastinda manĝigi la hundeton al ratoj, kaj Totoĉjo de la unua tago de la kaptiteco ekloĝis en la kaĝo sub la gardo de Leono.

Он знал, что оттуда его Бастинда не достанет, и безнаказанно лаял на злую волшебницу, когда она появлялась на дворе.

Li sciis, ke de ĉi tie Bastinda ne sukcesos lin preni, kaj senpune bojis al la malica sorĉistino, kiam ŝi aperis sur la korto.

Элли пролезала в клетку между двумя прутьями.

Elli trapenetris en la kaĝon inter du vergoj.

Лев и Тотошка набрасывались на принесенное еду и питье.

Leono kaj Totoĉjo ĵetis sin al la portitaj manĝaĵoj kaj trinkaĵo.

Потом Лев укладывался поудобнее, девочка гладила его густую мягкую шерсть и играла кисточкой его хвоста.

Poste Leono kuŝiĝis pli komforte, la knabino karesis lian densan kaj molan hararon kaj ludis la penikon de lia vosto.

Элли, Лев и Тотошка долго разговаривали: с грустью вспоминая про гибель верных друзей - Страшилы и Железного Дровосека, строили планы побега.

Elli, Leono kaj Totoĉjo longe konversaciis; ili malgaje rememoris pri la pereo de la fidelaj amikoj - Timigulo kaj Fera Hakisto, pripensis planojn de eskapo.

Но убежать из Фиолетового дворца было невозможно, его окружала высокая стена с острыми гвоздями наверху.

Sed eskapi el Viola Palaco ne eblis: ĝin ĉirkaŭis alta murego supre kovrita per akraj najloj.

Ворота Бастинда запирала, а ключи уносила с собой.

La pordegon Bastinda fermis, kaj la ŝlosiloj forportis.

Поговорив и поплакав, Элли крепко засыпала на соломенной подстилке под надежной охраной Льва.

Konversaciante kaj plorante, Elli firme ekdormis sur pajla sternaĵo sub la fidela gardo de Leono.

Так шли тоскливые дни плена.

Tiel pasis enuaj tagoj de la kaptiteco.

Бастинда с жадностью смотрела на серебряные башмачки Элли, которые девочка снимала только ночью, в клетке льва, или когда купалась.

Bastinda avare rigardis la arĝentajn ŝuetojn de Elli, kiujn la knabino demetis nur nokte, en la kaĝo de Leono aŭ kiam banis sin.

Но Бастинда боялась воды и никогда не подходила в это время к Элли.

Sed Bastinda timis akvon kaj neniam alvenis tiam al Elli.

Девочка с первых же дней заметила эту странную водобоязнь волшебницы и пользовалась ею.

La knabino de la unuaj tagoj rimarkis ĉi tiun strangan akvotimon de la sorĉistino kaj uzis ĝin.

Для Элли были праздниками те дни, когда Бастинда заставляла ее мыть кухню.

Por Elli estis festoj tiuj tagoj kiam Bastinda devigis ŝin lavi la kuirejon.

Разлив по полу несколько ведер воды, девочка уходила в клетку к Льву и там три-четыре часа отдыхала от тяжелой работы.

Verŝinte sur la plankon kelkajn sitelojn da akvo, la knabino foriris en la kaĝon al Leono kaj tie dum tri-kvar horoj ripozis de malfacila laboro.

Бастинда визгливо кричала и ругалась за дверью, но стоило ей заглянуть в кухню и увидеть на полу лужи, она в ужасе убегала к себе в спальню, провожаемая насмешливыми улыбками Фрегозы.

Bastinda jelpe kriis kaj insultis trans la pordo, sed se ŝi enrigardis la kuirejon kaj vidis sur la planko flakojn, ŝi tuj en teruro forkuris en sian dormoĉambron akompanata per mokaj ridetoj de Fregoza.

Элли часто беседовала с доброй кухаркой.

Elli ofte konversaciis kun la bona kuiristino.

- Почему вы, мигуны, не восстанете против Бастинды?

- Kial vi Palpebrumuloj ne ribelas kontraŭ Bastinda?

- спрашивала девочка. - Вас так много, целые тысячи, а вы боитесь одной злой старухи.

- demandis la knabino.- Vi estas multenombraj, la tutaj miloj, sed vi timas unu malican maljunulinon.

Накинулись бы на нее целой кучей, связали и посадили бы в железную клетку, где сейчас Лев...

Ĵetu vin tutamase, ligu ŝin kaj loku en la feran kaĝon, kie nun estas Leono...

- Что ты, что ты! - с ужасом отмахивалась Фрегоза.

- Ne, ne, - kun teruro oponis Fregoza.

- Ты не знаешь могущества Бастинды!

- Vi ne scias la potencon de Bastinda!

Ей достаточно будет сказать одно слово, и все мигуны повалятся мертвыми!

Ŝi diros nur unu vorton kaj ĉiuj Palpebrumuloj falos mortaj!

- Откуда вы это знаете?

- De kie vi tion scias?

- Да нам сама Бастинда сколько раз об этом говорила!

- Do Bastinda mem multfoje parolis tion.

- Почему же она не сказала такого слова, когда мы шли к ее дворцу?

- Sed kial ŝi ne diris tiun vorton, kiam ni iris al ŝia palaco?

Почему она послала на нас волков, ворон, черных пчел, а когда мои храбрые друзья уничтожили все ее воинство, Бастинде пришлось обратиться за помощью к летучим обезьянам?

Kial ŝi sendis kontraŭ ni la lupojn, kornikojn, abelojn, sed kiam miaj fidelaj amikoj ekstermis ŝiajn armeojn, Bastinda devis turni sin al helpo de la Flugantaj Simioj?

- Почему, почему! - сердилась Фрегоза.

- "Kial, kial"!- ekkoleris Fregoza.

- Вот за такие речи Бастинда нас в порошок испепелит!

- Jen pro tiuj ĉi konversacioj Bastinda cindrigos nin.

- А как она узнает?

- Sed kiel ŝi ekscios?

- Да уж так! От нее ничего не скроется!

- Do tiel! Por ŝi ne ekzistas sekretoj!..

Но беседы повторялись не раз, Бастинда о них не знала, и Фрегоза становилась все смелее.

Sed la konversacioj ripetiĝis multfoje. Bastinda pri ili ne sciis kaj Fregoza fariĝis pli kuraĝa.

Она уже охотно соглашалась с Элли, что мигуны должны освободится от владычества злой волшебницы.

Ŝi jam volonte konsentis kun Elli, ke la Palpebrumuloj devas liberiĝi de superregado de la sorĉistino.

Но прежде, чем решиться на что нибудь, кухарка решила поточнее узнать, какое еще волшебство осталось у Бастинды.

Sed antaŭ ol aranĝi ion, la kuiristino volis pli ĝuste scii, kia sorĉo restis ĉe Bastinda.

По вечерам она подкрадывалась к дверям ее спальни и подслушивала ворчание старухи, которая в последнее время стала разговаривать сама с собой.

Vespere ŝi ŝteliradis al la pordo de ŝia dormoĉambro kaj kaŝaŭskultis grumbladon de la maljunulino, kiu lastatempe komencis ofte paroli kun si mem.

Однажды Фрегоза прибежала от дверей Бастинды очень взволнованная и, не найдя Элли на кухне, устремилась на задний двор.

Foje Fregoza forkuris de la pordo de Bastinda tre incitita kaj, ne trovinte Elli en la kuirejo, rapidkuris en la malantaŭan korton.

Вся компания уже спала, но кухарка разбудила друзей.

La tuta kompanio jam dormis, sed la kuiristino vekis la amikojn.

- Элли, ты была права! - кричала Фрегоза, размахивая руками.

- Elli, vi estis prava!- kriis Fregoza, svingante la manojn.

- Оказывается, Бастинда исчерпала все свои волшебства, и у нее ничего не осталось в запасе!

- Bastinda elĉerpis ĉiujn siajn sorĉaĵojn, kaj ŝi nenion havas rezerve.

Я слышала, как она причитала и проклинала твоих друзей за то, что они лишили ее волшебной силы...

Mi aŭdis, ke ŝi lamentis kaj malbenis viajn amikojn, ke ili senigis ŝin de la magiaj fortoj...

Девочка и ее друзья необычайно обрадовались и начали расспрашивать Фрегозу о подробностях.

La knabino kaj ŝiaj amikoj neordinare ekĝojis kaj komencis demandi Fregoza pri la detaloj.

Но кухарка мало что могла добавить.

Sed la kuiristino malmulte povis aldoni.

Она только еще рассказала, что Бастинда что-то толковала о серебряных башмачках, но что именно - это мигунья не дослушала, так как от волнения стукнулась лбом об дверь и убежала, боясь, что волшебница захватит ее на месте преступления.

Ŝi nur ankoraŭ rakontis, ke Bastinda ion murmuris pri la arĝentaj ŝuetoj, sed kion ĝuste - tion Palpebrumulino ne finaŭskultis, ĉar pro la maltrankviliĝo frapis per la frunto la pordon kaj forkuris, timante, ke la sorĉistino kaptos ŝin sur la loko de la krimo.

Важная новость, принесенная Фрегозой, ободрила пленников.

La grava novaĵo, portita de Fregoza, vigligis la kaptitojn.

Теперь у них появилась возможность выполнить приказ Гудвина и освободить мигунов.

Nun antaŭ ili aperis ebleco plenumi la ordonon de Gudvin kaj liberigi la Palpebrumulojn.

- Откройте только мне клетку, - зарычал Лев, - и увидите, как я расправлюсь с Бастиндой!

- Nur malfermu mian kaĝon, - muĝis Leono, - Kaj vi ekvidos, kiel mi finvenkos Bastinda!

Но клетка была закрыта на огромный замок, а ключ от него хранился у Бастинды в тайнике.

Sed la kaĝo estis fermita per granda seruro kaj ĝia ŝlosilo estis konservata en sekretujo de Bastinda.

Посовещавшись, друзья решили, что Фрегоза должна подготовить к восстанию слуг.

Interkonsiliĝinte, la amikoj decidis, ke Fregoza devas prepari la servistojn al ribelo.

Они захватят волшебницу врасплох и лишат ее свободы и власти.

Ili subite atakos Bastinda kaj senigos ŝin de la libero kaj potenco.

Фрегоза ушла, а Элли и ее друзья не спали почти всю ночь, разговаривая о предстоящей борьбе с Бастиндой.

Fregoza foriris, sed Elli kaj ŝiaj amikoj ne dormis preskaŭ la tutan nokton, konversaciante pri venonta batalo kontraŭ Bastinda.

На следующий день кухарка принялась за дело.

Sekvatage la kuiristino komencis agi.

Слуги были очень запуганы Бастиндой, и нелегко было уговорить их выступить против волшебницы.

La servistoj estis tre timigitaj de Bastinda, kaj estis malfacile persvadi ilin elpaŝi kontraŭ la sorĉistino.

Однако Фрегоза сумела убедить кое-кого из дворцовой охраны, и посвященные в заговор мигуны стали готовиться.

Tamen Fregoza sukcesis konvinki iujn el la palaca gardistaro, kaj la inicitaj en la komploton Palpebrumuloj komencis prepari sin.

Прошло несколько дней.

Pasis kelkaj tagoj.

Видя, что охранники осмелели и всерьез собираются свести счеты со злой волшебницей, к ним решили присоединиться и остальные слуги.

Vidante, ke la gardistoj kuraĝiĝis kaj serioze intencas kvitiĝi kun la malica sorĉistino, al ili decidis aliĝi aliaj servistoj.

Восстание назревало, но тут непредвиденный случай привел к быстрой и неожиданной развязке.

La ribelo maturiĝis, sed subita kazo rezultigis al rapida kaj neatendita fino.

Бастинда не оставляла мысли о том, что ей необходимо завладеть серебряными башмачками Элли.

Bastinda ne lasis la pensojn pri bezono ekposedi la arĝentajn ŝuetojn de Elli.

Для волшебницы это была единственная возможность сохранить власть над Фиолетовой страной.

Por la sorĉistino tio estis sola ebleco konservi sian potencon en Viola Lando.

И наконец Бастинда придумала.

Kaj fine Bastinda elpensis.

Однажды, когда ни Фрегозы, ни Элли не было на кухне, волшебница туго натянула над полом тонкую веревочку и спряталась за печью.

Foje, kiam nek Fregoza, nek Elli estis en la kuirejo, la sorĉistino streĉe etendis super la planko maldikan ŝnureton kaj kaŝis sin post la fornon.

Девочка вошла, споткнулась о веревочку и упала, башмачок с правой ноги слетел и откатился в сторону.

La knabino venis, stumblis pro la ŝnureto kaj falis; la dekstra ŝueto demetiĝis kaj ruliĝis flanken.

Хитрая Бастинда выскочила из-за печки, мигом схватила башмачок и надела на свою старую высохшую ногу.

La ruza Bastinda saltis de post la forno, momente kaptis la ŝueton kaj metis ĝin sur sian maljunan malgrasan piedon.

- Хи-хи-хи! А башмачок-то на мне!

- Hi-hi-hi! Kaj la ŝueto estas mia!

- дразнила Бастинда девочку, онемевшую от неожиданности.

- incitis Bastinda la knabinon, mutiĝintan pro la surprizo.

- Отдайте башмачок! - закричала Элли, придя в себя.

- Redonu la ŝueton! - ekkriis Elli, rekonsciiĝinte.

- Ах ты, воровка!

- Aĥ, vi estas ŝtelistino!

Как вам не стыдно!

Ĉu vi ne hontas?

- Попробуй, отбери!

- Provu forpreni!

- кривляясь, отвечала старуха.

- grimacante respondis la maljunulino.

- Я и второй с тебя тоже сниму!

- Mi ankaŭ la duan deprenos de ci!

А уж потом, будь спокойна, отомщу тебе за Гингему!

Kaj poste, estu trankvila, mi venĝos cin pro Gingema!

Тебя съедят крысы - хи-хи-хи, огромные жадные крысы!

Cin formanĝos ratoj - hi-hi-hi, la grandaj avaraj ratoj!

- и сгложут твои нежные косточки!

- Kaj ronĝos ciajn molajn ostetojn!

Элли была вне себя от горя и гнева: она так любила серебряные башмачки!

Elli estis ege incitita pro malĝojo kaj kolero: ŝi tre ŝatis la arĝentajn ŝuetojn.

Чтобы хоть как-нибудь отплатить Бастинде, Элли схватила ведро воды, подбежала к старухе и окатила ее с головы до ног.

Por iel ajn venĝi al Bastinda, Elli prenis sitelon da akvo, alkuris al la maljunulino kaj aspergis ŝin per la akvo de la kapo ĝis la piedoj.

Волшебница испуганно вскрикнула и попыталась отряхнуться.

La sorĉistino time ekkriis kaj provis deskuiĝi.

Напрасно: лицо ее стало ноздреватым, как тающий снег, от нее повалил пар, фигура начала оседать и испаряться...

Sed vane: ŝia vizaĝo fariĝis truoza kvazaŭ degelanta neĝo; la figuro komencis malleviĝi kaj vaporiĝi...

- Что ты наделала! - завизжала волшебница.

- Kion ci faris!- jelpis la sorĉistino.

- Ведь я сейчас растаю!

- Ja mi tuj degelos!

- Мне очень жаль, сударыня! - ответила Элли.

- Mi tre bedaŭras, sinjorino!- respondis Elli.

- Я, право, не знала.

- Mi vere ne antaŭvidis tion.

Но зачем вы украли башмачок?

Sed por kio vi ŝtelis la ŝueton?

- Пятьсот лет я не умывалась, не чистила зубов, пальцем не прикасалась к воде, потому что мне было предсказана смерть от воды, и вот пришел мой конец!

- Mi dum kvincent jaroj ne lavis min, ne purigis la dentojn, eĉ perfingre ne tuŝis akvon, ĉar al mi estis aŭgurita morto pro akvo, kaj jen estas mia vivofino!

- завывала старуха.

- hurlis la maljunulino.

Голос волшебницы становился тише и тише, она таяла, как кусок сахара в стакане чая.

La voĉo de la sorĉistino fariĝis pli kaj pli mallaŭta; ŝi degelis kiel sukeropeceto en glaso da teo.

Элли с ужасом глядела на гибель Бастинды.

Elli en teruro rigardis la pereon de Bastinda.

- Вы сами виноваты... - начала она.

- Vi mem estas kulpa, - komencis ŝi.

- Нет, кто тебя надоу... ффффф...

- Sed kiu konjektigis cin... uffff...

Голос волшебницы прервался, она с шипеньем осела на пол, и через минуту от нее осталась только грязноватая лужица, в которой лежали платье волшебницы, зонтик, пряди седых волос и серебряный башмачок.

La voĉo de la sorĉistino rompiĝis, ŝi kun siblado malleviĝis planken, kaj post minuto de ŝi restis nur malpura flako, en kiu kuŝis la robo de la sorĉistino, la ombrelo, la tufoj de ŝiaj grizaj haroj kaj la arĝenta ŝueto.

В этот момент в кухню вернулась Фрегоза.

Ĉi-momente en la kuirejon revenis Fregoza.

Кухарка была необычайно удивлена и обрадована гибелью своей жестокой госпожи.

La kuiristino estis nekutime mirigita kaj ĝojigita pro la pereo de sia kruela mastrino.

Она подобрала зонтик, платье и волосы и бросила в угол, чтобы потом сжечь их.

Ŝi prenis la ombrelon, robon kaj harojn kaj ĵetis ilin en angulon por poste forbruligu ĉion.

Вытерев грязную лужу на полу, Фрегоза побежала по дворцу - рассказать всем радостную весть...

Forviŝinte la malpuran flakon sur la planko, Fregoza kuris tra la palaco por rakonti al ĉiuj la ĝojan novaĵon...

А Элли вычистила и надела башмачок, нашла ключ от клетки Льва в спальне Бастинды и поспешила на задний двор - рассказать своим друзьям об удивительном конце злой волшебницы Бастинды!

Elli purigis kaj surmetis la ŝueton, trovis en la dormoĉambro de Bastinda la ŝlosilon por la kaĝo de Leono kaj rapidis en la malantaŭan korton por rakonti al siaj amikoj pri la mirinda pereo de la malica sorĉistino Bastinda.

КАК ВЕРНУЛИСЬ К ЖИЗНИ СТРАШИЛА И ЖЕЛЕЗНЫЙ ДРОВОСЕК Трусливый Лев страшно обрадовался, услышав о неожиданной гибели Бастинды.

Kiel revenis al la vivo Timigulo kaj Fera Hakisto Timema Leono ege ekĝojis kiam eksciis pri la subita pereo de Bastinda.

Элли открыла клетку, и он с наслаждением пробежался по двору, разминая лапы.

Elli malfermis la kaĝon kaj li kun plezuro kuradis tra la korto por trejni la gambojn.

Тотошка явился на кухню, чтобы своими глазами посмотреть на останки страшной Бастинды.

Totoĉjo ŝovis sin en la kuirejon por rigardi la restaĵojn de la terura Bastinda.

- Ха-ха-ха!

- Ha-ha-ha!

- восхитился Тотошка, увидев в углу сверток грязного платья.

- admiris Totoĉjo, ekvidinte en la angulo pakaĵon de la malpura vestaĵo.

- Оказывается, Бастинда была не крепче тех снежных баб, каких у нас мальчишки лепят зимой в Канзасе.

- Evidentiĝis, ke Bastinda estis ne pli firma ol tiuj neĝpupoj, kiujn niaj buboj modlas en Kansaso.

И как жаль, что ты, Элли, не догадалась об этом раньше.

Kiel estas bedaŭrinde, ke vi, Elli, ne konjektis pri tio antaŭe.

- И хорошо, что я не догадалась, - возразила Элли.

- Estas bone, ke mi ne konjektis, - oponis Elli.

- А то вряд ли у меня хватило бы духу облить волшебницу, если бы я знала, что ей от этого приключится смерть...

- Alie mi apenaŭ aŭdacis akvumi la sorĉistinon, sciante, ke ŝi mortos pro tio...

- Ну, все хорошо, что хорошо кончается, - весело согласился Тотошка.

- Do, ĉio estas bona, kio bone finiĝas, - gaje konsentis Totoĉjo,

- Важно то, что мы вернемся в Изумрудный город с победой!

- gravas, ke ni revenos en Smeraldan Urbon kun venko!

Возле Фиолетового дворца собралось множество мигунов из окрестностей, и Элли объявила им, что отныне они свободны.

Apud Viola palaco kolektiĝis multe da Palpebrumuloj el la ĉirkaŭaĵoj, kaj Elli deklaris al ili, ke de nun ili estas liberaj.

Радость народа была неописуема.

Ĝojo de la popolo estis ne priskribebla.

Мигуны приплясывали, щелкали пальцами и так усердно подмигивали друг другу, что к вечеру у них заслезились глаза и они уже ничего не видели вокруг себя!

La Palpebrumuloj dancetis, klakis per la fingroj kaj tiel fervore palpebrumis unu al alia, ke vespere iliaj okuloj larmis, kaj ili jam nenion vidis ĉirkaŭe.

Освободившись от рабства, Элли и Лев прежде всего подумали о Страшиле и Железном Дровосеке: надо было позаботится о спасении верных друзей.

Liberiĝinte de la sklaveco, Elli kaj Leono antaŭ ĉio pensis pri Timigulo kaj Fera Hakisto: necesis klopodi pri savo de la fidelaj amikoj.

Несколько десятков расторопных мигунов немедленно отправились на розыски под предводительством Элли и Льва.

Kelkdekoj da lertaj Palpebrumuloj tuj komencis serĉadon sub gvido de Elli kaj Leono.

Тотошка не остался во дворце - он важно восседал на спине своего большого четвероногого друга.

Totoĉjo ne restis en la palaco, li grave sidis sur la dorso de sia granda kvarpieda amiko.

Они шли, пока не добрались до места битвы с летучими обезьянами, и там начали поиски.

Ili iris ĝis atingis la lokon de la batalo kontraŭ la Flugantaj Simioj kaj tie komencis la serĉon.

Железного Дровосека вытащили из ущелья вместе с его топором.

Feran Hakiston oni eltiris el la montfendejo kune kun lia toporo.

Узелок с платьем и голову Страшилы, полинявшую и занесенную пылью, нашли на верхушке горы.

La buleton kun la vesto kaj la kapon de Timigulo, senkoloriĝintan kaj polvokovritan, oni trovis sur la pinto de monto.

Элли не могла удержаться от слез при виде жалких останков своих верных друзей.

Elli ne povis deteni larmojn antaŭ la mizeraj restaĵoj de siaj fidelaj amikoj.

Экспедиция вернулась во дворец, и мигуны принялись за дело.

La ekspedicio revenis en la palacon kaj Palpebrumuloj komencis agi.

Костюм Страшилы был вымыт, зашит, почищен, набит свежей соломой, и - вот пожалуйте!

La kostumo de Timigulo estis lavita, flikita, purigita, ŝtopita per freŝa pajlo kaj - jen, bonvolu!

- перед Элли стоял ее милый Страшила.

- antaŭ Elli staris ŝia ĉarma Timigulo.

Но он не мог ни говорить, ни видеть, потому что краска на его лице выгорела от солнца и у него не было ни глаз, ни рта.

Sed li povis nek paroli, nek vidi, ĉar la farboj sur lia vizaĝo paliĝis pro la suno, kaj li havis nek la okulojn, nek buŝon.

Мигуны принесли кисточку и краски, и Элли начала подрисовывать Страшиле глаза и рот.

Palpebrumuloj alportis penikon kaj farbojn, kaj Elli komencis restaŭri al Timigulo la okulojn kaj buŝon.

Как только начал появляться первый глаз, он тотчас весело подмигнул девочке.

Ĵus komencis aperi la unua okulo, li tuj gaje palpebrumis al la knabino.

- Потерпи, дружок! - ласково сказала Элли. - А то останешься с косыми глазами...

- Toleru, amiko, - karese diris Elli, - alie vi restos kun strabaj okuloj...

Но Страшила просто не в силах был терпеть.

Tamen Timigulo simple ne povis toleri.

Еще рот его не был окончен, а он уже заболтал.

Lia buŝo ankoraŭ ne estis finita, sed li jam ekbabilis:

- Пршт... фршт... стрш... прыбры... хрыбры... Я Страшила, храбрый, ловкий...

- Tmi... glo... krĝa... rta... sta... Mi estas Timigulo, la kuraĝa, lerta...

Ах, какая радость!

Aĥ, kia ĝojo estas!

Я снова-снова с Элли!

Mi denove-nove estas kun Elli!

Веселый Страшила обнимал своими мягкими руками Элли, Льва и Тотошку...

La gaja Timigulo ĉirkaŭbrakis per siaj pufaj brakoj Elli, Leonon kaj Totoĉjon...

Элли спросила мигунов, нет ли среди них искусных кузнецов.

Elli demandis Palpebrumulojn, ĉu estas inter ili lertaj forĝistoj.

Оказалось, что страна исстари славилась замечательными часовыми мастерами, ювелирами, механиками.

Okazis, ke la lando delonge estas fama pro la rimarkindaj horloĝistoj, juvelistoj, mekanikistoj.

Узнав, что дело идет о восстановлении железного человека, товарища Элли, мигуны уверили ее, что каждый из них готов сделать все для феи спасительной воды - так они прозвали девочку.

Eksciinte, ke temis pri la savo de la fera homo, la amiko de Elli, la Palpebrumuloj certigis ŝin, ke ĉiu inter ili pretas fari ĉion por la feino de Sava Akvo - tiel ili nomis la knabinon.

Восстановить Железного Дровосека оказалось не так просто, как Страшилу.

Restaŭri Hakiston okazis tute ne samfacile, kiel Timigulon.

Искуснейшие мастера страны три дня и четыре ночи работали над исковерканным сложным механизмом.

La plej lerta majstro de la lando Lestar dum tri tagoj kaj tri noktoj laboris pri lia deformita komplika mekanismo.

Они стучали молотками, пилили напильниками, склепывали, паяли, полировали...

Li kun la helpantoj frapis per marteloj, fajlis per fajliloj, nitis, lutis, poluris...

И вот настал счастливый момент, когда Железный Дровосек стоял перед Элли.

Kaj jen venis feliĉa momento, kiam Fera Hakisto staris antaŭ Elli.

Он был совсем как новенький, если не считать нескольких заплаток, наложенных там, где железо пробилось о скалы насквозь.

Li estis kvazaŭ nova, se ne rimarki kelkajn flikojn, almetitajn tie, kie la fero estis trapikita per la rokoj.

Но Дровосек не обращал внимания на заплатки.

Sed Hakisto ne atentis la flikojn.

После починки он стал еще красивее.

Post la riparo li fariĝis pli bela.

Мигуны отшлифовали его, и он так блестел, что на него было больно глядеть.

Palpebrumuloj poluris lin, kaj li tiel brilis, ke estis dolore rigardi lin.

Они починили и его топор и вместо сломанного деревянного топорища сделали золотое.

Ili riparis lian toporon kaj anstataŭ la rompita ligna tenilo faris la oran.

Мигуны вообще любили все блестящее.

La Palpebrumuloj ĝenerale ŝatis ĉion brilan.

Потом за Железным Дровосеком ходили толпы ребятишек и взрослых, и мигая, таращили на него глаза.

Poste Fera Hakisto estis akompanata de amasoj da infanoj kaj plenaĝuloj, kiuj, palpebrumante, gapis al li.

Слезы радости полились из глаз Железного Дровосека, когда он вновь увидел друзей.

Ĝojaj larmoj fluis el la okuloj de Fera Hakisto, kiam li denove ekvidis la amikojn.

Страшила и Элли вытирали ему слезы лиловым полотенцем, боясь, как бы не заржавели его челюсти.

Timigulo kaj Elli viŝis liajn larmojn per viola viŝtuko, timante, ke ne rustiĝu liaj makzeloj.

Элли плакала от радости и даже трусливый Лев прослезился.

Elli ploris pro la ĝojo, kaj eĉ Timema Leono eklarmis.

Он так часто вытирал глаза хвостом, что кисточка на конце его промокла; Льву пришлось бежать на задний двор и сушить хвост на солнышке.

Li tiel ofte viŝis la okulojn per la vosto, ke ĝia kvasto malsekiĝis: Leono devis kuri en la malantaŭan korton kaj sekigi la voston sub la sunradioj.

По случаю всех этих радостных событий во дворце был устроен веселый пир.

Okaze de ĉi tiuj ĝojaj eventoj en la palaco estis aranĝita gaja festeno.

Элли и ее друзья сидели на почетных местах и за их здоровье было выпито множество бокалов лимонада и фруктового кваса.

Elli kaj ŝiaj amikoj sidis sur honoraj lokoj, kaj por ilia sano estis trinkitaj multaj pokaloj da limonado kaj frukta kvaso.

Один из пирующих предложил, чтобы отныне в честь феи спасительной воды каждый мигун умывался пять раз в день.

Unu el festantoj proponis, ke de nun je la honoro de la feino de Sava Akvo ĉiu Palpebrumulo lavu sin kvinfoje dum tago;

После долгих споров согласились, что трех раз будет достаточно.

post longa diskuto oni konsentis, ke tri fojoj sufiĉas.

Друзья провели еще несколько веселых дней в Фиолетовом дворце среди мигунов и начали собираться в обратный путь.

La amikoj pasigis ankoraŭ kelkajn gajajn tagojn en Viola Palaco inter la Palpebrumuloj kaj komencis prepari sin por la reveno.

- Надо идти к Гудвину: он должен выполнить свои обещания! - сказала Элли.

- Necesas iri al Gudvin: li devas plenumi siajn promesojn, - diris Elli.

- О, наконец то я получу мои мозги!

- Ho, finifine, mi ricevos mian cerbon!

- крикнул Страшила.

- ekkriis Timigulo.

- А я сердце!

- Kaj mi - koron!

- молвил Железный Дровосек.

- eldiris Fera Hakisto.

- А я смелость! - рявкнул трусливый Лев.

- Kaj mi - bravecon! - elmuĝis Timema Leono.

- А я вернусь к маме и папе в Канзас!

- Kaj mi revenos al la paĉjo kaj panjo en Kansason!

- сказала Элли и захлопала в ладоши.

- diris Elli kaj ekaplaŭdis.

- И там я проучу этого хвастунишку Гектора, - добавил Тотошка.

- Kaj tie mi donos bonan lecionon al la fanfaronulo Hektoro, - aldonis Totoĉjo.

Утром они собрали мигунов и сердечно распрощались с ними.

Matene ili kunvenigis Palpebrumulojn kaj tutkore adiaŭis ilin.

Из толпы вышли три седобородых старика, обратились к Железному Дровосеку и почтительно попросили стать его правителем их страны.

El la amaso eliris tri grizbarbaj maljunuloj, turnis sin al Fera Hakisto kaj respekte petis lin fariĝi reganto de ilia lando.

Мигунам страшно нравился ослепительно блестевший Дровосек, его стройная осанка, когда он величественно шел с золотым топором на плече.

Al la Palpebrumuloj ege plaĉis la blindige brilanta Fera Hakisto, lia svelta figuro, kiam li impone paŝis kun la ora toporo sur ŝultro.

- Оставайтесь с нами!

- Restu kun ni!

- просили его мигуны. - Мы так беспомощны и робки.

- petis lin la Palpebrumuloj.- Ni estas tiel senhelpaj kaj nekuraĝaj.

Нам нужен государь, который мог бы защитить нас от врагов.

Ni bezonas reĝon, kiu povus defendi nin kontraŭ la malamikoj.

Вдруг на нас нападет какая-нибудь злая волшебница и снова поработит нас!

Se subite nin atakos iu ajn malica sorĉistino kaj denove sklavigos nin!?

Мы очень просим вас!

Ni tre petas vin!

При одной мысли о злой волшебнице мигуны взвыли от ужаса.

Post nura penso pri malica sorĉistino la Palpebrumuloj ekhojlis pro teruro.

- Нет больше злых волшебниц в стране Гудвина!

- Plu ne ekzistas malicaj sorĉistinoj en la regno de Gudvin!

- с гордостью возразил Страшила.

- fiere oponis Timigulo.

- Мы с Элли истребили их всех!

- Ni kun Elli ekstermis ilin ĉiujn!

Мигуны вытерли слезы и продолжали: - Подумайте и о том, как удобен такой правитель: он не ест, не пьет и, значит, не будет обременять нас налогами.

La Palpebrumuloj viŝis la larmojn kaj daŭrigis: - Vi nur imagu, kiel oportuna estas tia registo: li ne manĝas, ne trinkas, kaj, sekve, ne troŝarĝos nin per impostoj.

И если он пострадает в битве с врагами, мы сможем починить его: у нас уже есть опыт.

Kaj se li suferos en batalo kontraŭ malamikoj, ni povas ripari lin: ni jam havas sperton.

Железный Дровосек был польщен.

Fera Hakisto estis flatita.

- Сейчас я не могу расстаться с Элли, - сказал он.

- Nun mi ne povas lasi Elli, - diris li.

- И мне нужно получить в Изумрудном городе сердце.

- Kaj mi bezonas ricevi en Smeralda Urbo koron.

Но потом...

Sed poste...

Я подумаю и, может быть, вернусь к вам.

mi pripensos kaj eble revenos al vi.

Мигуны обрадовались и веселыми криками "ура" проводили путников.

La Palpebrumuloj ekĝojis kaj per gajaj krioj "hura" akompanis la vojaĝantojn.

Вся компания получила богатые подарки.

La tuta kompanio ricevis riĉajn donacojn.

Элли поднесли браслет с алмазами.

Al Elli oni donacis braceleton kun diamantoj.

Железному Дровосеку сделали красивую золотую масленку, отделанную драгоценными камнями.

Por Fera Hakisto oni faris belan oran lubrikilon, ornamitan per juvelŝtonoj.

Страшиле, зная, что он не тверд на ногах, мигуны подарили великолепную трость с набалдашником из слоновой кости, а к шляпе его подвесили серебряные колокольчики чудесного тона.

Al Timigulo, sciante, ke liaj gamboj ne estas firmaj, Palpebrumuloj donacis luksan bastoneton kun ebura bastonkapo, kaj al lia ĉapelo ili alkroĉis arĝentajn tintilojn kun bela tono.

Страшила чрезвычайно возгордился подарками.

Timigulo tre ekfieris pro la donacoj.

При ходьбе он далеко откидывал руку с тростью и тряс головой, чтобы вдоволь насладится чудесным перезвоном бубенчиков.

Paŝante li vaste svingis la brakon kun la bastoneto kaj skuis la kapon, por ĝissate ĝui belsonan sonoradon de la tintiloj.

Впрочем, ему это скоро надоело, и он стал себя вести по прежнему просто.

Cetere, baldaŭ tio tedis lin, kaj li ekkondukis sin simple kiel antaŭe.

Лев и Тотошка получили чудесные золотые ошейники.

Leono kaj Totoĉjo ricevis ĉarmajn orajn koljungojn.

Льву ошейник сначала не понравился, но кто-то из мигунов сказал ему, что все цари носят золотые ошейники, и тогда Лев примирился с эти неприятным украшением.

Komence al Leono ne plaĉis la koljungo, sed la majstro Lestar diris al li, ke ĉiuj reĝoj portas orajn koljungojn, kaj post tio Leono humiliĝis al ĉi tiu malagrabla ornamaĵo.

- Когда я получу смелость, - сказал Лев.

- Kiam mi ricevos bravecon, - diris Leono,

- Я стану царем зверей, значит, мне надо заранее привыкать к этой противной штуке...

- mi fariĝos la reĝo de la bestoj, sekve, mi devas anticipe alkutimiĝi al tiu malagrabla aĵo...

ВОЗВРАЩЕНИЕ В ИЗУМРУДНЫЙ ГОРОД Фиолетовый город мигунов остался позади.

Reveno en Smeraldan Urbon Viola Urbo de la Palpebrumuloj restis malantaŭe.

Путники шли на запад.

La vojaĝantoj iris okcidenten.

Элли была в золотой шапке.

Elli estis en Ora Ĉapo.

Девочка случайно нашла шапку в комнате Бастинды.

La knabino hazarde trovis Ĉapon en la ĉambro de Bastinda.

Она не знала ее волшебной силы, но шапка понравилась девочке и Элли надела ее.

Ŝi ne sciis ĝian magian forton, sed Ĉapo plaĉis al la knabino, kaj Elli surmetis ĝin.

Они шли весело и надеялись в два-три дня добраться до Изумрудного города.

Ili iris gaje kaj esperis post du-tri tagoj atingi Smeraldan Urbon.

Но в горах, где они сражались с летучими обезьянами, путники заблудились: сбившись с пути они пошли в другую сторону.

Sed en la montaro, kie ili batalis kontraŭ la Flugantaj Simioj, la vojaĝantoj misvagis: ili perdis la vojon kaj iris en alian flankon.

Дни проходили за днями, а башни Изумрудного города не показывались на горизонте.

Tagoj pasis post tagoj, sed la turoj de Smeralda Urbo ne aperis ĉe la horizonto.

Провизия была на исходе и Элли с беспокойством думала о будущем.

La provianto jam finiĝas, kaj Elli maltrankvile pensis pri la estonto.

Однажды, когда путники отдыхали, девочка внезапно вспомнила о свистке, подаренной ей королевой мышью.

Foje, kiam la vojaĝantoj ripozis, la knabino subite ekmemoris pri la fajfilo, donacita al ŝi de la musa reĝino.

- Что если я свистну?

- Kio okazos, se mi fajfos?

Элли поднесла свисток к губам.

Elli trifoje blovis en la fajfilon.

В траве послышался шорох и на поляну выбежала королева полевых мышей.

En la herbaro aŭdiĝis susuro, kaj sur la herbejeton elkuris la reĝino de la kampaj musoj.

- Добро пожаловать! - радостно крикнули путники, а Дровосек схватил неугомонного Тотошку за ошейник.

- Bonvenon!- ĝoje kriis la vojaĝantoj kaj Hakisto kaptis maltrankvilan Totoĉjon je la koljungo.

- Что вам угодно, друзья мои?

- Kion vi volas, miaj amikoj?

- спросила королева Рамина своим тоненьким голоском.

- demandis reĝino Ramina per sia maldika voĉeto.

- Мы возвращаемся в Изумрудный город из страны мигунов и заблудились. - сказала Элли.

- Ni revenas en Smeraldan Urbon el la lando de la Palpebrumuloj kaj misvagis, - diris Elli.

- Помогите нам найти дорогу!

- Helpu al ni trovi la vojon!

- Вы идете в обратную сторону, - сказала мышь.

- Vi iras inversflanken, - diris la musino,

- Скоро перед вами откроется горная цепь, окружающая страну Гудвина.

- baldaŭ antaŭ vi aperos montara ĉeno, kiu ĉirkaŭas la regnon de Gudvin.

И отсюда до Изумрудного города много-много дней пути.

De ĉi tie ĝis Smeralda Urbo estas multe-multe da vojaĝtagoj.

Элли опечалилась.

Elli ĉagreniĝis.

- А мы думали, что скоро увидим Изумрудный город.

- Sed ni opiniis, ke baldaŭ vidos Smeraldan Urbon.

- О чем может печалится человек, у которого на голове золотая шапка?

- Pri kio povas ĉagreniĝi la homo, kiu havas sur la kapo Oran Ĉapon?

- с удивлением спросила королева-мышь.

- mire demandis la musa reĝino.

Она хоть и была мала ростом, но принадлежала к семейству фей и знала употребление всякий волшебных вещей.

Kvankam ŝi estis malalta, tamen ŝi apartenis al la familio de la feinoj kaj sciis kiel uzi diversajn magiajn aĵojn.

- Вызовите летучих обезьян и они перенесут вас куда нужно.

- Voku la Flugantajn Simiojn, kaj ili portos vin, kien vi volas.

Услышав о летучих обезьянах, Железный Дровосек затрясся, а Страшила съежился от ужаса.

Aŭdinte pri la Flugantaj Simioj, Fera Hakisto ektremis, kaj Timigulo ŝrumpis pro teruro.

Трусливый Лев замахал косматой гривой: - Опять летучие обезьяны?

Timema Leono svingis la vilan kolhararon: - Denove la Flugantaj Simioj?

Благодарю покорно!

Mi ege dankas vin!

Я с ними достаточно знаком, и по мне - эти твари хуже саблезубых тигров!

Mi sufiĉe bone konas ilin, kaj por mi tiuj bestaĉoj estas pli malbonaj ol la sabrodentaj tigroj!

Рамина рассмеялась: - Обезьяны послушно служат владетелю золотой шапки.

Ramina diris: - La Simioj obeeme servas al la posedanto de Ora Ĉapo.

Посмотрите на подкладку: там написано, что нужно делать.

Vi rigardu la subŝtofon: tie estas skribite, kion necesas fari.

Элли заглянула внутрь.

Elli rigardis internen.

- Мы спасены, друзья мои! - весело вскричала она.

- Ni estas savitaj, miaj amikoj!- gaje diris ŝi.

- Я удаляюсь, - с достоинством сказала королева-мышь. - Наш род не в ладу с родом летучих обезьян.

- Mi foriras, - digne diris la musa reĝino.- Nia gento ne konkordas kun la gento de la Flugantaj Simioj.

До свиданья!

Ĝis revido!

- До свиданья!

- Ĝis revido!

Спасибо!

Dankon!

- прокричали путники и Рамина исчезла.

- kriis la vojaĝantoj, kaj Ramina malaperis.

Элли начала говорить волшебные слова, написанные на подкладке: - Бамбара, чуфара, лорики, ерики...

Elli komencis paroli la magiajn vortojn, skribitajn sur la subŝtofo: - Bambara, ĉufara, loriki, eriki...

- Бамбара, чуфара!

- Bambara, ĉufara?

- с удивлением переспросил Страшила.

- mire demandis Timigulo.

- Ах, пожалуйста, не мешай, - попросила Элли и продолжала: пикапу, трикапу, скорики, морики...

- Aĥ, bonvolu ne malhelpi, - petis Elli kaj daŭrigis: - Pikapu, trikapu, skoriki, moriki...

- Скорики, морики...

- Skoriki, moriki...

- прошептал Страшила.

- flustris Timigulo.

- Явитесь передо мной, летучие обезьяны!

- Aperu antaŭ mi la Flugantaj Simioj!

- громко закончила Элли и в воздухе зашумела стая летучих обезьян.

- laŭte finis Elli, kaj en aero ekbruis la aro de la Flugantaj Simioj.

Путники невольно пригнули головы к земле, вспоминая прошлую встречу с обезьянами.

La vojaĝantoj nevole klinis sin al la tero, rememorinte la lastan renkonton kun la Simioj.

Но стая тихонько опустилась, и предводитель почтительно поклонился Элли.

Sed la aro kviete malleviĝis, kaj la tribestro Uorra respekte riverencis al Elli.

- Что прикажете, владетельница золотой шапки?

- Kion ordonos la posedantino de Ora Ĉapo?

- Отвезите нас в Изумрудный город!

- Transportu nin en Smeraldan Urbon!

- Будет исполнено!

- Estos plenumite!

Один миг и путники очутились высоко в воздухе.

Post unu momento la vojaĝantoj estis alte en aero.

Элли несли предводитель летучих обезьян и его жена; Страшила и Железный Дровосек сидели верхом; Льва подняли несколько сильных обезьян; молоденькая обезьянка тащила Тотошку, а песик лаял на нее и старался укусить.

La tribestro kaj lia edzino portis Elli; Timigulo kaj Fera Hakisto sidis rajde; Leonon prenis kelkaj fortaj simioj; juna simieto tiris Totoĉjon, sed la hundeto bojis al ĝi kaj penis mordi.

Сначала путникам было страшно, но скоро они успокоились, видя, как свободно чувствуют себя обезьяны в воздухе.

Komence la vojaĝantoj timis, sed baldaŭ ili trankviliĝis, vidante, kiel libere fartas la Simioj en aero.

- Почему вы повинуетесь владетелю золотой шапки? - спросила Элли.

- Kial vi obeas al la posedanto de Ora Ĉapo?- demandis Elli.

Предводитель летучих обезьян рассказал Элли историю, как много веков назад племя летучих обезьян обидело могущественную фею.

Uorra rakontis al Elli historion pri tio, kiel antaŭ multaj jarcentoj la tribo de la Flugantaj Simioj ofendis potencan feinon.

В наказание фея сделала волшебную шапку.

Por puni ilin la feino faris la magian Ĉapon.

Летучие обезьяны должны были выполнить три желания владетеля шапки и после этого он не имеет над ними власти.

La Flugantaj Simioj devas plenumi tri dezirojn de la posedanto de Ĉapo, kaj poste tiu ne rajtas regi ilin.

Но если шапка переходит к другому, этот может снова приказывать обезьянему племени.

Sed se Ĉapo transiras al iu alia, tiu povas denove ordoni al la simia tribo.

Первой владетельницей золотой шапки была фея, которая ее сделала.

La unua posedantino de Ora Ĉapo estis la feino, kiu faris ĝin.

Потом шапка много раз переходила из рук в руки, пока не попала к злой Бастинде, а от нее к Элли.

Poste Ĉapo multfoje transiris el manoj al manoj, ĝis trafis al la malica Bastinda, kaj poste al Elli.

Через час показались башни Изумрудного города и обезьяны бережно опустили Элли и ее спутников у самых ворот, на дорогу, вымощенную желтым кирпичом.

Post unu horo aperis la turoj de Smeralda Urbo, kaj la Simioj karese mallevis Elli kaj ŝiajn kunulojn ĝuste ĉe la pordego, sur la vojon, pavimitan per flavaj brikoj.

Стая взвилась в воздух и с шумом скрылась.

La aro leviĝis aeren kaj brue malaperis.

Элли позвонила.

Elli sonorigis.

Вышел Фарамант и страшно удивился: - Вы вернулись!?

Eliris Faramant kaj ege ekmiris: - Ĉu vi revenis?

- Как видите!

- Kiel vi vidas!

- с достоинством сказал Страшила.

- digne diris Timigulo.

- Но ведь вы отправились к злой волшебнице Фиолетовой страны?

- Sed ja vi vojaĝis al la malica sorĉistino de Viola Lando.

- Мы были у нее, - ответил Страшила и важно стукнул тростью по земле.

- Ni estis tie, - respondis Timigulo kaj grave frapis teron per la bastoneto.

- Правда, нельзя похвастать, что мы там весело провели время.

- Vere, mi ne asertus, ke ni bone pasigis tempon tie.

- И вы ушли из Фиолетовой страны без разрешения злой Бастинды?

- Kaj vi foriris el Viola Lando sen permeso de Bastinda?

- допытывался удивленный привратник.

- pridemandis ilin la mirigita Pordega Gardisto.

- А мы не спрашивали у нее разрешения! - продолжал Страшила.

- Sed ni ne petis ŝian permeson!- daŭrigis Timigulo.

- Вы знаете, она ведь растаяла!

- Ĉu vi scias, ja ŝi degelis!

- Как? Растаяла?

- Ĉu? Degelis?!

Прекрасное, восхитительное известие!

Tio estas bonega, ĉarma novaĵo!

Но кто же ее растопил?

Sed kiu fandis ŝin?

- Элли, конечно!

- Elli, certe!

- важно сказал Лев.

- grave diris Leono.

Страж ворот низко поклонился Элли, повел путников в свою комнату и вновь надел на них уже знакомые им очки.

Pordega Gardisto malalte riverencis al Elli, kondukis la vojaĝantojn en sian ĉambron kaj denove metis sur ilin la jam konatajn al ili okulvitrojn.

И снова все волшебно преобразилось вокруг, все засияло мягким зеленым светом...

Kaj denove ĉio magie transformiĝis ĉirkaŭe, ĉio ekbrilis per mola verda lumo.

РАЗОБЛАЧЕНИЕ ВЕЛИКОГО И УЖАСНОГО Путники направились знакомыми улицами к дворцу Гудвина.

Devualigo de la Grandega kaj Terura La vojaĝantoj direktis sin laŭ la konataj stratoj al la palaco de Gudvin.

По дороге Фарамант не утерпел и сообщил кое-кому из жителей о гибели страшной Бастинды.

Dumvoje Faramant ne detenis sin kaj informis iujn el la loĝantoj pri la pereo de la terura Bastinda.

Весть быстро распространилась по городу, и скоро за Элли и ее друзьями до самого дворца шла большая толпа почтительных зевак.

La novaĵo rapide disvastiĝis tra la urbo, kaj baldaŭ post Elli kaj ŝiaj amikoj ĝis la palaco mem iris granda amaso da respektemaj gapuloj.

Зеленобородый солдат был на посту и, как всегда, смотрелся в зеркальце и расчесывал свою великолепную бороду.

La verdbarba Soldato estis sur la gardloko, kaj, kiel ĉiam, rigardis sin en la spegulo kaj kombis sian luksan barbon.

На этот раз толпа собралась такая большая и кричала так громко, что привлекла внимание солдата не больше, чем через десять минут.

Ĉi-foje la amaso kolektiĝis tiom granda kaj kriis tiom laŭte, ke allogis la atenton de Soldato post ne pli ol dek minutoj.

Дин Гиор очень обрадовался возвращению путников из опасного похода, вызвал зеленую девушку, и та отвела их в прежние комнаты.

Din Gior tre ekĝojis al la reveno de la vojaĝantoj el la danĝera ekspedicio, li vokis la junulinon Flita, kaj ŝi kondukis ilin en la konatajn ĉambrojn.

- Пожалуйста, доложите великому Гудвину о нашем возвращении, - сказала Элли солдату.

- Bonvolu raporti al Grandega Gudvin pri nia reveno, - diris Elli al Soldato,

- И передайте, что мы просим нас принять...

- kaj diru, ke ni petas akcepti nin...

Через несколько минут солдат вернулся и сказал: - Я громко изложил у дверей вашу просьбу у дверей тронного зала, но не получил от великого Гудвина никакого ответа.

Post kelkaj minutoj Din Gior revenis kaj diris: - Mi laŭte raportis vian peton ĉe la pordo de la trona salono, sed ricevis de Grandega Gudvin nenian respondon...

Солдат каждый день являлся к дверям тронного зала и докладывал о желании путников видеть великого Гудвина, и каждый раз ответом была гробовая тишина.

Soldato ĉiutage venis al la pordo de la trona salono kaj raportis pri la deziro de la vojaĝantoj vidi Gudvin, kaj ĉiufoje anstataŭ respondo estis tomba silento.

Прошла неделя.

Pasis unu semajno.

Ожидание стало невыносимо томительным.

La atendo fariĝis netolereble turmenta.

Путники ожидали встретить во дворце Гудвина горячий прием.

La vojaĝantoj esperis trovi en la palaco de Gudvin varman akcepton.

Равнодушие волшебника пугало и раздражало их.

La indiferenteco de Magiisto timigis kaj incitis ilin.

- Уж не умер ли он?

- Ĉu ne mortis li?

- задумчиво говорила Элли.

- mediteme diris Elli.

- Нет, нет!

- Ne! Ne!

Он просто не хочет выполнять своих обещаний и прячется от нас!

Li simple ne volas plenumi siajn promesojn kaj kaŝas sin de ni!

- возмущался Страшила.

- indignis Timigulo.

- Конечно, ему жаль мозгов, и сердца, и смелости - ведь это все ценные вещи.

- Certe, li domaĝas cerbon, koron kaj bravecon - ja tio estas valoraj aĵoj.

Но не надо было посылать нас к злой волшебнице Бастинде, которую мы так храбро уничтожили.

Sed ne necesis sendi nin al la malica sorĉistino Bastinda, kiun ni ekstermis.

Разгневанный Страшила объявил солдату: - Скажите Гудвину: если он нас не примет, мы вызовем летучих обезьян,

La kolera Timigulo deklaris al Soldato: - Diru al Gudvin: se li ne akceptos nin, ni alvokos la Flugantajn Simiojn.

скажите Гудвину, что мы - их хозяева, мы владеем золотой шапкой - пикапу, трикапу - и когда сюда явятся летучие обезьяны, мы с ним поговорим.

Diru al Gudvin, ke ni estas iliaj mastroj, ni posedas Oran Ĉapon - pikapu, trikapu, - kaj kiam ĉi tie aperos la Flugantaj Simioj, tiam ni parolos kun li.

Дин Гиор ушел и очень скоро вернулся.

Din Gior foriris kaj tre baldaŭ revenis.

- Гудвин ужасный примет всех вас завтра ровно в девять часов утра в тронном зале.

- Gudvin la Terura akceptos vin ĉiujn morgaŭ ĝuste je la deka horo matene en la trona salono.

Просьба не опаздывать.

Bonvolu ne malfruiĝi.

И знаете что, - тихонько прошептал он на ухо Элли. - Он, кажется, испугался.

Kaj sciu, - mallaŭte flustris Din Gior en la orelon de Elli, - ŝajnas, ke li ektimis.

Ведь он имел дело с летучими обезьянами и знает, что это за звери.

Ja li renkontis la Flugantajn Simiojn, kaj scias, kiaj estas tiuj bestoj.

Путешественники провели тревожную ночь и утром, в назначенное время, собрались перед дверью тронного зала.

La vojaĝantoj pasigis maltrankvilan nokton kaj matene, je la fiksita tempo, kolektiĝis antaŭ la pordo de la trona salono.

Дверь открылась и они вступили в тронный зал.

La pordo malfermiĝis, kaj ili enpaŝis en la salonon.

Каждый ожидал встретить Гудвина в том виде, в каком он показывался им в первый раз.

Ĉiu atendis renkonti Gudvin en tiu aspekto, en kiu li aperis la unuan fojon.

Но они удивились, увидев, что в зале не было никого.

Sed ili ekmiris, vidinte, ke en la salono neniu estis.

Там царила торжественная и жуткая тишина, и путников охватил страх: что готовит им Гудвин?

Tie regis solena kaj timiga silento, kaj la vojaĝantojn kaptis timo: kio preparas al ili Gudvin?

- Я Гудвин, великий и ужасный!

Ili ektremis, kiel pro subita frapo de tondro, kiam en la malplena ĉambro ekparolis voĉo: - Mi estas Gudvin, la Grandega kaj Terura!

Зачем вы беспокоите меня!

Por kio vi maltrankviligas min?

Элли и ее друзья посмотрели вокруг - никого вокруг не было видно.

Elli kaj ŝiaj amikoj rigardis ĉirkaŭen - neniu estis videbla.

- Где вы?

- Kie vi estas?

- дрожащим голосом спросила Элли.

- per tremanta voĉo demandis Elli.

- Я - везде!

- Mi ĉie estas!

- торжественно отвечал голос.

- solene respondis la voĉo.

- Я могу принимать любой образ и становлюсь невидимым, когда захочу.

- Mi povas akcepti ĉiujn aspektojn kaj fariĝas nevidebla, kiam volas.

Подойдите к трону, я буду говорить с вами!

Venu al la trono, mi parolos kun vi!

Путники сделали несколько шагов вперед.

La vojaĝantoj faris kelkajn paŝojn antaŭen.

Все ужасно боялись, кроме Железного Дровосека и Тотошки.

Ĉiuj ege timis, krom Fera Hakisto kaj Totoĉjo.

Железный Дровосек не имел сердца, а Тотошка не понимал, как можно бояться голосов.

Fera Hakisto ne havis koron, sed Totoĉjo ne komprenis, kial oni devas timi voĉojn.

- Говорите! - послышался голос.

- Parolu! - aŭdiĝis la voĉo.

- Великий Гудвин, мы пришли просить вас исполнить ваши обещания!

- Grandega Gudvin, ni venis por peti vin plenumi viajn promesojn!

- Какие обещания? - послышался голос.

- Kiujn promesojn?- demandis la voĉo.

- Вы обещали отправить меня в Канзас, к папе и маме, когда мигуны будут освобождены от власти Бастинды.

- Vi promesis venigi min en Kansason, al la paĉjo kaj panjo, kiam la Palpebrumuloj estos liberigitaj el la potenco de Bastinda.

- А мне вы обещали дать мозги!

- Kaj al mi vi promesis doni cerbon!

- А мне сердце!

- Kaj al mi - koron!

- А мне смелость!

- Kaj al mi - bravecon!

- Но разве мигуны действительно стали свободными?

- Sed ĉu la Palpebrumuloj efektive fariĝis liberaj?

- спросил голос, и Элли показалось, что он задрожал.

- demandis la voĉo, kaj al Elli ŝajnis, ke ĝi ektremis.

- Да! - ответила девочка.

- Jes! - respondis la knabino.

- Я облила злую Бастинду водой и она растаяла.

- Mi elverŝis akvon sur la malican Bastinda, kaj ŝi degelis!

- Доказательства, доказательства!

- Pruvu, pruvu!

- настойчиво сказал голос.

- insiste diris la voĉo.

- Пикапу, трикапу! - воскликнул Страшила.

- Pikapu, trikapu! - eksklamaciis Timigulo.

- Разве вы, который везде, не видите на голове у Элли золотую шапку?

- Ĉu vi, kiu estas ĉirkaŭe, ne vidas sur la kapo de Elli Oran Ĉapon?

Или вы хотите, чтобы мы для доказательства вызвали летучих обезьян, бамбара, чуфара?!

Aŭ vi volas, ke ni por pruvi elvoku la Flugantajn Simiojn, bambara, ĉufara?!

- О, нет, нет, я вам верю!

- Ne, ne, ne, mi kredas vin!

- поспешно перебил голос.

- haste interrompis la voĉo.

- Но как это неожиданно!..

- Sed tio estas tiel neatendita!..

Хорошо, приходите послезавтра, я подумаю о ваших просьбах!

Bone, venu morgaŭ, mi pripensos viajn petojn.

- Было время подумать, скорики, морики!

- Vi jam havis tempon por pripensi, skoriki, moriki!

- заорал разъяренный Страшила.

- ekkriegis la furioza Timigulo.

- Мы ждали приема целую неделю!

- Ni atendis la akcepton dum la tuta semajno!

- Не хотим больше ждать ни одного дня!

- Ni ne plu volas atendi eĉ unu tagon!

- энергично поддержал товарища Железный Дровосек, а Лев так рявкнул, что огромный зал заполнился гулом, в котором потонул чей-то испуганный возглас.

- energie subtenis la amikon Fera Hakisto, kaj Leono tiel ekmuĝis, ke la grandegan salonon plenigis bruego, en kiu dronis ies tima krio.

Когда смолкли отзвуки львиного рева, наступило молчание.

Kiam finiĝis la eĥo de la leona muĝo, komenciĝis silento.

Элли и ее товарищи ждали, как ответит Гудвин на их смелый вызов.

Elli kaj ŝiaj amikoj atendis, kion respondos Gudvin post ilia kuraĝa defio.

В это время Тотошка усиленно нюхал воздух и вдруг с лаем бросился в дальнюю часть комнаты.

Ĉi-tempe Totoĉjo fervore flaris la aeron kaj subite ĵetis sin en malproksiman parton de la ĉambro.

Мгновение - и он скрылся из глаз.

Post momento li jam ne estis videbla.

Удивленной Элли показалось, что песик проскочил сквозь стену.

Al la mirigita Elli ŝajnis, ke la hundeto trakuris la muron.

Но тотчас же из стены, нет, из-за зеленой ширмочки, сливавшейся со стеной, с криком выскочил маленький человечек: - Уберите собаку!

Sed tuj depost la muro, ne, depost verda kurteneto, similanta muron, kun krio elsaltis malalta hometo: - Forpenu la hundon!

Она укусит меня!

Li mordos min!

Кто разрешил приводить в мой дворец собак?

Kiu permesis konduki hundojn en mian palacon?

Путешественники с недоумением смотрели на человечка.

La vojaĝantoj kun nekompreno rigardis al la hometo.

Ростом он был не выше Элли, но уже старый, с большой головой и морщинистым лицом.

Stature li estis ne pli alta ol Elli, sed jam maljuna, kun granda kapo kaj sulkoplena vizaĝo.

На нем был пестрый жилет, полосатые брюки и длинный сюртук.

Li havis buntan veŝton, strian pantalonon kaj longan surtuton.

В руке у него был длинный рупор и он испуганно отмахивался им от Тотошки, который выскочил из-за ширмочки и старался укусить его за ногу.

En mano li havis longan sontubon, kaj li time svingis ĝin kontraŭ Totoĉjo, kiu elsaltis depost la kurteneto kaj penis mordi lian piedon.

Железный Дровосек с топором на плече стремительно шагнул к незнакомцу.

Fera Hakisto kun la toporo surŝultre rapide paŝis renkonten al la nekonato.

- Кто вы такой?

- Kiu vi estas?

- сурово спросил он.

- severe demandis li.

- Я Гудвин, великий и ужасный, - дрожащим голосом ответил человечек.

- Mi estas Gudvin, la Grandega kaj Terura, - per tremanta voĉo respondis la hometo.

- Но, пожалуйста, пожалуйста, не трогайте меня!

- Sed, bonvolu, bonvolu, ne tuŝu min!

Я сделаю все, что вы от меня потребуете!

Mi faros ĉion, kion vi postulos de mi!

Путники переглядывались с необычайным удивлением и разочарованием.

La vojaĝantoj interrigardadis kun neordinara miro kaj seniluziiĝo.

- Но я думала, что Гудвин - это живая голова, - сказала Элли.

- Tamen mi opiniis, ke Gudvin estas Viva Kapo, - diris Elli.

- А я думал, что Гудвин - морская дева, - сказал Страшила.

- Sed mi opiniis, ke Gudvin estas Mara Virino, - diris Timigulo.

- А я думал, что Гудвин - страшный зверь, - сказал Железный Дровосек.

- Sed mi opiniis, ke Gudvin estas Monstra Besto, - diris Hakisto.

- А я думал, что Гудвин - огненный шар, - сказал Лев.

- Sed mi opiniis, ke Gudvin estas Fajra Globo, - diris Leono.

- Все это верно, и все вы ошибаетесь, - мягко сказал незнакомец.

- Tio estas vero, sed vi eraris, - mole diris la nekonato.

- Это только маски!

- Tio estas nur maskoj.

- Как маски!? - вскричала Элли.

- Kiel maskoj?! - ekkriis Elli.

- Разве вы не великий волшебник?

Ĉu vi ne estas Grandega Magiisto?

- Тише, дитя мое!

- Parolu malpli laŭte, mia infano!

- сказал Гудвин. - Обо мне составилось мнение, что я великий волшебник.

- diris Gudvin.- Oni opinias, ke mi estas Grandega Magiisto.

- А на самом деле?

- Sed kio vi estas reale?

- На самом деле...

- Reale...

увы, на самом деле я обыкновенный человек, дитя мое!

ve, reale mi estas ordinara homo, mia infano!

Слезы покатились из глаз Элли от разочарования и обиды.

La larmoj ekfluis el la okuloj de Elli pro la seniluziiĝo kaj ofendiĝo.

Железный Дровосек тоже готов был зарыдать, но вовремя вспомнил, что при нем нет масленки.

Ankaŭ Fera Hakisto pretis ekploregi, sed ĝustatempe ekmemoris, ke li ne kunhavas lubrikilon.

Рассерженный Страшила закричал: - Я скажу, кто вы такой, если вы этого не знаете!

La furioza Timigulo ekkriis: - Mi diros, kio vi estas, se vi tion ne scias!

Вы обманщик, пикапу, трикапу!

Vi estas trompulo, pikapu, trikapu!

- Совершенно верно! - отвечал человечек, ласково улыбаясь и потирая руки.

- Absoluta vero, - respondis la hometo, karese ridante kaj frotante la manojn.

- Я - великий и ужасный обманщик!

- Mi estas Grandega kaj Terura Trompulo.

- Но как же теперь быть? - сказал Железный Дровосек. - От кого же я получу сердце?

- Sed kion ni faru nun?- diris Fera Hakisto.- Kie mi ricevos koron?

- А я мозги? - спросил Страшила.

- Kaj mi - cerbon? - demandis Timigulo.

- А я смелость? - спросил Лев.

- Kaj mi - bravecon? - demandis Leono.

- Друзья мои!

- Miaj amikoj!

- сказал Гудвин. - Не говорите о пустяках.

- diris Gudvin.- Ne parolu pri bagateloj.

Подумайте, какое ужасное существование я веду в этом дворце!

Vi imagu kiel mi vivaĉas en tiu ĉi palaco!

- Вы ведете ужасное существование?! - удивилась Элли.

- Ĉu vi vivaĉas? - miris Elli.

- Да, дитя мое!

- Jes, mia infano!

- вздохнул Гудвин.

- suspiris Gudvin.

- Заметьте: никто, никто в мире не знает, что я - великий обманщик, и мне многие годы приходиться хитрить, скрываться и всячески дурачить людей.

- Rimarku, neniu, neniu en la tuta mondo scias, ke mi estas Grandega Trompulo, kaj mi devis dum multaj jaroj ruzi, kaŝi min kaj ĉiel mistifiki la homojn.

А вы знаете, это нелегкое занятие - морочить головы людям.

Sed ĉu vi scias, ke tio estas malfacila okupo - stultigi la homojn.

И, к несчастью, это всегда раскрывается.

Kaj, bedaŭrinde, tio ĉiam malkaŝiĝas.

Вот вы разоблачили меня, и, по правде сказать, - он вздохнул.

Jen vi devualigis min, kaj verdire, - li suspiris, - mi ĝojas pro tio!

- Я рад этому! Конечно, я ошибся, впустив вас сюда всех вместе, да еще с этой проклятой собачонкой...

Certe, mi eraris, enlasinte vin ĉiujn kune, kaj ankoraŭ kun ĉi malbenita hundeto...

- Но-но-но, поосторожнее! - сказал Тотошка, оскалив зубы.

- Hot-hot-hot, estu pli singardema! - diris Totoĉjo montrante la dentojn.

- Прошу прощения, - поклонился Гудвин. - Я не хотел оскорбить вас...

- Mi petas pardonon, - riverencis Gudvin, - mi ne volis ofendi vin...

Да, так на чем я остановился?

Do, pri kio mi rakontis?

Ага, вспомнил...

Aha, mi ekmemoris...

Я впустил вас всех потому, что очень испугался летучих обезьян.

Mi enlasis vin ĉiujn, ĉar tre ektimis la Flugantajn Simiojn.

- Но я ничего не понимаю! - сказала Элли.

- Sed mi nenion komprenas! - diris Elli.

- Как же я тогда видела вас в образе живой головы?

- Do kiel mi vidis vin en la aspekto de Viva Kapo?

- Это очень просто! - ответил Гудвин.

- Tio estas tre facila! - respondis Gudvin.

- Идите за мной и вы поймете.

- Sekvu min, kaj vi komprenos.

Он провел их через потайную дверь в кладовую позади тронного зала.

Li kondukis ilin tra sekreta pordo en staplon malantaŭ la trona salono.

Там они увидели живую голову, морскую деву, зверя, фантастических птиц и рыб.

Tie ili ekvidis Vivan Kapon, Maran Virinon, Monstran Beston, fantaziajn birdojn kaj fiŝojn.

Все это было сделано из бумаги, картона, папье-маше и искусно раскрашено.

Ĉio estis farita el papero, kartono, papermaĉaĵo kaj lerte farbita.

- Вот формы, которые может принимать Гудвин, великий и ужасный!

- Jen estas la formoj, kiujn povas akcepti Gudvin, la Grandega kaj Terura,

- смеясь, сказал разоблаченный волшебник.

- ridante diris la devualigita Magiisto.

- Как видите, выбор достаточно хорош и сделает честь любому цирку.

- Kiel vi vidas, la rekvizito estas sufiĉe bona kaj farus famon al ĉiu ajn cirko.

Лев подошел к голове и сердито ударил ее лапой.

Leono venis al Kapo kaj kolere frapis ĝin per piedo.

Голова покатилась по полу, кувыркаясь и свирепо вращая глазами.

Kapo ruliĝis sur la planko, kapriolante kaj kruele turnante la okulojn.

Испуганный Лев отскочил с рычанием.

La timigita Leono desaltis kun muĝo.

- Самое трудное, - вздыхая, сказал Гудвин. - Управлять глазами.

- Plej malfacile estas, - suspirante diris Gudvin, - movi la okulojn.

Я тянул их из-за ширмы за ниточки, но глаза вечно смотрели не туда куда нужно.

Mi movis ilin depost la kurteno per fadenoj, sed la okuloj konstante rigardis ne tien, kien estis necese.

Ты, может быть, заметила это, дитя мое?

Eble vi rimarkis tion, mia infano?

- Меня это поразило, - ответила Элли.

- Tio konsternis min, - respondis Elli.

- Но я была так напугана, что не понимала, в чем дело.

- Sed mi estis tiel timigita, ke ne komprenis, kio okazas.

- Я на испуг-то и рассчитывал, - признался Гудвин.

- Mi metis fidon sur timon, - konfesis Gudvin.

- Если мои превращения и не всегда бывали удачны, все же страх посетителей не давал им заметить недостатки.

- Kvankam miaj prezentoj ne ĉiam estis sukcesaj, sed timo de la vizitantoj ne permesis al ili rimarki la difektojn.

- А огненный шар? - вскричал Лев.

- Sed kio estis Fajra Globo? - demandis Leono.

- Ну, вас-то я боялся больше всех, а потому сделал шар из ваты, пропитал спиртом и зажег.

- Do, mi timis vin pli ol la aliajn, kaj tial faris globon el vato, saturis ĝin per alkoholo kaj bruligis.

Недурно горело, а?

Bone ĝi brulis, ĉu?

Лев с презрением отвернулся от великого обманщика.

Leono malestime deturnis sin de Grandega Trompulo.

- Как вам не стыдно дурачить людей? - спросил Страшила.

- Kiel vi ne hontas mistifiki la homojn? - demandis Timigulo.

- Сначала было стыдно, а потом привык, - ответил Гудвин.

- Komence mi hontis, sed poste alkutimiĝis, - respondis Gudvin.

- Идемте в тронный зал, я расскажу вам свою историю.

- Ni iru en la tronan salonon, kaj mi rakontos al vi mian historion.

ИСТОРИЯ ГУДВИНА

Historio de Gudvin

Гудвин усадил гостей в мягкие кресла и начал: - Зовут меня Джеймс Гудвин.

Gudvin sidigis la gastojn en molajn fotelojn kaj komencis: - Mia nomo estas Ĝejms Gudvin.

Родился я в Канзасе...

Mi naskiĝis en Kansaso...

- Как!? - удивилась Элли.

- Kiel?! - miris Elli.

- И вы из Канзаса?!

- Ĉu ankaŭ vi estas el Kansaso?

- Да, дитя мое! - вздохнул Гудвин.

- Jes, mia infano!- konfesis Gudvin.

- Мы с тобой земляки.

- Mi kaj vi estas samlandanoj.

Я покинул Канзас много-много лет назад.

Mi lasis Kansason antaŭ multaj-multaj jaroj.

Твое появление растрогало и взволновало меня, но я боялся разоблачения и послал тебя к Бастинде.

Via apero kortuŝis kaj maltrankviligis min, sed mi timis devualigon kaj sendis vin al Bastinda.

- Он со стыдом опустил голову.

- Li kun honto mallevis la kapon.

- Впрочем, я надеялся, что серебряные башмачки защитят тебя, и, как видишь, не ошибся...

- Cetere, mi esperis, ke la arĝentaj ŝuetoj defendos vin, kaj, kiel vi vidas, mi ne eraris...

Но вернемся к моей истории.

Sed ni turnu nin al mia historio.

В молодости я был актером, играл царей и героев.

En la juneco mi estis aktoro, prezentis reĝojn kaj heroojn.

Убедившись, что это занятие дает мало денег, я стал баллонистом...

Konvinkiĝinte, ke ĉi okupo donas al mi malmulte da mono, mi fariĝis balonisto...

- Кем? - не поняла Элли.

- Kio? - ne komprenis Elli.

- Бал-ло-нис-том.

- Ba-lon-ist-o!

Я поднимался на баллоне, то есть на воздушном шаре, наполненном легким газом.

Mi leviĝis en aeron per balono, tio estas aerostato, plenigita per malpeza gaso.

Я это делал для потехи толпы, разъезжая по ярмаркам.

Mi faris tion por amuzi la publikon, vagante laŭ foiroj.

Свой баллон я всегда привязывал веревкой.

Mian balonon mi ĉiam ligis per ŝnuro.

Однажды веревка оборвалась, мой баллон подхватило ураганом и он помчался неведомо куда.

Foje la ŝnuro disŝiriĝis, mian balonon kaptis uragano, kaj ĝi rapidflugis en nekonatujon.

Я летел целые сутки, пронесся над пустыней и огромными горами и опустился в Волшебной стране, которую теперь называют страной Гудвина.

Mi flugis la tutan tagnokton, traflugis super dezerto kaj grandegaj montoj kaj malleviĝis en Magia Lando, kiun nun oni nomas la lando de Gudvin.

Отовсюду сбежался народ и видя, что я спускаюсь с неба, принял меня за великого волшебника.

De ĉie alkuris homoj kaj, vidante, ke mi malleviĝas de la ĉielo, ili akceptis min kiel Grandegan Magiiston.

Я не разубеждал этих легковерных людей.

Mi ne persvadis ĉi tiujn fidemajn homojn pri ilia eraro.

Наоборот, я вспомнил роли царей и героев и сыграл роль волшебника довольно хорошо для первого раза (впрочем, там не было критиков!).

Kontraŭe, mi rememoris la rolojn pri reĝoj kaj herooj kaj ludis la rolon de magiisto sufiĉe bone por la unua fojo (cetere, tie ne estis kritikistoj!).

Я объявил себя правителем страны и жители подчинились мне с удовольствием.

Mi deklaris min la reganto de la lando, kaj la loĝantoj subiĝis al mi kun plezuro.

Они ожидали моей защиты от злых волшебниц, посещавших страну.

Ili atendis mian defendon kontraŭ la malicaj sorĉistinoj, vizitantaj la landon.

Первым делом я построил Изумрудный город.

Unue mi konstruigis Smeraldan Urbon.

- Где вы достали столько прекрасного зеленого мрамора? - спросила Элли.

- Kie vi akiris tiom da verda marmoro? - demandis Elli.

- И изумрудов? - добавил Страшила.

- Kaj smeraldoj? - aldonis Timigulo.

- И столько всевозможных зеленых вещей? - спросил Железный Дровосек.

- Kaj tiom da ĉiaj verdaj aĵoj? - demandis Leono.

- Терпение, друзья мои!

- Toleru, miaj amikoj!

Вы скоро узнаете все мои тайны, - сказал Гудвин улыбаясь.

Vi baldaŭ ekscios ĉiujn miajn sekretojn, - diris Gudvin, ridetante.

- В моем городе не больше зеленого, чем во всяком другом.

- En mia urbo estas ne pli multe da verda koloro ol en ĉiu alia.

Тут все дело, - он таинственно понизил голос, - все дело в зеленых очках, которые никогда не снимают мои подданные.

La tuta sekreto estas, - li enigmoplene mallaŭtigis la voĉon, - la sekreto estas en la verdaj okulvitroj, kiujn neniam demetas miaj ŝtatanoj.

- Как? - вскричала Элли.

- Ĉu? - ekkriis Elli.

- Значит, мрамор домов и мостовых...

- Sekve la marmoro de la domoj kaj pavimoj...

- Белый, дитя мое!

- Estas blanka, mia infano!

- А изумруды? - спросил Страшила.

- Sed la smeraldoj? - demandis Timigulo.

- Простое стекло, но лучшего сорта!

- Estas el ordinara vitro, tamen de la plej bona speco!

- гордо добавил Гудвин.

- fiere aldonis Gudvin.

- Я не жалел расходов.

- Mi ne avaris pri la elspezoj.

И потом, изумруды на башнях города - настоящие.

Kaj krome, la smeraldoj sur la turoj de la urbo estas veraj.

Ведь их видно издалека.

Ja ili estas videblaj demalproksime.

Элли и ее друзья удивлялись все больше и больше.

Elli kaj ŝiaj amikoj miris pli kaj pli.

Теперь девочка поняла, почему ленточка на шее Тотошки стала белой, когда они покинули Изумрудный город.

Nun la knabino komprenis, kial la rubando ĉirkaŭ la kolo de Totoĉjo fariĝis blanka, kiam ili lasis Smeraldan Urbon.

А Гудвин спокойно продолжал: - Постройка Изумрудного города продолжалась несколько лет.

Kaj Gudvin trankvile daŭrigis: - La konstruado de Smeralda Urbo daŭris dum kelkaj jaroj.

Когда она окончилась, мы имели защиту от злых волшебниц.

Kiam ĝi finiĝis, ni ekhavis defendon kontraŭ la malicaj sorĉistinoj.

Я был в то время еще молод.

Tiam mi estis ankoraŭ juna.

Мне пришло в голову, что, если я буду близок к народу, то во мне разгадают обыкновенного человека.

En mian kapon venis penso, ke se mi estos inter la homoj, tiam ili divenos en mi ordinarulon.

А тогда кончится моя власть.

Sed tiam finiĝos mia potenco.

И я закрылся в тронном зале и прилегающих ему помещениях.

Kaj mi izoliĝis en la trona salono kaj apudaj ĉambroj.

Я прекратил сношения со всем миром, не исключая и моих прислужников.

Mi ĉesigis la rilatojn kun la tuta mondo, inkluzive miajn servistojn.

Я завел принадлежности, которые вы видели, и начал творить чудеса.

Mi faris la akcesoraĵojn, kiujn vi vidis, kaj komencis krei miraklojn.

Я присвоил себе торжественные имена великий и ужасный.

Mi promociis min Grandega kaj Terura.

Через несколько лет народ забыл мой настоящий облик, и по стране пошли обо мне всевозможные слухи.

Post kelkaj jaroj la homoj forgesis mian veran aspekton, kaj tra la lando komencis cirkuli ĉiaj onidiroj pri mi.

А я этого и добивался и всячески старался поддерживать свою славу великого чародея.

Sed mi aspiris tion kaj ĉiel penis subteni mian famon de grandega magiisto.

Вообще мне это удавалось, но бывали и промахи.

Ĝenerale mi sukcesis tion, tamen estis malprosperoj.

Крупной неудачей был мой поход против Бастинды.

La granda malprospero estis mia kampanjo kontraŭ Bastinda.

Летучие обезьяны разбили мое войско.

La Flugantaj Simioj venkis mian armeon.

К счастью, я успел бежать и избавился от плена.

Feliĉe mi sukcesis eskapi kaj evitis kaptitecon.

С тех пор я страшно боялся волшебниц.

Poste mi ege timis sorĉistinojn.

Достаточно было узнать, кто я на самом деле и мне пришел бы конец: ведь я-то не волшебник!

Se ili nur ekscius, kio mi estas vere, mi tuj trovus mian vivofinon: ja mi ne estas sorĉisto!

И как я обрадовался, когда узнал, что домик Элли раздавил Гингему!

Kaj kiel mi ekĝojis, kiam eksciis, ke la dometo de Elli dispremis Gingema!

Я решил, что хорошо бы уничтожить власть и второй злой волшебницы.

Mi decidis, ke estus bone ekstermi ankaŭ la potencon de la dua sorĉistino.

Вот почему я так настойчиво посылал вас против Бастинды.

Jen kial mi tiel insiste sendis vin kontraŭ Bastinda.

Но теперь, когда Элли растопила ее, мне совестно признаться, что я не могу выполнить своих обещаний!

Sed nun, kiam Elli fandis ŝin, mi hontas konfesi, ke mi ne povas plenumi miajn promesojn!

- со вздохом кончил Гудвин.

- kun sopirĝemo finis Gudvin.

- По-моему, вы плохой человек! - сказала Элли.

- Laŭ mia opinio, vi estas malbona homo, - diris Elli.

- Нет, дитя мое!

- Ho, ne, mia infano!

Я не плохой человек, но очень плохой волшебник!

Mi ne estas malbona homo, sed mi estas tre malbona sorĉisto!

- Значит, я не получу от вас мозгов? - со стоном спросил Страшила.

- Sekve mi ne ricevos de vi cerbon? - ĝemis Timigulo.

- Зачем вам мозги?

- Por kio vi bezonas cerbon?

Судя по всему, что я о вас знаю, у вас соображение не хуже, чем у любого человека с мозгами, - польстил Гудвин Страшиле.

Laŭ la tuta informo pri vi kian mi scias, vi havas konjektemon ne malpli bonan ol ĉiu homo kun cerbo, - flatis Gudvin al Timigulo.

- Может быть и так! - возразил Страшила, - а все-таки без мозгов я буду несчастен!

- Povas esti tiel, - oponis Timigulo, - sed sen cerbo mi estos malfeliĉa.

Гудвин внимательно посмотрел на него.

Gudvin atente rigardis lin.

- А вы знаете что такое мозги? - спросил он.

- Ĉu vi scias, kia estas cerbo? - demandis li.

- Нет! - признался Страшила.

- Ne! - konfesis Timigulo.

- Понятия не имею, как они выглядят.

- Mi tute ne scias, kiel ĝi aspektas!

- Хорошо! Приходите ко мне завтра, и я наполню вашу голову первосортными мозгами.

- Bone! Venu al mi morgaŭ, kaj mi plenigos vian kapon per altkvalita cerbo.

Но вы сами должны научиться употреблять их.

Sed vi mem devas lerni uzi ĝin.

- О, я научусь! - радостно вскричал Страшила.

- Ho, mi lernos! - ĝoje kriis Timigulo.

- Даю вам слово, что научусь!

- Mi ĵuras al vi, ke mi lernos!

Эй гей-гей-го!

Ej-gej-gej-go!

У меня скоро будут мозги! - приплясывая, запел счастливый Страшила.

Mi baldaŭ havos cerbon! - dancete ekkantis Timigulo.

Гудвин с улыбкой смотрел на него.

Gudvin ridete rigardis lin.

- А как насчет смелости? - робко заикнулся Лев.

- Sed koncerne bravecon? - nekuraĝe eldiris Leono.

- Вы смелый зверь! - ответил Гудвин.

- Vi estas kuraĝa besto! - respondis Gudvin.

- Вам недостает только веры в себя.

- Al vi mankas nur fido je vi mem.

И потом, всякое живое существо боится опасности, и смелость - в том, чтобы победить боязнь.

Kaj krome, ĉiu vivulo timas danĝeron, kaj braveco nur helpas venki timon.

Вы свою боязнь побеждать умеете.

Vi scipovas venki vian timon.

- А вы дайте мне такую смелость, - упрямо перебил Лев. - Чтобы я ничего не боялся.

- Sed vi donu al mi tian bravecon, - obstine interrompis Leono, - por ke mi nenion timu.

- Хорошо, - с лукавой улыбкой сказал Гудвин.

- Bone, - kun ruzeta rideto diris Gudvin.

- Приходите завтра, и вы ее получите.

- Venu morgaŭ, kaj vi ĝin ricevos.

- А она у вас кипит в горшке под золотой крышкой? - осведомился Страшила.

- Kaj ĝi bolas en poto sub ora kovrilo? - interesiĝis Timigulo.

- Почти что так.

- Preskaŭ tiel estas.

Кто вам сказал? - удивился Гудвин.

Kiu al vi diris tion? - miris Gudvin.

- Фермер по дороге в Изумрудный город.

- Farmisto en la vojo al Smeralda Urbo.

- Он хорошо осведомлен о моих делах, - коротко заметил Гудвин.

- Li estas bone informita pri miaj aferoj, - mallonge rimarkis Gudvin.

- А вы мне дадите сердце? - спросил Железный Дровосек.

- Kaj ĉu al mi vi donos koron? - demandis Fera Hakisto.

- Сердце делает многих людей несчастными, - сказал Гудвин.

- Koro malfeliĉigas multajn homojn, - diris Gudvin.

- Не очень большое преимущество - иметь сердце.

- Ne tre granda avantaĝo estas havi koron.

- Об этом можно спорить, - решительно возразил Железный Дровосек.

- Tio estas diskutebla, - decideme oponis Fera Hakisto.

- Я все несчастья перенесу безропотно, если у меня будет сердце.

- Mi ĉiujn malfeliĉojn toleros senplende, se mi havos koron.

- Хорошо. Завтра у вас будет сердце.

- Bone. Morgaŭ vi ekhavos koron.

Все-таки я столько лет был волшебником, что трудно было ничему не научиться.

Mi dum tiom da jaroj estis magiisto, ke malfacile estis nenion ellerni.

- А как с возвращением в Канзас? - спросила Элли, и сердце ее сильно забилось.

- Sed koncerne revenon en Kansason? - demandis Elli, kaj ŝia koro ekbatis tre forte.

- Ах, дитя мое!

- Aĥ, mia infano!

Это очень трудная задача.

Tio estas tre malfacila tasko.

Но дай мне несколько дней сроку, и, быть может, я сумею переправить тебя в Канзас...

Sed donu al mi kelkajn tagojn kaj, povas esti, mi sukcesos transporti vin en Kansason...

- Вы сумеете, обязательно сумеете! - радостно вскрикнула Элли.

- Vi sukcesos, nepre sukcesos! - ĝoje ekkriis Elli.

- Ведь в волшебной книге Виллины сказано, что я вернусь домой, если помогу трем существам добиться исполнения их самых заветных желаний.

- Ja en la magia libro de Villina estas skribite, ke mi revenos hejmen, se mi estos helpinta al tri estaĵoj atingi plenumojn de iliaj la plej intimaj deziroj.

- Вероятно, так и будет, - согласился Гудвин и наставительно добавил: - волшебным книгам надо верить.

- Verŝajne, estos tiel, - konsentis Gudvin kaj konsile aldonis: - Al la magiaj libroj necesas kredi.

А теперь идите, друзья мои, и чувствуйте себя в моем дворце как дома.

Kaj nun iru, miaj amikoj, kaj fartu en mia palaco kiel hejme.

Мы будем видеться с вами каждый день.

Ni renkontiĝos ĉiutage.

Но никому-никому-никому не открывайте, что я - обманщик!

Sed neniun- neniun informu, ke mi estas Trompulo!

Друзья, довольные, покинули тронный зал Гудвина, а у Элли появилась твердая надежда, что великий и ужасный обманщик вернет ее в Канзас.

La amikoj, kontentaj, lasis la tronan salonon, kaj Elli ekhavis esperon, ke Grandega kaj Terura Trompulo revenigos ŝin en Kansason.

* ЧАСТЬ ТРЕТЬЯ. ИСПОЛНЕНИЕ ЖЕЛАНИЙ

Plenumo de la deziroj.

* ЧУДЕСНОЕ ИСКУССТВО ВЕЛИКОГО ОБМАНЩИКА

Mirakla arto de Grandega Trompulo

Утром Страшила весело пошел к Гудвину получать мозги.

Matene Timigulo gaje iris al Gudvin por ricevi cerbon.

- Друзья мои! - вскричал он.

- Miaj amikoj! - ekkriis li.

- Когда я вернусь, я буду точь-в-точь, как все люди!

- Kiam mi revenos, mi estos absolute simila al la aliaj homoj!

- Я люблю тебя и таким, - просто сказала девочка.

- Mi amas vin ankaŭ la nuna, - simple diris la knabino.

- Это очень хорошо.

- Estas tre bone.

Но посмотришь, каков я буду, когда великие мысли закопошатся в моем новом мозгу.

Sed vi vidos, kia mi estos, kiam grandaj pensoj eksvarmos en mia nova cerbo!

Волшебник встретил Страшилу приветливо.

Magiisto renkontis Timigulon afable.

- Вы не рассердитесь, мой друг, если я сниму с вас голову? - спросил он.

- Ĉu vi ne koleros, mia amiko, se mi deprenos vian kapon? - demandis li.

- Мне надо набить ее мозгами.

- Mi devas plenigi ĝin per cerbo.

- О, пожалуйста, не стесняйтесь! - весело ответил Страшила.

- Ho, bonvolu, ne ĝenu Vin! - gaje respondis Timigulo.

- Снимите ее и держите у себя, сколько хотите.

- Deprenu kaj prilaboru ĝin kiel vi volas.

Я не чувствую себя хуже.

Mi ne fartos malpli bone.

Гудвин снял голову Страшилы и заменил солому кульком, полным отрубей, смешанных с иголками и булавками.

Gudvin deprenis la kapon de Timigulo kaj anstataŭigis la pajlon per paketo plena de brano, miksita kun pingloj kaj kudriloj.

Затем поставил голову на место и поздравил Страшилу:

Poste li metis la kapon sur la lokon kaj gratulis Timigulon.

- Теперь вы умный человек - у вас новые мозги самого лучшего сорта.

- Nun vi estas saĝa homo - vi havas novan cerbon plej altkvalitan.

Страшила горячо поблагодарил Гудвина и поспешил к друзьям.

Timigulo fervore dankis Gudvin kaj hastis al siaj amikoj.

Элли смотрела на него с любопытством.

Elli rigardis lin kun scivoleco.

Голова Страшилы раздулась, из нее торчали иголки и булавки.

La kapo de Timigulo ŝvelis, el ĝi elŝoviĝis la pingloj kaj kudriloj.

- Как ты себя чувствуешь? - заботливо спросила Элли.

- Kiel vi fartas? - zorgeme demandis Elli.

- Я начинаю чувствовать себя мудрым! - гордо ответил Страшила.

- Mi komencas senti min saĝa! - fiere respondis Timigulo.

- Только бы мне научиться пользоваться моими новыми мозгами, и я стану знаменитым человеком.

- Se mi scipovos uzi mian novan cerbon, mi fariĝos fama homo!

- А почему из твоих мозгов торчат иголки? - спросил Железный Дровосек.

- Sed kial el via cerbo elŝoviĝas pingloj kaj kudriloj? - demandis Fera Hakisto.

- Это доказательство остроты его ума, - догадался трусливый Лев.

- Tio estas pruvo de spriteco de lia intelekto, - konjektis Timema Leono.

Видя Страшилу таким довольным, Железный Дровосек с большой надеждой отправился к Гудвину.

Vidante Timigulon tiel kontenta, Fera Hakisto kun granda espero venis al Gudvin.

- Мне придется прорезать дыру у вас в груди, чтобы вставить сердце. - Предупредил Гудвин.

- Mi devas tranĉi truon en via brusto por instali la koron, - avertis Gudvin.

- Я в вашем распоряжении, - ответил Железный Дровосек.

- Mi estas en via dispono, - respondis Fera Hakisto.

- Режьте, где угодно.

- Tranĉu, kie vi volas.

Гудвин пробил в груди Дровосека небольшое отверстие и показал ему красивое шелковое сердце, набитое опилками.

Gudvin faris en la brusto de Hakisto malgrandan truon kaj montris al li belan silkan koron pajloŝtopitan.

- Нравится ли оно вам? - Оно прелестно!

- Ĉu ĝi plaĉas al vi? - Ĝi estas ĉarma!

Но доброе ли оно и сможет ли любить?

Sed ĉu bona ĝi estas, ĉi tiu bela koro, kaj ĉu povas ĝi ami?

- О, не беспокойтесь! - ответил Гудвин.

- Ho, ne maltrankviliĝu! - respondis Gudvin.

- С этим сердцем вы будете самым чувствительным человеком на свете.

- Kun ĉi tiu koro vi estos la plej sentema homo en la mondo!

Сердце было вставлено, дыра запаяна, и Железный Дровосек, ликуя, поспешил к друзьям.

La koro estis instalita, la truo lutita, kaj Fera Hakisto, triumfante hastis al la amikoj.

- О, как я счастлив, милые друзья мои! - громко заявил Дровосек.

- Ho, kiel mi estas feliĉa, miaj karaj amikoj! - laŭte deklaris Hakisto.

- Сердце бьется в моей груди, как прежде.

- La koro batas en mia brusto, kiel antaŭe.

Даже сильнее чем прежде!

Eĉ pli forte ol antaŭe!

Я так и чувствую, как оно стучит о грудную клетку при каждом моем шаге!

Mi sentas, kiel ĝi batas en la torako laŭ ĉiu mia paŝo!

И знаете что? Оно гораздо нежнее того, которое было у меня прежде!

Kaj krome, ĝi estas pli karesa ol la antaŭa!

Меня переполняет любовь и нежность!

Min superplenigas amo kaj kareso!

В тронный зал вошел Лев.

En la tronan salonon eniris Leono.

- Я пришел за смелостью, - робко молвил он, переминаясь с лапы на лапу.

- Mi venis por ricevi bravecon, - nekuraĝe eldiris li, paŝante surloke jen per unu piedo jen per alia.

- Одну минуточку! - сказал Гудвин.

- Unu momenton! - diris Gudvin.

Он достал из шкафа бутылку и вылил содержимое в золотое блюдо.

Li prenis el ŝranko botelon kaj verŝis la enhavon en oran pladon.- Vi devas tion trinki!

- Вы должны выпить этот напиток! Запах не особенно понравился Льву.

(Tio estis ŝauma kvaso kun almiksita valeriana tinkturo.) La odoro ne tre plaĉis al Leono.

- Что это? - недоверчиво спросил он.

- Kio estas tio? - malkonfideme demandis li.

- Это смелость!

- Tio estas braveco.

Она всегда бывает внутри и вам необходимо проглотить ее!

Ĝi ĉiam estas interne, kaj vi devas engluti ĝin.

Лев сделал гримасу, но выпил жидкость и даже вылизал всю тарелку.

Leono faris grimacon, sed fortrinkis la likvaĵon kaj eĉ forlekis la teleron.

- О, я уже становлюсь смелым!

- Ho, mi jam fariĝas kuraĝa!

Храбрость заструилась по моим жилам и переполняет мое сердце! - заревел он в восторге.

La braveco ekfluis en miaj vejnoj kaj superplenigas la koron! - ekmuĝis li admire.

- Спасибо, о спасибо, великий волшебник! - И Лев помчался к своим друзьям...

- Dankon, ho, dankon, Grandega Magiisto!- Kaj Leono rapidkuris al la amikoj...

Для Элли потянулись дни тоскливого ожидания.

Por Elli daŭris tagoj de angora atendo.

Видя, что три заветных желания ее друзей исполнились, она горячее, чем прежде, стремилась в Канзас.

Vidante, ke la tri intimaj deziroj de ŝiaj amikoj estas plenumitaj, ŝi pli fervore ol antaŭe aspiris trafi en Kansason.

Маленькая компания целыми днями вела разговоры.

La malgranda kompanio tutajn tagojn konversaciis.

Страшила уверял, что у него в голове бродят замечательные мысли, к сожалению, он не может открыть их, так как они понятны только ему одному.

Timigulo asertis, ke en lia kapo vagas rimarkindaj pensoj; sed bedaŭrinde li ne povas rakonti ilin, ĉar ili estas klaraj nur al li mem.

Железный Дровосек рассказывал, как ему приятно чувствовать, что сердце бьется у него в груди при ходьбе.

Fera Hakisto rakontis, kiel al li estas agrable, ke la koro batas en lia brusto dum paŝado.

Он был совершенно счастлив.

Li estis tute feliĉa.

А Лев гордо заявил, что он готов сразиться с десятью саблезубыми тиграми - так у него много смелости!

Kaj Leono fiere deklaris, ke li pretas batali kontraŭ dek sabrodentaj tigroj, - tiom multe da braveco li havas!

Железный Дровосек даже опасался, не слишком ли большую порцию смелости преподнес Льву волшебник и не сделал ли он Льва безрассудным: ведь безрассудство ведет к гибели.

Fera Hakisto eĉ timis, ĉu ne tro grandan porcion da braveco donis al Leono la magiisto, kaj ĉu li ne faris Leonon senprudenta: ja senprudenteco rezultigas pereon.

Одна Элли молчала и печально вспоминала о Канзасе.

Nur Elli silentis kaj malgaje rememoradis Kansason.

Наконец Гудвин призвал ее: - Ну, дитя мое, кажется, я додумался, как нам попасть в Канзас!

Fine Gudvin vokis ŝin: - Do, mia infano, mi elpensis, kiel ni trafos Kansason!

- И вы отправляетесь со мной? - изумилась Элли.

- Ĉu ankaŭ vi revenos en Kansason? - miregis Elli.

- Обязательно, - ответил бывший волшебник.

- Nepre, - respondis la eksmagiisto.

- Мне, признаться, надоело затворничество и вечный страх быть разоблаченным.

- Al mi, se konfesi, tedis la izoleco kaj konstanta timo esti devualigita.

Лучше я вернусь в Канзас и поступлю работать в цирк!

Pli bone estas, se mi revenos en Kansason kaj dungiĝos labori en cirko.

- О, как я рада! - вскричала Элли и захлопала в ладоши.

- Ho, kiel mi estas ĝoja! - kriis Elli kaj aplaŭdis.

- Когда же в путь?

- Kiam ni ekvojaĝos?

- Не так скоро, дитя мое!

- Ne tiel rapide, mia infano!

Я убедился, что из этой страны можно выбраться только по воздуху.

Mi konvinkiĝis, ke lasi ĉi tiun landon eblas nur tra aero.

Ведь и я на баллоне и ты в домике - мы принесены сюда ураганом.

Ja mi trafis ĉi tien per la balono, kaj vi estis portita en la dometo dum uragano.

Мой баллон цел - я хранил его все эти годы.

Mia balono estas nedifektita - mi konservis ĝin ĝis nun.

На него лишь кое где придется наклеить заплаты.

Necesas nur ie fari flikojn.

А легкий газ водород, которым наполняют шары, я добыть сумею.

Sed malpezan gason hidrogenon, per kiu oni plenigas la balonojn mi sukcesos akiri.

Починка воздушного шара продолжалась несколько дней.

La riparo daŭris dum kelkaj tagoj.

Элли предупредила друзей о скорой разлуке, и все трое - Страшила, Дровосек и лев - страшно опечалились.

Elli avertis la amikojn pri baldaŭa disiĝo, kaj la tuta triopo - Timigulo, Hakisto kaj Leono - ege malĝojis.

Пришел назначенный день.

Venis la fiksita tago.

Гудвин объявил по городу, что отправляется навестить старого друга - великого волшебника солнце, с которым не видался много лет.

Gudvin deklaris en la urbo, ke li forflugas por viziti sian malnovan amikon - Grandegan Magiiston Sunon, kun kiu li ne renkontiĝis dum multaj jaroj.

Дворцовая площадь наполнилась народом.

La palaca placo pleniĝis de homoj.

Гудвин пустил в ход водородный аппарат, и шар стал быстро надуваться.

Gudvin ekfunkciigis hidrogenan aparaton, kaj la balono komencis rapide pufiĝi.

Когда баллон наполнился, к ужасу и восторгу толпы, Гудвин влез в корзину и обратился к народу: - До свиданья, друзья мои!

Kiam ĝi estis plenigita, al teruro kaj admiro de la homamaso, Gudvin engrimpis en la korbon kaj turnis sin al la homoj: - Ĝis revido, miaj amikoj!

Раздались крики ура и вверх полетели зеленые шапки.

Aŭdiĝis krioj "hura", kaj supren flugis verdaj ĉapeloj.

- Мы много лет жили в мире и согласии, и мне больно расставаться с вами...

- Ni dum multaj jaroj vivis pace kaj konkorde, kaj por mi estas dolore disiĝi kun vi...

- Гудвин вытер слезу и в толпе послышались вздохи.

- Gudvin viŝis larmon, kaj en la homamaso aŭdiĝis suspiroj.

- Но мой друг солнце настоятельно зовет меня, и я повинуюсь: ведь солнце более могущественный волшебник, чем я!

- Tamen mia amiko Suno insiste vokas min, kaj mi obeas: ja Suno estas pli potenca magiisto ol mi!

Вспоминайте обо мне, но не слишком грустите: грусть вредит пищеварению.

Memoru min, sed ne malĝoju: malĝojo malutilas al digesto.

Соблюдайте мои законы!

Plenumu miajn leĝojn!

Не снимайте очков: это принесет вам великие бедствия!

Ne demetu la okulvitrojn: alie aperos grandaj plagoj!

Вместо себя я назначаю вашим правителем достопочтенного господина Страшилу мудрого!!!

Via reganto anstataŭ mi estos la nobla sinjoro Timigulo la Saĝa!

Изумленный Страшила вышел вперед, опираясь на великолепную трость и важно приподнял шляпу.

La surprizita Timigulo elpaŝis antaŭen, apogante sin per la luksa bastoneto kaj grave levetis la ĉapelon.

Мелодичный звон бубенчиков привел толпу в восторг: в Изумрудном городе не было обычая подвязывать бубенчики под шляпы.

La bela sonoro de la tintiloj ravis la homamason: en Smeralda Urbo ne estis kutimo pendigi tintilojn al la ĉapeloj.

Толпа бурно приветствовала Страшилу и тут же поклялась в верности новому правителю.

La homamaso tondre salutis Timigulon kaj tuj ĵuris pri fideleco al la nova reganto. Ne faris tion nur kelkaj enviuloj: ili mem celis sur la postenon de la reganto. Sed ili kaŝis sin silente.

Гудвин позвал Элли, нежно прощавшуюся с друзьями: - Скорей в корзину!

Gudvin vokis Elli, kiu karese adiaŭis kun la amikoj: - Rapidu en la korbon!

Шар готов к полету!

La balono pretas al flugo!

Элли в последний раз поцеловала в морду большого грозного Льва.

Elli lastfoje kisis la muzelon de la granda minacaspekta Leono.

Лев был растроган: из его глаз капали крупные слезы, и он забывал вытирать их кончиком хвоста.

Leono estis kortuŝita: el liaj okuloj gutis grandaj larmoj, kaj li forgesis viŝi ilin per la pinto de la vosto.

Потом Страшила и Железный Дровосек нежно пожимали Элли руки, а Тотошка прощался со Львом, уверяя, что он никогда не забудет своего большого друга и будет передавать от него привет всем львам, которых ему доведется встретить в Канзасе.

Poste Timigulo kaj Fera Hakisto karese premis la manojn de Elli, kaj Totoĉjo adiaŭis al Leono, asertante, ke ili neniam forgesos sian grandan amikon kaj transdonos lian saluton al ĉiuj leonoj, loĝantaj en Kansaso.

Неожиданно налетел вихрь.

Subite alflugis vento.

- Скорей! Скорей! - вскричал встревоженный волшебник: он заметил, что рвущийся в небо шар до предела натянул веревку и грозил вот-вот оборвать ее.

- Rapidu! Rapidu! - kriis la maltrankvila magiisto: li rimarkis, ke la globo strebanta en la ĉielon ĝislime streĉis la ŝnuron, kiu minacis krevi.

И вдруг - трах!

Kaj subite - traĥ!

- веревка лопнула и баллон взвился вверх!

- la ŝnuro krevis, kaj la balono leviĝis supren.

- Вернитесь! Вернитесь! - в отчаяньи ломала руки Элли.

- Revenu! Revenu! - malespere levis la manojn Elli.

- Возьмите меня в Канзас!

- Kunprenu min en Kansason!

Но - увы! - воздушный шар не смог спуститься: ураган подхватил его и помчал с ужасной силой.

Tamen - ve! - la aerostato ne povis malleviĝi, la uragano kaptis kaj rapide pelis ĝin.

- Прощай, дитя мое!

- Adiaŭ, mia amiko!

- слабо донесся голос Гудвина, и шар скрылся среди набежавших туч!

- mallaŭte sonis la voĉo de Gudvin, kaj la balono kaŝiĝis inter rapide aperintaj nuboj.

Жители Изумрудного города долго смотрели на небо, а потом разошлись по домам.

La loĝantoj de Smeralda Urbo longe rigardis ĉielen, kaj poste disiris hejmen.

Назавтра случилось полное солнечное затмение.

Morgaŭ okazis la plena suneklipso.

Граждане Изумрудного города решили, что это Гудвин затемнил солнце, спускаясь на него.

La ŝtatanoj de Smeralda Urbo decidis, ke Gudvin eklipsis la sunon, malleviĝante sur ĝin.

По всей стране разнеслась молва, что бывший правитель Изумрудного города живет на солнце.

Tra la tuta lando disvastiĝis famo, ke la reginto de Smeralda Urbo loĝas sur la suno.

Народ долго помнил о Гудвине, но не слишком горевал о нем: ведь у них был новый правитель, Страшила мудрый, настолько умный, что ум не помещался у него в голове и выпирал наружу в виде иголок и булавок.

La popolo longe memoris pri Gudvin, sed ne tre bedaŭris pri li: ja nun estas nova reganto - Timigulo la Saĝa, tiel saĝa, ke lia cerbo ne lokiĝas en la kapo kaj elŝoviĝas eksteren en la formo de pingloj kaj kudriloj.

Жители Изумрудного города страшно возгордились: - Нет в мире другого города, правитель которого был бы набит соломой!

La urbanoj ekfieregis: - Ne ekzistas alia urbo en la mondo, kies reganto estas pajloŝtopita!

Бедная Элли осталась в стране Гудвина.

La kompatinda Elli restis en Magia Lando.

Рыдая, вернулась она во дворец.

Ploregante ŝi revenis en la palacon.

Ей казалось, что у нее уже нет надежды на возвращение в Канзас.

Al ŝi ŝajnis, ke ŝi jam ne havas ŝancon reveni en Kansason.

СНОВА В ПУТЬ!

Denove en vojon

Элли безутешно плакала, закрыв лицо руками.

Elli senkonsole ploris, fermante la vizaĝon per la manoj.

В комнате послышались тяжелые шаги Железного Дровосека.

En la ĉambro aŭdiĝis pezaj paŝoj de Fera Hakisto.

- Я побеспокоил тебя!

- Ĉu mi maltrankviligis vin?

- смущенно спросил Дровосек.

- konfuzite demandis Hakisto.

- Я понимаю, что тебе не до меня, ты сама расстроена, но видишь ли, мне хочется поплакать о Гудвине, а некому вытирать мои слезы: Лев сам плачет на заднем дворе, а Страшила - правитель, и неудобно беспокоить его по пустяка м...

- Mi komprenas, ke vi ne povas helpi al mi, ĉar vi mem estas ĉagrenita, sed mi volas plori pri Gudvin, tamen neniu povas viŝi miajn larmojn: Leono mem ploras sur la malantaŭa korto, sed Timigulo estas reganto, kaj ne estas konvene maltrankviligi lin pro bagateloj...

- Бедняжка!.. Элли встала и, пока Дровосек плакал, старательно вытирала слезы полотенцем.

- Kompatinda!.. Elli ekstaris kaj dum Hakisto ploris, pacience viŝis la larmojn per viŝtuko.

Когда же он кончил, то очень тщательно смазался маслом из драгоценной масленки, поднесенной ему мигунами.

Post la plorado li akurate lubrikis sin per oleo el la juvela lubrikilo, kiun donacis al li la Palpebrumuloj,

- Он всегда носил ее у пояса.

- li ĉiam portis ĝin sur la zono.

Ночью Элли приснилось, что огромная птица несет ее высоко над канзасской степью и вдали уже виден родной дом.

Nokte al Elli sonĝis, ke grandega birdo portas ŝin alte super Kansasa stepo, kaj fore jam vidiĝas la hejmo.

Девочка радостно закричала.

La knabino ĝoje ekkriis.

Она пробудилась от собственного крика и не могла больше заснуть от разочарования.

Ŝi vekiĝis pro propra krio kaj longe ne povis ekdormi pro senreviĝo.

Утром компания собралась в тронном зале поговорить о будущем.

Matene la tuta kompanio kunvenis en la tronan salonon por paroli pri la estonteco.

Новый правитель Изумрудного города торжественно восседал на мраморном троне: остальные почтительно стояли перед ним.

La nova reganto de Smeralda Urbo solene sidis sur la marmora trono; la aliaj respekte staris antaŭ li.

Сделавшись правителем, Страшила сразу осуществил свои давние мечты, он завел себе зеленый бархатный костюм и новую шляпу, к полям которой приказал подшить серебряные бубенчики от старой шляпы; на ногах у него блестели ярко начищенные зеленые сапоги из самой лучшей кожи.

Fariĝinte reganto, Timigulo tuj realigis siajn delongajn revojn: li akiris verdan veluran kostumon kaj novan ĉapelon, ĉirkaŭ kies randoj li ordonis alkudri la arĝentajn tintilojn de la malnova ĉapelo; sur liaj piedoj brilis bone poluritaj verdaj botoj el la plej bona ledo.

- Мы заживем припеваючи, - заявил новый правитель.

- Ni ekloĝos senzorge, - deklaris la nova reganto.

- Нам принадлежит дворец и весь Изумрудный город.

- Ni havas la palacon kaj la tutan Smeraldan Urbon.

Как подумаю, что еще недавно я пугал ворон в поле, а теперь стал правителем Изумрудного города, то, скажу по совести, мне нечего жаловаться на судьбу...

Mi memoras, kiel mi timigis la kornikojn sur la kampo, sed nun mi estas la reganto de Smeralda Urbo, kaj mi diras honeste, ke ne povas plendi pri la sorto...

Тотошка сразу осадил несколько зазнавшегося Страшилу: - А кого ты должен благодарить за все это благополучие?

Totoĉjo tuj malfierigis Timigulon: - Sed kiun vi devas danki pro ĉi tiu bonstato?

- Элли, разумеется!

- Certe, Elli!

- сконфузился Страшила. - Без нее я и теперь бы торчал на колу...

- konfuziĝis Timigulo. - Sen ŝi mi eĉ nun sidus sur la paliso...

- Если бы тебя не растрепали бури и не расклевали вороны, - добавил Дровосек.

- Se vin ne distaŭzus ŝtormoj kaj ne disbekus kornikoj, - aldonis Hakisto.

- Я и сам бы ржавел в диком лесу...

- Kaj mi mem forrustiĝus en la sovaĝa arbaro...

Много - много сделала для нас Элли.

Multe-multe faris por ni Elli.

Ведь я получил сердце, а это моя заветная мечта!

Ja mi ricevis koron, kaj tio estis mia la plej intima revo.

- Обо мне нечего и говорить, - молвил Лев. - Я теперь храбрее всех зверей на свете.

- Kaj pri mi oni eĉ povas ne paroli, - diris Leono.- Nun mi estas la plej kuraĝa en la mondo.

Хотелось бы мне, чтобы на дворец напали людоеды или саблезубые тигры - я бы с ними расправился!!!

Mi dezirus, ke la palacon ataku hommanĝuloj aŭ sabrodentaj tigroj, - mi ilin venkus!

- Если бы Элли осталась во дворце, - продолжал Страшила. - Мы бы жили счастливо!

- Se Elli restus en la palaco, - daŭrigis Timigulo, - ni vivus feliĉe!

- Это невозможно, - возразила девочка.

- Sed tio ne eblas, - oponis la knabino.

- Я хочу вернуться в Канзас, к папе с мамой!

- Mi volas reveni en Kansason, al la paĉjo kaj panjo...

- Как же это сделать? - спросил Железный Дровосек.

- Kiel tion fari? - demandis Fera Hakisto.

- Страшила, милый друг, ты умнее нас всех, пожалуйста, пусти в ход свои новые мозги!

- Timigulo, kara amiko, vi estas la plej saĝa inter ni, bonvolu funkciigi vian novan cerbon!

Страшила стал думать так усердно, что иголки и булавки полезли из его головы.

Timigulo komencis pensi tiel fervore, ke la pingloj kaj kudriloj elŝoviĝis el lia kapo.

- Надо вызвать летучих обезьян!

- Necesas voki la Flugantajn Simiojn!

- сказал он после долгого размышления.

- diris li post longa pensado.

- Пусть они перенесут тебя на родину!

- Ili portu vin en la patrujon!

- Браво, браво! - закричала Элли.

- Brave! Brave! - kriis Elli.

- Я совсем о них забыла.

- Mi tute forgesis pri ili...

Она принесла золотую шапку, надела ее и сказала волшебные слова.

Ŝi alportis Oran Ĉapon, surmetis ĝin kaj diris la magiajn vortojn.

И через открытые окна в залу ворвались стаи летучих обезьян.

Tra la malfermitaj fenestroj en la salonon enflugis la aro de la Flugantaj Simioj.

- Что тебе угодно, владетельница золотой шапки? - спросил предводитель.

- Kion volas la posedantino de Ora Ĉapo? - demandis la tribestro.

- Перенесите нас с Тотошкой через горы и доставьте в Канзас, домой!

- Transportu min kun Totoĉjo trans la montojn en Kansason.

Предводитель покачал головой.

Uorra balancis la kapon.

- Канзас - за пределами страны Гудвина.

- Kansaso situas ekster Magia Lando.

Мы не можем лететь туда.

Ni ne rajtas flugi tien.

Мне очень жаль, но ты истратила второе волшебство шапки напрасно.

Mi tre bedaŭras, sed vi vane uzis la duan sorĉon de Ĉapo.

Он раскланялся и стая с шумом унеслась.

Li riverencis, kaj la aro brue forflugis.

Элли была в отчаяньи.

Elli estis senesperigita.

Страшила опять начал думать и голова его раздулась от напряжения.

Timigulo denove komencis pensi, kaj lia kapo ekŝvelis pro la streĉo.

Элли даже испугалась за него.

Elli eĉ ektimis pri li.

- Позвать солдата! - приказал Страшила.

- Voku Soldaton! - ordonis Timigulo.

Дин Гиор со страхом вошел в тронный зал, в котором никогда не бывал при Гудвине.

Din Gior time venis en la tronan salonon, kie li neniam estis dum regis Gudvin.

У него спросили совета.

Oni petis lin konsili ion.

- Только Гудвин знал, как перебраться через горы, - сказал солдат.

- Nur Gudvin sciis, kiel transiri la montojn, - diris Soldato.

- Но, я думаю, Элли поможет добрая волшебница Стелла из Розовой страны.

Sed mi opinias, ke al Elli helpos la sorĉistino Stella el Roza Lando.

Она могущественней всех волшебниц этой страны: ей известен секрет вечной юности.

Ŝi estas la plej potenca inter la sorĉistinoj de ĉi tieaj landoj: ŝi posedas sekreton de eterna juneco.

Хотя дорога в ее страну трудна, я все же советую обратиться к Стелле.

Kvankam la vojo en ŝian landon estas malfacila, mi konsilas turni vin al Stella.

Солдат почтительно поклонился правителю и вышел.

Soldato respekte riverencis al la reganto kaj eliris.

- Элли придется отправиться в Розовую страну.

- Elli devas vojaĝi en Rozan Landon.

Ведь если Элли останется здесь, то она никогда не попадет в Канзас.

Se Elli restos ĉi tie, en la palaco, ŝi neniam trafos en Kansason.

Изумрудный город - это не Канзас, и Канзас - не Изумрудный город, - изрек Страшила.

Ja Smeralda Urbo ne estas Kansaso, kaj Kansaso ne estas Smeralda Urbo, - eldiris Timigulo.

Остальные молчали, подавленные мудростью его слов.

La aliaj silentis, konsternitaj de la logiko de liaj vortoj.

- Я пойду с Элли, - внезапно сказал Лев.

- Mi iros kun Elli, - subite diris Leono.

- Мне надоел город.

- Min tedis la urbo.

Я дикий зверь и соскучился по лесам.

Mi estas sovaĝa besto kaj sopiras pri arbaro.

Да и надо защищать Элли во время путешествия.

Kaj krome necesas defendi Elli dum la vojaĝo.

- Правильно! - вскричал Железный Дровосек.

- Vere! - ekkriis Fera Hakisto.

- Пойду точить топор - он, кажется, затупился!

- Mi iras por akrigi la toporon: ŝajnas, ke ĝi malakriĝis.

Элли радостно бросилась к Железному Дровосеку.

Elli ĝoje ĵetis sin al Fera Hakisto.

- Мы выступаем завтра утром! - сказал Страшила.

- Ni ekiru morgaŭ matene! - diris Timigulo.

- Как? И ты идешь? - закричали все в изумлении.

- Ĉu? Ĉu ankaŭ vi iras?! - mirkriis ĉiuj.

- А Изумрудный город?

- Sed Smeralda Urbo?

- Подождет моего возвращения! - хладнокровно сказал Страшила.

- Ĝi atendos mian revenon! - trankvile kontraŭdiris Timigulo.

- Без Элли я сидел бы на колу на пшеничном поле и пугал ворон.

- Sen Elli mi sidus sur la paliso sur la tritika kampo kaj timigus la kornikojn.

Без Элли я не получил бы своих замечательных мозгов.

Sen Elli mi ne ricevus mian rimarkindan cerbon.

Без Элли я не стал бы правителем Изумрудного города.

Sen Elli mi ne fariĝus la reganto de Smeralda Urbo.

И если после всего этого я покинул бы Элли в беде, то вы, друзья мои, могли бы назвать Страшилу неблагодарным и были бы правы!

Kaj se mi post tio lasus Elli en malĝojo, vi povus nomi min nedankema kaj vi estus pravaj!

Новые мозги сделали Страшилу красноречивым!

La nova cerbo faris Timigulon elokventa.

Элли от всей души благодарила друзей!

Elli kore dankis la amikojn.

- Завтра, завтра в поход! - весело закричала она.

- Morgaŭ ni ekvojaĝos! - gaje diris ŝi.

- Эй-гей-гей-го!

- Ej-gej-gej-go!

Завтра, завтра в поход!

Morgaŭ ni ekvojaĝos!

- запел Страшила, и, боязливо оглянувшись, зажал себе рот: он был правителем Изумрудного города и ронять свое достоинство ему не следовало!

- ekkantis Timigulo, sed time rigardinte returnen li fermis sian buŝon: ja li estis la reganto de Smeralda Urbo kaj al li ne decas perdi la memrespekton.

Править городом до своего возвращения Страшила назначил солдата.

Regi la urbon ĝis la reveno Timigulo komisiis al Soldato.

Дин Гиор тотчас уселся на трон и уверил Страшилу, что во время его отсутствия дела будут идти наилучшим образом, потому что он, солдат, не оставит своего поста ни на минутку и даже есть и спать будет на троне.

Din Gior tuj sidiĝis sur la tronon kaj certigis Timigulon, ke dum lia foresto ĉio estos en ordo, ĉar li, Soldato, ne lasos ĉi tiun lokon eĉ por unu minuto kaj eĉ manĝos kaj dormos sur la trono.

Таким образом, никто не сможет захватить власть, пока правитель будет путешествовать.

Sekve, neniu povos uzurpi la potencon, dum la reganto vojaĝas.

Рано утром Элли и ее друзья пришли к городским воротам.

Frumatene Elli kaj ŝiaj amikoj venis al la urba pordego.

Страж ворот удивился, что они снова пускаются в дальнее и опасное путешествие.

Faramant miris, ke ili denove lasas sin en danĝeran vojaĝon.

- Вы наш правитель, - сказал он Страшиле. - И должны вернуться как можно скорее.

- Vi estas nia reganto, - diris li al Timigulo, - kaj devas reveni kiel eble plej baldaŭ.

- Мне нужно отправить Элли в Канзас, - важно ответил Страшила.

- Mi devas revenigi Elli en Kansason, - grave respondis Timigulo.

- Передайте моим подданным привет и пусть они не беспокоятся обо мне: меня нельзя ранить, и я вернусь невредимым!

- Transdonu al la ŝtatanoj mian saluton, ili ne maltrankviliĝu pri mi: mi estas nevundebla, kaj mi revenos nedifektita.

Элли дружески простилась со стражем ворот, снявшим со всех очки и путешественники двинулись на юг.

Elli amike adiaŭis al Pordega Gardisto, kiu prenis de ĉiuj la okulvitrojn, kaj la vojaĝantoj ekvojaĝis suden.

Погода была прекрасная, кругом расстилалась восхитительная страна, и все были в отличном настроении.

La vetero estis bonega, ĉirkaŭe etendiĝis ĉarma lando, kaj ĉiuj havis bonan humoron.

Элли верила, что Стелла вернет ее в Канзас, Тотошка вслух мечтал о том, как он разделается с хвастунишкой Гектором, Страшила и Железный Дровосек радовались, что помогают Элли, Лев наслаждался сознанием своей смелости, желал встретиться со зверями и доказать им, что он их царь.

Elli esperis, ke Stella revenigos ŝin en Kansason; Totoĉjo laŭtvoĉe revis pri sia venko super la fanfaronulo Hektoro; Timigulo kaj Fera Hakisto ĝojis, ke ili helpas al Elli; Leono ricevis plezuron pro konscio pri sia braveco kaj deziris renkonti bestojn kaj pruvi al ili, ke li estas ilia reĝo.

Отойдя на далекое расстояние, путники оглянулись в последний раз на башни Изумрудного города.

Foririnte malproksimen, la vojaĝantoj rigardis lastfoje la turojn de Smeralda Urbo.

- А ведь Гудвин был не таким уж плохим волшебником, - сказал Железный Дровосек.

- Sed Gudvin estis ne malbona magiisto, - diris Fera Hakisto.

- Еще бы! - согласился Страшила.

- Certe! - konsentis Timigulo.

- Сумел же он дать мне мозги!

- Ja li sukcesis doni al mi cerbon!

Да еще какие острые мозги!

Kaj kian akran cerbon!

- Гудвину выпить бы немножко смелости, приготовленной им для меня, и он стал бы человеком хоть куда! - сказал Лев.

- Se Gudvin trinkus iomete da braveco, kiun li preparis por mi, li fariĝus tre brava homo! - diris Leono.

Элли молчала.

Elli silentis.

Гудвин не выполнил обещания вернуть ее в Канзас, но девочка не винила его.

Gudvin ne plenumis la promeson revenigi ŝin en Kansason, sed la knabino ne akuzis lin.

Он сделал все что мог и не его вина, что замысел не удался.

Li faris ĉion, kion povis, kaj li ne kulpas, ke la plano ne sukcesis.

Ведь, как признался и сам Гудвин, он вовсе не был волшебником.

Ja, kiel konfesis Gudvin mem, li ne estis magiisto.

НАВОДНЕНИЕ

Inundo

Несколько дней путники шли прямо на юг.

Dum kelkaj tagoj la vojaĝantoj iris ĝuste suden.

Фермы попадались все реже и реже и, наконец, исчезли.

Farmejoj renkontiĝis pli kaj pli malofte, kaj fine malaperis.

Вокруг до самого горизонта тянулась степь.

Ĉirkaŭe ĝis la horizonto etendiĝis stepo.

Даже дичи было мало в этих пустынных местах, и Льву приходилось долго рыскать по ночам в поисках добычи.

Ĉasaĵo ne abundis kaj Leono vagis nokte por ion manĝi.

Тотошка не мог сопровождать Льва в его продолжительных прогулках, но тот, возвращаясь, всегда приносил приятелю кусок мяса в зубах.

Totoĉjo ne povis akompani Leonon dum la longaj promenoj, sed tiu ĉiam portis al la amiko pecon da viando inter la dentoj.

Путники не смущались трудностями и шли вперед да вперед.

La vojaĝantoj ne timis malfacilaĵojn kaj ili iris ĉiam antaŭen.

Однажды в полдень их остановила широкая река с низкими берегами, покрытыми ивами. Все озадаченно посмотрели друг на друга.

Foje meztage ilin haltigis vasta rivero kun malaltaj bordoj, kovritaj de salikoj, la sola granda rivero en la Magia Lando, ili embarasite ekrigardis unu al alia.

- Будем делать плот?

Tio estis la sama rivero, kie fiaskis Timigulo, sed niaj herooj tion ne sciis. - Ĉu ni faru floson?

- спросил Железный Дровосек.

- demandis Fera Hakisto.

Страшила скорчил отчаянную гримасу: он не позабыл приключение с шестом по дороге в Изумрудный город.

Timigulo faris senesperan grimacon: li ne forgesis la aventuron kun la stango dum la vojaĝo en Smeraldan Urbon.

- Уж лучше бы нас перенесли летучие обезьяны, - пробурчал он.

- Pli bone estus, se nin transportus la Flugantaj Simioj, - grumblis li.

- Если я опять застряну посреди реки, то спасать меня некому: здесь аистов нет.

- Se mi denove restos meze de la rivero, neniu povos min savi: ĉi tie la cikonioj ne loĝas.

Но Элли не согласилась.

Sed Elli ne konsentis.

Она не хотела тратить последнее волшебство золотой шапки, когда неизвестно, какие трудности еще встретятся на пути и как их примет Стелла.

Ŝi ne volis konsumi la lastan sorĉon de Ora Ĉapo, kiam ne klaras, kiaj obstakloj aperos antaŭ ili kaj kiel Stella akceptos ilin.

Железный Дровосек сделал к вечеру плот и компания поплыла через реку.

Vespere Fera Hakisto finfaris floson, kaj la kompanio ekflosis trans la riveron.

Страшила действовал шестом осторожно, держась подальше от борта.

Timigulo laboris per la stango tre singarde kaj staris malproksime de la rando.

Зато Железный Дровосек работал из последних сил.

Kompense Fera Hakisto laboris plenforte.

Река оказалась мелководной и тихой, путники благополучно переплыли ее и вышли на плоский и унылый берег.

La rivero okazis neprofunda kaj kvieta; la vojaĝantoj sukcese atingis glatan malgajan bordon.

- Какое скучное место! - заявил Лев, сморщив нос.

- Kia enua loko! - deklaris Leono, sulkiginte la nazon.

- И переночевать-то негде, - молвила Элли.

- Kaj nenie eblas tranokti, - diris Elli.

- Идемте вперед.

- Ni iru antaŭen.

Не прошли путники и тысячи шагов, как перед ними снова блеснула река.

La vojaĝantoj ne faris eĉ mil paŝojn, sed antaŭ ili denove ekbriletis rivero.

Они были на острове.

Ili trafis sur insulon.

- Скверное дело! - сказал Страшила.

- Malbone estas! - diris Timigulo.

- Очень скверное дело!

- Tre malbone!

Придется вызвать летучих обезьян, пикапу, трикапу!

Ni devas voki la Flugantajn Simiojn, pikapu, trikapu!

Но девочка, рассчитывая утром обогнуть остров на плоту, решила переночевать здесь, так как было уже поздно.

Sed la knabino planis matene ĉirkaŭflosi la insulon kaj decidis tranokti ĉi tie, ĉar jam estis malfrue.

Собрали сухой травы и устроили ей сносную постель.

Ili kolektis sekajn herbojn kaj aranĝis pli malpli konvenajn litojn.

Поужинав, Элли легла под надежной охраной друзей.

Post vespermanĝo Elli ekdormis sub la fidela gardo de la amikoj.

Льву и Тотошке пришлось провести ночь с пустыми желудками, но они смирились с этим и заснули.

Leono kaj Totoĉjo devis pasigi la nokton kun malplenaj stomakoj, sed ili humiliĝis pri tio kaj ekdormis.

Страшила и Железный Дровосек стояли около спящих и смотрели на берег реки.

Timigulo kaj Fera Hakisto staris apud la dormantoj kaj rigardis al bordo de la rivero.

Хотя один имел теперь мозги, а другой сердце, все же они никогда не уставали и не спали.

Kvankam unu jam havis cerbon, kaj la alia - koron, sed ili neniam laciĝis kaj dormis.

Сначала все было спокойно.

Komence ĉio pasis trankvile.

Но потом на горизонте блеснула зарница, за ней другая, третья.

Sed poste ĉe la horizonto aperis unu fulmobrilo, poste la dua, la tria...

Железный Дровосек озабоченно покачал головой.

Fera Hakisto zorgoplene balancis la kapon.

В стране Гудвина грозы случались редко, зато достигали неимоверной силы.

En Magia Lando la ŝtormoj okazis malofte, sed havis neordinaran forton.

Грома еще не было слышно.

Tondro ĝis nun ne aŭdiĝis.

Восточный край неба быстро темнел: там громоздились клубы туч, все чаще озаряемых молниями.

La orienta parto de la ĉielo rapide mallumiĝis: tie amasiĝis nuboj, pli kaj pli ofte lumigataj de fulmoj.

Страшила глядел на небо в недоумении - Что там такое? - бормотал он.

Timigulo rigardis al la ĉielo ne komprenante. - Kio tie okazas? - murmuris li.

- Не Гудвин ли зажигает спички?

- Ĉu Gudvin bruligas tie alumetojn?

Страшила за свою недолгую жизнь еще не видал грозы.

Timigulo dum sia mallonga vivo ne vidis fulmotondrojn.

- Будет сильный дождь! - сказал Железный Дровосек.

- Estos tre granda pluvo! - diris Fera Hakisto.

- Дождь? А что это такое?

- Pluvo? Sed kio estas tio?

- с беспокойством спросил Страшила. - Вода, падающая с неба.

- maltrankvile demandis Timigulo. - Tio estas akvo falanta de la ĉielo.

Дождь вреден нам обоим: с тебя смоет краску, а я заржавею.

La pluvo estas malutila al ni ambaŭ: ĝi forlavos vian farbon, kaj mi rustiĝos.

- Ай-яй-яй-яй! - замотал головой Страшила.

- Aj-aj-aj-aj! - svingis la kapon Timigulo.

- Давай разбудим Элли?

- Ni veku Elli.

- Подождем немного, - сказал Железный Дровосек.

- Ni atendu iomete, - diris Fera Hakisto.

- Мне не хочется ее беспокоить: она устала сегодня.

- Mi ne volas ŝin maltrankviligi: ŝi laciĝis hodiaŭ.

А гроза, быть может, пройдет стороной.

Sed la ŝtormo, povas esti, preteriros.

Но гроза приближалась.

Sed ĝi proksimiĝis.

Скоро тучи закрыли полнеба, заблистали молнии и раскаты грома явственно донеслись до слуха дозорных.

Baldaŭ nubegoj kovris la ĉielon, ekbrilis fulmoj, kaj tondrado klare aŭdiĝis.

- Что это там шумит?

- Kio bruas tie?

- в испуге спрашивал Страшила.

- time demandis Timigulo.

Но Железному Дровосеку некогда было объяснять.

Sed Fera Hakisto jam ne havis tempon por klarigi.

- Плохо дело! - крикнул он и разбудил Элли.

- Malbone estas! - kriis li kaj vekis Elli.

- Что такое? Что случилось? - спросила девочка.

- Kio okazis? Kio estas tio? - demandis la knabino.

- Приближается страшная гроза! - закричал Дровосек.

- Proksimiĝas terura ŝtormo! - kriis Fera Hakisto.

Лев тоже проснулся.

Ankaŭ Leono vekiĝis.

Он сразу понял опасность.

Li tuj eksentis danĝeron.

- Скорее вызывай летучих обезьян, иначе мы погибли! - заревел он во все горло.

- Rapide voku la Flugantajn Simiojn, alie ni pereos! - ekmuĝis li plenforte.

Испуганная Элли, нетвердо держась на ногах, начала говорить волшебные слова: - Бамбара, чуфара...

La timigita Elli, komencis diri la magiajn vortojn: - Bambara, ĉufara...

У-ар-ра!.. - яростно взвизгнул налетевший вихрь и сорвал золотую шапку с головы Элли.

- U-ar-ra!..- sovaĝe ekbruis alfluginta ventimpeto kaj deŝiris Oran Ĉapon de la kapo de Elli.

Шапка взлетела, белой звездочкой мелькнула во мраке и исчезла.

La Ĉapo ekflugis, kvazaŭ blanka steleto ekbrilis en la mallumo kaj malaperis.

Элли зарыдала, но громовой раскат, раздавшийся над головами путников, заглушил ее рыдания.

Elli ekploregis, sed la tondro bruanta super la kapoj de la vojaĝantoj, obtuzigis ŝian ploregon.

- Не плачь, Элли!

- Ne ploru, Elli!

- заревел ей в ухо Лев. - Помни, что я теперь храбрее всех зверей на свете!

- muĝis en ŝian orelon Leono. - Memoru, ke nun mi estas la plej kuraĝa besto en la mondo!

- Помни, что у меня чудесные мозги, наполненные необычайными мыслями!

- Memoru, ke mi havas bonegan cerbon, plenan de neordinaraj pensoj!

- прокричал Страшила.

- kriis Timigulo.

- Помни о моем сердце, которое не стерпит, чтобы тебя обидели!

- Memoru pri mia koro, kiu ne toleros, se vi estos ofendita!

- добавил Железный Дровосек.

- aldonis Fera Hakisto.

Три друга встали вокруг Элли, мужественно готовясь встретить натиск бури.

La tri amikoj ekstaris ĉirkaŭ Elli, brave preparante sin al la atako de la ŝtormo.

И буря грянула!

Kaj la ŝtormo komenciĝis!

Налетел ветер.

Alflugis ventego.

Косой дождь больно хлестал Льва и Элли крупными каплями.

Oblikva pluvo forte vipis Leonon kaj Elli per grandaj gutoj.

Лев встал спиной к ветру, расставил лапы, выгнул спину.

Leono turnis la dorson al la vento kaj fleksis ĝin, vaste starigis la piedojn.

Под ним оказался уютный шалаш, куда забрались Элли и Тотошка, спасаясь от ливня.

Sub li aperis komforta loko, kien kaŝis sin Elli kaj Totoĉjo.

Железный Дровосек взялся за масленку, но махнул рукой: спастись от ржавчины при таком ливне можно было только в бочке с маслом.

Fera Hakisto komence prenis la lubrikilon, sed poste senespere svingis la manon: eviti rustiĝon en tia pluvego eblis nur en barelo kun oleo.

Страшила, насквозь промоченный дождем, сразу отяжелевший, имел самый жалкий вид.

Timigulo, plene malsekiĝinta kaj plipeziĝinta, havis tre kompatindan aspekton.

Своими мягкими, непослушными руками он защищал от дождя краску на лице.

Per siaj molaj, neobeemaj manoj li defendis kontraŭ la pluvo la farbon de la vizaĝo.

- Так вот что такое дождь! - бормотал Страшила.

- Jen kio estas pluvo! - murmuris Timigulo.

- Когда порядочные люди хотят купаться, они лезут в воду и вовсе не нуждаются в том, чтобы кто-то невидимый поливал их сверху.

- Kiam la decaj homoj volas sin bani, ili mem enakviĝas kaj tute ne bezonas, ke iu nevidebla akvumu ilin desupre.

Как только вернусь в Изумрудный город, объявлю закон, запрещающий дожди...

Kiam mi revenos en Smeraldan Urbon mi deklaros leĝon, kiu malpermesos la pluvojn!..

Гроза не переставала до утра.

La ŝtormo daŭris ĝis la mateno.

При первых лучах рассвета путники с ужасом увидели, как косматые волны вздувшейся реки заливают остров.

Kun la unuaj sunradioj la vojaĝantoj kun teruro ekvidis, ke la vilaj ondoj de Granda Rivero kovras la insulon.

- Мы утонем! - закричал Страшила, закрывая рукой полусмытые глаза.

- Ni dronos!- kriis Timigulo, defendante per la manoj la duonlavitajn okulojn.

- Держитесь крепче!

- Tenu vin pli firme!

- ответил Железный Дровосек, стараясь перекричать шум бури и плеск волн.

- respondis Fera Hakisto, penante superkrii la bruon de la ŝtormo kaj plaŭdon de la ondoj.

- Держитесь за меня!

- Tenu vin je mi.

Он расставил ноги, врыв их в песчаную почву и крепко оперся о топор.

Li vaste starigis la piedojn, enŝovinte ilin en la sablan grundon, kaj firme apogis sin per la toporo.

В таком положении он был непоколебим, как скала.

Starante tiel li estis neŝancelebla kiel roko.

Страшила, Лев и Элли вцепились в Железного Дровосека и застыли в ожидании.

Timigulo, Elli kaj Leono kroĉiĝis al Fera Hakisto kaj atendis.

И вот, крутясь, налетел первый вал и накрыл путников с головой.

Kaj jen, ruliĝante alvenis la unua ondego kaj kovris la vojaĝantojn de la kapo ĝis la piedoj.

Когда он схлынул, среди воды стоял Железный Дровосек, а остальные цеплялись за него с мужеством отчаянья.

Kiam ĝi pasis, en akvo staris Hakisto, kaj la aliaj kroĉiĝis al li kun senespera braveco.

Железный Дровосек заржавел и теперь никакая буря не сдвинула бы его с места.

Fera Hakisto rustiĝis kaj nun nenia ŝtormo povus demovi lin.

Но остальным приходилось плохо.

Sed al la aliaj vojaĝantoj estis malbone.

Легкий Страшила весь был на поверхности воды, и волны бросали его во все стороны.

La malpeza Timigulo estis surface, kaj la ondoj ĵetis lin ĉiuflanken.

Лев стоял на задних лапах, отплевываясь от воды.

Leono staris sur la malantaŭaj piedoj kaj elkraĉis akvon.

Элли барахталась в волнах, охваченная ужасом.

Elli baraktis en la ondoj plene terurigita.

Лев увидел что девочка тонет.

Leono ekvidis, ke la knabino dronas.

- Садись на меня, - пропыхтел он.

- Sidiĝu sur min, - raŭkis li.

- Поплывем на ту сторону реки!

- Ni naĝu al tiu bordo de la rivero!

- и он опустился перед Элли на все четыре лапы.

- kaj malleviĝis antaŭ Elli kvarpiede.

Собрав последние силы, девочка вскарабкалась на спину Льва и судорожно вцепилась в мокрую косматую гриву.

Lastforte la knabino rampis sur la dorson de Leono kaj konvulsie kroĉiĝis al la malseka vila kolhararo.

Тотошку она крепко держала левой рукой.

Totoĉjon ŝi firme tenis per la maldekstra mano.

- Прощайте, друзья!

- Adiaŭ, amikoj!

- проревел Лев и оттолкнувшись от Железного Дровосека, заработал лапами, мощно рассекая волны.

- muĝis Leono, kaj puŝinte sin de Fera Hakisto eklaboris per la gamboj, forte fendante la ondojn.

- ...щай! - слабо донесся отклик Страшилы, и Железный Дровосек исчез во мгле.

- ..iaŭ! - mallaŭte aŭdiĝis la respondo de Timigulo, kaj Fera Hakisto malaperis en mallumo.

Лев плыл долго и упорно.

Leono naĝis longe kaj obstine.

Силы покидали его, но смелость играла в его сердце и, гордый собой, среди разыгравшейся бури он испустил грозный рык.

La fortoj preskaŭ lasis lin, sed la braveco bolis en lia koro, kaj fiera pri si mem, li eligis minacan muĝon.

Этим торжествующим ревом Лев хотел показать, что он готов погибнуть, но ни одна капля трусости не закрадется в его смелое сердце.

Per ĉi triumfa muĝo Leono volis esprimi, ke li pretas perei, sed ne enlasi eĉ unu guton da timo en sian kuraĝan koron.

Но что за чудо?

Sed kio estas tio?

Из влажной мглы послышался ответный рев Льва.

El humida mallumo respondis ankaŭ leona muĝo.

- Там земля!

- Tie estas la grundo!

Туда! Туда!

Tien! Tien!

С удесятеренной силой Лев бросился вперед и перед ним зачернел неведомый высокий берег.

Dekoble pli forte Leono ĵetis sin antaŭen, kaj antaŭ li aperis nekonata alta bordo.

Ему отвечал не Лев, а эхо!

Al li respondis ne leono, sed eĥo!

Лев выбрался на землю, опустил окоченевшую Элли, обнял ее передними лапами и стал согревать ее своим горячим дыханием.

Leono surgrimpis la bordon, mallevis la rigidiĝintan Elli, ĉirkaŭprenis ŝin kaj komencis varmigi ŝin per sia varma spiro.

Страшила держался за Железного Дровосека, пока намокшие руки еще служили ему.

Timigulo sin tenis je Fera Hakisto ĝis la malsekaj manoj ankoraŭ obeis lin.

Потом волны оторвали его от Дровосека и повлекли, качая, как щепку.

Poste la ondoj deŝiris lin de Hakisto kaj fortiris lin balancante kvazaŭ ligneron.

Умная голова Страшилы с драгоценными мозгами оказалась тяжелее туловища.

La saĝa kapo de Timigulo okazis pli peza ol la korpo.

Мудрый правитель Изумрудного города плыл вниз головой и вода смывала последнюю краску с его глаз, рта и ушей.

La saĝa reganto de Smeralda Urbo flosis kapmalsupren, kaj akvo forlavas la lastajn farbojn de liaj okuloj, buŝo kaj oreloj.

Железный Дровосек еще виделся среди волн, но поднимающаяся вода заливала его.

Fera Hakisto dum ioma tempo estis videbla inter la ondoj, sed leviĝanta akvo surkovris lin.

Вот лишь воронка осталась над водой, но потом скрылась и она.

Jen nur la funelo restis super la akvo, poste ankaŭ ĝi malaperis.

И неустрашимый и добродушный Железный Дровосек весь исчез в разбушевавшейся реке.

Kaj netimigebla bonanima Fera Hakisto tute malaperis en la furioza rivero.

Элли, Лев и Тотошка три дня ожидали на берегу спада воды.

Elli, Leono kaj Totoĉjo dum tri tagoj atendis surborde la malleviĝon de la akvo.

Погода была прекрасная, солнце ярко светило, и вода убывала быстро.

La vetero estis bonega, la suno brilegis, kaj la akvo rapide malleviĝis.

На четвертый день лев поплыл к острову.

En la kvara tago Leono naĝis al la insulo.

Элли сидела на его спине с Тотошкой в руках.

Elli sidis sur lia dorso kun Totoĉjo en la manoj.

Выйдя на остров, Элли увидела, что река покрыла его илом и тиной.

Paŝinte sur la insulon, Elli ekvidis, ke la rivero kovris ĝin per ŝlimo kaj koto.

Лев и девочка пошли в разные стороны, наудачу.

Leono kaj la knabino iris diversflanken.

И скоро впереди показалась бесформенная фигура, облепленная илом и опутанная водорослями.

Baldaŭ vidiĝis senforma figuro, ĉirkaŭgluita de la ŝlimo kaj algoj.

Нетрудно было узнать в этой фигуре Железного Дровосека.

Ne estis malfacile rekoni Feran Hakiston en ĉi tiu figuro.

Лев примчался на зов Элли огромными прыжками и разбросал засохшую грязь и тину.

Leono rapidkuris al la voko de Elli per grandaj saltoj kaj demetis la sekan koton kaj ŝlimon.

Непобедимый Железный Дровосек стоял в той же позе, в которой остался посреди волн.

Nevenkebla Fera Hakisto staris sampoze, kiel li restis inter la ondoj.

Элли пучком травы тщательно оттерла заржавевшие члены Дровосека, отвязала от его пояса масленку и смазала ему челюсти...

Elli per herba tufo akurate viŝis la rustajn artikojn de Hakisto, prenis de lia zono la lubrikilon kaj lubrikis liajn makzelojn...

- Спасибо, милая Элли, - были первые его слова. - Ты снова возвращаешь меня к жизни!

- Dankon, kara Elli, - estis liaj unuaj vortoj, - vi denove revivigas min!

Здравствуй, Лев, старый дружище!

Saluton, Leono, kara amiko!

Как я рад тебя видеть!

Kiel mi ĝojas vidi vin!

Лев отвернулся: он плакал от радости и спешил вытереть слезы кончиком хвоста.

Leono deturnis sin: li ĝoje ploris kaj rapidis viŝi la larmojn per la vosta pinto.

Скоро все суставы Железного Дровосека пришли в действие, и он весело зашагал рядом с Элли, Тотошкой и Львом.

Baldaŭ ĉiuj artikoj de Fera Hakisto ekfunkciis, kaj li gaje paŝis kun Elli, Totoĉjo kaj Leono.

Они искали плот.

Ili serĉis la floson.

По дороге Тотошка бросился к куче водорослей, принюхался и начал разрывать ее лапами.

Dum la irado Totoĉjo ĵetis sin al algamaso, flaris kaj komencis fosi ĝin per la piedoj.

- Водяная крыса? - спросила Элли.

- Ĉu akva rato estas tie? - demandis Elli.

- Стану я беспокоиться из-за такой дряни, - с пренебрежением ответил Тотошка.

- Mi ne maltrankviliĝus pri diversaj aĉaĵoj, - respondis Totoĉjo.

- Нет, тут кое-что получше!

- Ne, ĉi tie estas io pli interesa!

Под водорослями что-то вдруг блеснуло и к великой радости Элли, показалась золотая шапка.

Sub la algoj io subite ekbriletis, kaj por ĝojego de Elli, aperis Ora Ĉapo.

Девочка нежно обняла песика и поцеловала его в мордочку, измазанную тиной, а шапку спрятала в корзинку.

La knabino karese ĉirkaŭprenis la hundeton kaj kisis lian ŝlimkovritan muzeleton, kaj metis Ĉapon en la korbon.

Путники нашли плот, крепко привязанный к шестам, вбитым в землю.

La vojaĝantoj trovis la floson, firme ligitan al palisoj enbatitaj en la grundon.

Очистив плот от грязи и тины, они поплыли вниз по реке огибая остров на котором потерпели бедствие.

Puriginte ĝin de la koto kaj ŝlimo, ili ĉirkaŭflosis la insulon, sur kiu ili fiaskis.

Миновав длинную песчаную косу, путешественники попали в главное русло реки.

Preterinte longan sablan terlangon, la vojaĝantoj trafis en la bazan fluejon de la rivero.

На правом берегу виднелся кустарник.

Sur la dekstra bordo vidiĝis arbustoj.

Элли попросила Железного Дровосека править туда: она увидела на кусте шляпу Страшилы.

Elli petis Feran Hakiston flosi tien: ŝi rimarkis sur arbusto la ĉapelon de Timigulo.

- Ура! - закричали все четверо.

- Hura! - kriis la tuta kvaropo.

Скоро нашли и самого Страшилу, висевшего среди кустов в причудливой позе.

Baldaŭ ili trovis Timigulon mem, kiu pendis inter arbustoj en bizara pozo.

Он был мокрый и растрепанный и не отвечал на приветствия и расспросы товарищей: вода начисто смыла у него рот, глаза и уши.

Li estis malseka kaj taŭzita kaj ne respondis al demandoj de la amikoj: akvo plene forlavis liajn buŝon, okulojn kaj orelojn.

Не удалось найти только великолепную трость Страшилы - подарок мигунов: очевидно ее унесло рекой.

Ili ne sukcesis trovi nur la luksan bastoneton de Timigulo - la donacon de la Palpebrumuloj: evidente ĝi estis forportita de la akvo.

Друзья вытащили Страшилу на песчаный берег, вытрясли солому и разостлали на солнышке, развесили сушить костюм и шляпу.

La amikoj eltiris Timigulon sur la sablan bordon, elŝutis la pajlon kaj sternis ĝin sub la sunradioj, pendigis por sekigi la kostumon kaj ĉapelon.

Голова сушилась вместе с отрубями: вытряхивать драгоценные мозги девочка побоялась.

La kapo sekiĝis kun la brano ene de ĝi; eligi la grandvaloran cerbon la knabino ne aŭdacis.

Когда солома высохла, Страшилу набили, голову поставили на место и Элли вытащила из-за пояса краски и кисть в непромокаемой жестяной коробочке, которыми она запаслась в Изумрудном городе.

Kiam la pajlo sekiĝis, ili ŝtopis Timigulon, la kapon instalis sur la lokon, kaj Elli prenis farbojn kaj penikon el akvorezista kesto, kiun ŝi akiris en Smeralda Urbo.

Элли прежде всего нарисовала Страшиле правый глаз, и этот правый глаз дружески и очень нежно подмигнул ей.

Komence Elli pentris la dekstran okulon al Timigulo, kaj ĉi dekstra okulo amike kaj tre karese okulsignis al ŝi.

Потом появился второй глаз, а за ним уши

Poste aperis la dua okulo, kaj post ĝi la oreloj.

и Элли еще не закончила рот, как веселый Страшила уже пел, мешая девочке рисовать. - Эй-гей-гей-го!

Elli ankoraŭ ne finis pentri la buŝon, sed la gaja Timigulo jam kantis, malhelpante al la knabino pentri: - Ej-gej-gej-go!

Элли опять спасла меня! Эй-гей-гей-го!

Elli denove savis min! Ej-gej-gej-go!

Я снова-снова-снова с Элли!!!

Mi denove-nove kun Elli!

Он пел, приплясывая, и уже не боялся, что его увидит кто-нибудь из подданных: ведь это была совершенно пустынная страна.

Li dancante kantis kaj jam ne timis, ke lin vidas iu el la ŝtatanoj: ja tie estis tute dezerta lando.

ЛЕВ СТАНОВИТСЯ ЦАРЕМ ЗВЕРЕЙ

Leono fariĝas la reĝo de la bestoj

Отдохнув после пережитых бедствий, путешественники отправились дальше.

Ripozinte post la suferitaj plagoj la vojaĝantoj iris pluen.

За рекой местность стала веселее.

Post la rivero la lando fariĝis pli gaja.

Появились тенистые рощи и зеленые лужайки.

Aperis ombraj arbaretoj kaj verdaj herbejoj.

Через два дня путники вошли в огромный лес.

Post du tagoj la vojaĝantoj eniris grandan arbaron.

- Какой очаровательный лес!

- Kia ĉarma arbaro!

- восхитился Лев. - Я не видел еще таких прелестных дремучих лесов.

- admiris Leono.- Mi ĝis nun ne vidis tiajn praajn arbarojn.

Мой родной лес куда хуже.

Mia naska arbaro estas malpli bona.

- Уж очень здесь мрачно! - заметил Страшила.

- Tro malgaje estas ĉi tie, - rimarkis Timigulo.

- Ни чуточки, - ответил Лев.

- Tute ne! - kontraŭdiris Leono.

- Смотрите, какой мягкий ковер из сухих листьев под ногами!

- Rigardu, kia mola tapiŝo el sekaj folioj estas sub la piedoj!

Я хотел бы остаться здесь навсегда жить!

Kaj kia densa kaj verda musko pendas sur la arboj! Mi volus resti ĉi tie por ĉiam.

- В этом лесу, наверное, есть дикие звери, - сказала Элли.

- En ĉi arbaro, verŝajne, estas sovaĝaj bestoj, - diris Elli.

- Странно было бы, если бы такое прекрасное место не было заселено! - ответил Лев.

- Strange estus, se ĉi bonega loko ne estus loĝata, - respondis Leono.

Как бы в подтверждение этих слов из чащи донесся глухой рев множества зверей.

Kaj kvazaŭ por konfirmi ĉi tiujn vortojn el la densejo aŭdiĝis obtuza muĝo de diversaj bestoj.

Элли испугалась, но Лев успокоил ее: - Под моей охраной ты в безопасности.

Elli ektimis, sed Leono trankviligis ŝin. - Sub mia gardo vi estas en sekureco!

Разве ты забыла, что Гудвин дал мне смелость?

Ĉu vi forgesis, ke Gudvin donis al mi bravecon?

Утоптанная тропинка привела их на огромную поляну, где собрались тысячи зверей.

Piedpremita pado kondukis ilin al grandega arbarkampo, kie kunvenis miloj da bestoj.

Там были слоны, медведи, тигры, волки, лисицы и множество других животных.

Tie estis elefantoj, ursoj, tigroj, lupoj, vulpoj kaj multe da ceteraj bestoj.

Ближайшие звери с любопытством уставились на Льва: по всей поляне разнесся слух о его прибытии.

La apudaj bestoj scivole rigardis Leonon; tra la tuta arbaro flugis famo pri lia alveno.

Шум и рев стихли.

La bruo kaj muĝoj tuj malaperis.

Большой тигр выступил вперед и низко поклонился льву: - Приветствуем тебя, царь зверей!

Granda Tigro elpaŝis antaŭen kaj respekte riverencis al Leono: - Ni salutas vin, reĝo de la bestoj!

Ты пришел вовремя, чтобы уничтожить нашего злейшего врага и принести мир животным этого леса.

Vi venis ĝustatempe, por ekstermi nian malamikon kaj porti pacon al la bestoj de ĉi tiu arbaro.

- Кто ваш враг? - спросил Лев.

- Kiu estas via malamiko? - demandis Leono.

- В нашем лесу появился страшный зверь.

- En nia arbaro aperis terura besto.

С виду он походит на паука, но вдвое больше слона.

Ĝi similas araneon, sed estas dekoble pli granda ol bubalo.

Когда он шагает через лес, за ним остается широкий след от поваленных деревьев.

Kiam ĝi paŝas tra la arbaro, post ĝi restas vasta spuro el faligitaj arboj.

И кто бы ему не попался, он хватает передними лапами, тащит ко рту и высасывает кровь.

Kaj ĉiujn, kiujn ĝi renkontas, ĝi kaptas per la antaŭaj piedoj, tiras al la buŝo kaj elsuĉas la sangon.

Мы собрались обсудить, как нам избавиться от него...

Ni kunvenis por diskuti kiel ni povas liberiĝi.

Лев подумал.

Leono iomete pensis.

- Есть львы в вашем лесу? - спросил он.

- Ĉu estas leonoj en via arbaro? - demandis li.

- К великому нашему несчастью, ни одного.

- Por nia grandega malfeliĉo, ne estas.

- Если я уничтожу вашего врага, признаете ли вы меня своим царем и будете ли вы мне повиноваться?

- Se mi ekstermos vian malamikon, ĉu vi deklaros min via reĝo kaj obeos min?

- О, с удовольствием, с великим удовольствием!

- Ho, kun plezuro, kun grandega plezuro!

- дружно заревело звериное сборище. - Я иду на бой!

- kune ekmuĝis la bestoj. - Mi iras batali!

- отважно заявил Лев.

- kuraĝe deklaris Leono.

- Охраняйте моих друзей, пока я не вернусь.

- Vi gardu miajn amikojn ĝis mi revenos.

Где чудовище?

Kie estas la monstro?

- Вон там! - показал тигр.

- Jen tie, - montris Tigro.

- Иди по тропинке, пока не дойдешь до больших дубов.

- Iru laŭ la pado, ĝis vi atingos grandajn kverkojn.

Там паук переваривает пойманного утром большого быка.

Tie Araneo digestas bovon manĝitan matene.

Лев дошел до логовища паука, окруженного поваленными деревьями.

Leono venis al la kuŝejo de Araneo, ĉirkaŭ kiu estis faligitaj arboj.

Паук спал, переваривая пищу. Он был куда противнее двенадцатиногого зверя, сделанного Гудвином, и Лев рассматривал врага с отвращением.

Araneo estis multoble pli aĉa ol la dekdupieda besto, farita de Gudvin, kaj Leono rigardis la malamikon kun abomeno.

К огромному туловищу паука прикреплялись мощные лапы со страшными когтями.

Al la grandega korpo de Araneo estis ligitaj fortaj piedoj kun teruraj ungegoj.

Зверь был очень силен на вид, но голова его сидела на тонкой длинной шее.

La besto estis tre fortaspekta, sed la kapo estis sur la maldika longa kolo.

"Вот самое слабое место чудовища", - подумал Лев.

"Jen estas la plej vundebla loko de la monstro", - pensis Leono.

Он решил напасть на спящего паука немедленно.

Li decidis ataki la dormantan Araneon senprokraste.

Изловчившись, Лев сделал длинный прыжок и упал прямо на спину зверя.

Leono sukcesis fari longan salton kaj trafis ĝuste sur la dorson de la besto.

Прежде чем паук опомнился от сна, Лев ударом когтистой лапы перервал его тонкую шею и быстро отпрыгнул.

Antaŭ ol Araneo rekonsciiĝis post la dormo, Leono per bato de piedo disŝiris ĝian maldikan kolon kaj rapide desaltis.

Голова паука покатилась прочь, а туловище зацарапало когтями землю и вскоре затихло.

La kapo de Araneo ruliĝis for, kaj la korpo ekgratis per la ungegoj la grundon kaj baldaŭ trankviliĝis.

Лев отправился обратно. Придя на поляну, где звери с нетерпением ожидали его возвращения, он гордо заявил:

Reveninte sur la arbarkampon, kie la bestoj malpacience atendis lian revenon, Leono fiere deklaris:

- Отныне вы можете спать спокойно: страшное чудовище уничтожено!

- De nun vi povas dormi trankvile: la terura monstro estas ekstermita!

Восторженный рев звериного стада был ему ответом.

Admira muĝego de la besta amaso respondis al li.

Звери торжественно поклялись в верности Льву, а он сказал: - Я вернусь, как только отправлю Элли в Канзас, и буду править вами мудро и милостиво.

La bestoj solene ĵuris pri sia fideleco al Leono, kaj li diris: - Mi revenos, tuj post kiam revenigos Elli en Kansason, kaj regos vin saĝe kaj favore.

СТЕЛА, ВЕЧНО ЮНАЯ ВОЛШЕБНИЦА РОЗОВОЙ СТРАНЫ

Stella, eterne juna sorĉistino de Roza Lando

Остальной путь через лес прошел без приключений.

La resta parto de la vojo pasis sen aventuroj.

Когда путешественники вышли из леса, перед ними открылась крутая скалистая гора.

Kiam la vojaĝantoj eliris el la arbaro, antaŭ ili aperis ronda roka monto.

Обойти ее было нельзя - с обеих сторон дороги были глубокие овраги.

Ĉirkaŭiri ĝin ne eblis - laŭ ambaŭ flankoj de la vojo estis profundaj ravinoj.

- Трудненько карабкаться на эту гору! - сказал Страшила.

- Estas malfacile grimpi sur ĉi tiun monton! - diris Timigulo.

- Но гора - ведь это не ровное место, и, раз она стоит перед нами, значит, надо через нее перелезть!

- Sed la monto ne estas glata loko, kaj se ĝi estas antaŭ ni, sekve ni devas ĝin transgrimpi!

И он полез вверх, плотно прижимаясь к скале и цепляясь за каждый выступ.

Kaj li ekgrimpis supren, premante sin al la roko kaj sin tenante je ĉiu elstaraĵo.

Остальные двинулись за Страшилой.

La aliaj vojaĝantoj sekvis lin.

Они поднялись довольно высоко, как вдруг грубый голос крикнул из-за скалы: - Назад!

Ili surgrimpis sufiĉe alte, sed subite malafabla voĉo kriis de post la roko: - Returnen!

- Кто там? - спросил Страшила.

- Kiu estas tie? - demandis Timigulo.

Из-за скалы показалась чья-то странная голова.

De post la roko aperis stranga kapo.

- Это гора наша, и никому не позволено переходить ее!

- Ĉi monto estas nia, kaj neniu rajtas transiri ĝin.

- Но нам же нужно перейти, - вежливо возразил Страшила.

- Sed ni devas transiri, - ĝentile oponis Timigulo.

- Мы идем в страну Стеллы, а другого пути здесь нет.

- Ni iras en la landon de Stella, sed alia vojo ne ekzistas ĉi tie.

- Идете, да не пройдете!

- Ni Marranoj al neniu permesas transiri nian landon!

На скалу с хохотом выскочил маленький толстенький человечек с большой головой на короткой шее.

Sur la rokon kun ridego elsaltis malalta dika homo kun granda kapo sur mallonga kolo.

Его толстые руки сжимались в огромные кулаки, которыми он угрожал путникам.

Liaj dikaj manoj estis premitaj en grandegajn pugnojn, per kiuj li minacis al la vojaĝantoj.

Человечек не казался очень сильным, и Страшила смело полез кверху.

La homo ne ŝajnis tro forta, kaj Timigulo kuraĝe grimpis supren.

Но тут случилась удивительная вещь.

Sed subite okazis mirinda afero.

Странный человечек ударил об землю ногами, подпрыгнул в воздух, как резиновый мяч, и с лету ударил Страшилу в грудь головой и сильными кулаками.

La stranga homo depuŝis la grundon per la piedoj, saltis aeren kvazaŭ guma pilko, kaj rapide frapis Timigulan bruston per la kapo kaj fortaj pugnoj.

Страшила, кувыркаясь, полетел к подножью горы, а человечек, ловко став на ноги, захохотал и крикнул: - А-ля-ля!

Timigulo kapreole falis al la piedo de la monto, sed la homo lerte stariĝis sur la piedojn, ridegis kaj kriis: - Ho-la-la!

Вот как это делается у нас, прыгунов!

Jen kiel ni Marranoj faras tion.

И, точно по сигналу, из-за скал и бугров выскочили сотни прыгунов.

Kaj kvazaŭ laŭ signalo de post la rokoj kaj montetoj elsaltis centoj da Saltuloj: tiel nomis ilin la apudaj gentoj. - Ho-la-la! Ho-la-la! Provu transiri!- kune kriis ili.

Лев рассвирепел и стремительно бросился в атаку, грозно рыча и хлеща себя хвостом по бокам.

Leono ekkoleris kaj rapide ĵetis sin en la atakon, minace muĝante kaj vipante siajn flankojn per la vosto.

Но несколько прыгунов, взлетев в воздух, так ударили его своими плоскими головами и крепкими кулаками, что Лев покатился по склону горы, кувыркаясь и мяукая от боли, как самый простой кот.

Sed kelkaj Saltuloj saltis kaj tiel batis lin per siaj plataj kapoj kaj firmaj pugnoj, ke Leono ruliĝis malsupren, kapreolante kaj miaŭante pro doloro kvazaŭ ordinara kato.

Он встал сконфуженный и, хромая, отошел от подножия горы.

Li konfuzite ekstaris, kaj lamante foriris de la monta piedo.

Железный Дровосек взмахнул топором, попробовал гибкость суставов и решительно полез вверх.

Fera Hakisto svingis la toporon, provis elastecon de la artikoj kaj kuraĝe grimpis supren.

- Вернись, вернись! - закричала Элли и с плачем схватила его за руку.

- Revenu, revenu! - kriis Elli kaj plore kaptis lian brakon.

- Ты разобьешься о скалы!

- Vi disbatiĝos sur la rokoj!

Как мы будем собирать тебя в этой глухой стране?

Kiel ni riparos vin en ĉi sovaĝa lando?

Слезы Элли мигом заставили Дровосека вернуться.

La larmoj de Elli momente revenigis Hakiston.

- Позовем летучих обезьян, - предложил Страшила.

- Ni voku la Flugantajn Simiojn, - proponis Timigulo.

- Здесь без них никак не обойтись, пикапу, трикапу!

- Ĉi tie ni ne povas ne uzi ilin, pikapu, trikapu!

Элли вздохнула: - Если Стелла встретит нас недружелюбно, мы будем беззащитны...

Elli suspiris: - Se Stella renkontos nin neamike, ni estos sendefendaj...

И здесь вдруг заговорил Тотошка: - Стыдно признаваться умному псу, но правду не скроешь: мы с тобой, Элли, ужасные глупцы!

Subite Totoĉjo diris: - Mi estas saĝa hundo kaj hontas konfesi, ke mi kaj vi Elli estis grandaj stultuloj.

- Почему? - удивилась Элли.

- Kial?- miris Elli.

- А как же!

- Sed tial!

Когда нас с тобой нес предводитель летучих обезьян, он рассказал нам историю золотой шапки...

Kiam nin portis la tribestro de la Flugantaj Simioj, li rakontis al ni la historion de Ora Ĉapo...

Ведь шапку-то можно передавать!

Ja Ĉapon oni povas transdoni!

- Ну и что же? - все еще не понимала Элли.

- Do kio el tio sekvas?- ankoraŭ ne komprenis Elli.

- Когда ты истратишь последнее волшебство золотой шапки, ты передашь ее Страшиле и у него опять будут три волшебства.

- Kiam vi konsumos la lastan sorĉon de Ora Ĉapo, vi transdonu ĝin al Timigulo, kaj li ekhavos tri sorĉojn.

- Ура! Ура! - закричали все.

- Hura! Hura! - kriis ĉiuj.

- Тотошка, ты наш спаситель!

- Totoĉjo vi estas nia savinto!

- Жаль, конечно, - скромно сказал песик. - Что эта блестящая мысль не пришла мне в голову раньше.

- Mi bedaŭras, certe, - modeste respondis la hundeto, - ke ĉi brila penso ne venis en mian kapon pli frue.

Мы тогда не страдали бы от наводнения...

Ni ne suferus pro la inundo...

- Ничего не поделаешь, - сказала Элли.

- Kion fari, - diris Elli.

- Что произошло, того не воротишь...

- Kio pasis, tio ne revenos...

- Позвольте, позвольте, - вмешался Страшила. - Это что же получается...

- Atendu, atendu, - intermiksiĝis Timigulo.- Sed tio signifas...

Три, да три, да три...

Tri, kaj tri, kaj tri...

- Он долго считал по пальцам.

- Li longe kalkulis per la fingroj.

- Выходит, что я, да Дровосек, да Лев, мы можем приказывать летучим обезьянам еще девять раз!

- Okazas, ke mi, kaj Hakisto, kaj Leono, ni povas ordoni al la Flugantaj Simioj ankoraŭ naŭfoje!

- А про меня ты позабыл?

- Sed ĉu vi forgesis pri mi?

- обиженно сказал Тотошка.

- ofendiĝe diris Totoĉjo.

- Я ведь тоже могу быть владельцем золотой шапки!

- Ja ankaŭ mi povas posedi Oran Ĉapon!

- Я про тебя не позабыл, - со вздохом признался Страшила. - Да я не умею считать дальше десяти...

- Mi ne forgesis vin, - kun suspiro konfesis Timigulo, - sed mi ne povas kalkuli pli ol ĝis dek...

- Это огромный недостаток для правителя, - серьезно заметил Железный Дровосек.

- Tio estas granda manko por la reganto, - serioze rimarkis Fera Hakisto,

- Я займусь тобой в свободное время.

- kaj mi instruos vin dum libera tempo.

Теперь Элли смело могла истратить свое последнее волшебство.

Do Elli povis trankvile elspezi sian lastan sorĉon.

Она говорила волшебные слова, а Страшила повторял их, приплясывая от радости и грозя своими мягкими кулаками воинственным прыгунам.

Ŝi diris la magiajn vortojn, kaj Timigulo ripetis ilin, ĝoje dancante kaj minacante per la pugnoj al la batalemaj Marranoj.

В воздухе раздался шум, и стая летучих обезьян опустилась на землю.

En aero aperis bruo, kaj la aro de la Flugantaj Simioj malleviĝis surteren.

- Что прикажете, владетельница золотой шапки? - спросил предводитель.

- Kion ordonos la posedantino de Ora Ĉapo? - demandis la tribestro.

- Отнесите нас к дворцу Стеллы! - ответила Элли.

- Forportu nin al la palaco de Stella, - respondis Elli.

- Будет исполнено!

- Estos plenumite!

И путники мигом очутились в воздухе.

Kaj la vojaĝantoj trafis aeren.

Пролетая над горой, Страшила делал чудовищные гримасы прыгунам и отчаянно ругался.

Flugante super la monto, Timigulo faris terurajn grimacojn al la Saltuloj kaj tre insultis ilin.

Прыгуны высоко подскакивали в воздух, но не могли достать обезьян и бесновались от злости.

La Saltuloj alte saltis aeren, sed ne povis atingi la Simiojn kaj estis tre furiozaj pro kolero.

Гора, а за ней и вся страна мигунов быстро остались позади, и взору путников открылась живописная плодородная страна болтунов, которой управляла добрая волшебница Стелла.

La monto, kaj poste la tuta lando de la Saltuloj rapide restis malantaŭe, kaj la vojaĝantoj ekvidis la pitoreskan landon de la Babiluloj, kiun regis la bona sorĉistino Stella.

Болтуны были милые, приветливые люди и хорошие работники.

La Babiluloj estis ĉarmaj, salutemaj homoj kaj lertaj laboristoj.

У них был единственный недостаток - они страшно любили болтать.

Ili havis solan difekton - ili ege ŝatis babili.

Даже находясь в одиночестве, они по целым часам говорили сами с собой.

Eĉ kiam ili estis solaj, ili dum multaj horoj parolis kun si mem.

Могущественная Стелла никак не могла отучить их от болтовни.

La potenca Stella ne povis malkutimigi ilin de la babilado.

Однажды она сделала их немыми, но болтуны быстро нашли выход из положения: они научились объясняться жестами и по целым дням толпились на улицах и площадях, размахивая руками.

Foje ŝi faris ilin mutaj, sed la Babiluloj rapide elembarasiĝis: ili ellernis paroli per gestoj kaj dum tutaj tagoj staris amase sur la stratoj kaj placoj, svingante la manojn.

Стелла увидела, что даже ей не под силу переделать болтунов, и вернула им голос.

Stella ekvidis, ke eĉ ŝi ne povas transformi la Babilulojn kaj redonis al ili la parolkapablon.

Любимым цветом в стране болтунов был розовый, как у жевунов голубой, у мигунов - фиолетовый, а в Изумрудном городе - зеленый.

La plej ŝatata koloro en la lando de la Babiluloj estis la roza, kiel ĉe la Maĉuloj - la helblua, kaj en Smeralda Urbo - la verda.

Дома и изгороди были выкрашены в розовый цвет, а жители одевались в ярко-розовые платья.

La domoj kaj plektobariloj estis farbitaj rozkolore, kaj la loĝantoj vestis sin en helrozkolorajn vestojn.

Обезьяны опустили Элли с друзьями перед дворцом Стеллы.

La Simioj mallevis Elli kun la amikoj antaŭ la palaco de Stella.

Караул у дворца несли три красивые девушки.

Ĉe la palaco staris garde tri belaj junulinoj.

Они с удивлением и страхом смотрели на появление летучих обезьян.

Ili mire kaj time rigardis la aperon de la Flugantaj Simioj.

- Прощай, Элли! - дружески сказал предводитель летучих обезьян.

- Adiaŭ, Elli! - amike diris la tribestro de la Simioj Uorra.

- Сегодня ты вызывала нас в последний раз.

- Hodiaŭ vi vokis nin lastfoje.

- Прощайте, прощайте! - закричала Элли.

- Adiaŭ, adiaŭ! - kriis Elli.

- Большое спасибо!

- Grandan dankon!

И обезьяны унеслись с шумом и смехом.

Kaj la Simioj forflugis kun bruo kaj rido.

- Не слишком радуйтесь! - крикнул им вдогонку Страшила.

- Ne ĝoju tro, - kriis al ili Timigulo.

- В следующий раз у вас будет новый повелитель и от него вы не отделаетесь так просто!..

- Sekvafoje, kiam vi havos novan posedanton, vi ne liberiĝos de li tiel simple.

- Можно ли видеть добрую волшебницу Стеллу?

- Ĉu povas ni viziti sorĉistinon Stella?

- с замиранием сердца спросила Элли девушек из караула.

- kun kortremo Elli demandis junulinon el la gardantaro.

- Скажите, кто вы такие и зачем сюда прибыли и я доложу о вас, - ответила старшая.

- Diru, kiuj vi estas kaj por kio venis ĉi tien, kaj mi raportos pri vi, - respondis la ĉefa junulino.

Элли рассказала, и девушка отправились с докладом, а остальные приступили к путникам с расспросами.

Elli rakontis, kaj la junulino foriris por raporti, sed la aliaj komencis demandi la vojaĝantojn.

Но они еще не успели ничего узнать, как девушка вернулась: - Стелла просит вас во дворец!

Sed ili sukcesis nenion ekscii, kiam la junulino revenis: - Stella invitas vin en la palacon.

Элли умылась, Страшила почистился, Железный Дровосек смазал суставы и тщательно отполировал их тряпочкой с наждачным порошком, а Лев долго отряхивался, разбрасывая пыль.

Elli lavis sin, Timigulo purigis sin, Fera Hakisto lubrikis la artikojn kaj akurate poluris ilin per ĉifono kun smirga pulvoro, kaj Leono longe deskuiĝis, forĵetante polvon.

Их накормили сытным обедом, а затем провели в богато убранный розовый зал, где на троне сидела волшебница Стелла.

Oni nutris ilin per bongusta tagmanĝo, kaj poste kondukis en riĉe ornamitan rozkoloran salonon, kie sur la trono sidis sorĉistino Stella.

Она показалась Элли очень красивой и доброй и удивительно юной, хотя вот уже много веков правила страной болтунов.

Ŝi ŝajnis al Elli tre bela, bona kaj mirinde juna, kvankam ŝi regis la landon de la Babiluloj dum multaj jarcentoj.

Стелла ласково улыбнулась вошедшим, усадила их в кресла и обращаясь к Элли, молвила: - Рассказывай свою историю, дитя мое!

Stella karese ridetis al la venintoj, sidigis ilin en fotelojn kaj, turnante sin al Elli, diris: - Rakontu vian historion, mia infano!

Элли начала длинный рассказ.

Elli komencis la longan rakonton.

Стелла и ее приближенные слушали с большим интересом и сочувствием.

Stella kaj ŝiaj korteganoj aŭskultis kun granda intereso kaj kompato.

- Что же ты хочешь от меня, дитя мое?

- Do kion vi volas de mi, mia infano?

- спросила Стелла, когда Элли окончила.

- demandis Stella, kiam Elli finis.

- Верните меня в Канзас, к папе и маме.

- Revenigu min en Kansason, al la paĉjo kaj panjo.

Когда я думаю о том, как они горюют обо мне, у меня сердце сжимается от боли и жалости...

Kiam mi imagas, kiel ili sopiras pri mi, mia koro premiĝas pro doloro kaj kompato...

- Но ведь ты рассказывала, что Канзас - скучная и серая пыльная степь.

- Sed vi rakontis, ke Kansaso estas enua kaj grizpolva stepo.

А посмотри, как красиво у нас.

sed rigardu, kiel bele estas en nia lando!

- И все же я люблю Канзас больше вашей великолепной страны! - горячо отвечала Элли.

- Tamen mi ŝatas Kansason pli ol vian luksan landon!- fervore respondis Elli.

- Канзас - моя родина.

- Kansaso estas mia patrujo.

- Твое желание исполнится.

- Via deziro plenumiĝos.

Но ты должна отдать мне золотую шапку.

Sed vi devas doni al mi Oran Ĉapon.

- О, с удовольствием, сударыня!

- Ho, kun plezuro, sinjorino!

Правда, я собиралась передать ее Страшиле, но уверена, что вы распорядитесь лучше, чем он.

Vere mi planis doni ĝin al Timigulo, sed mi estas konvinkita, ke vi uzos ĝin pli bone ol li.

- Я распоряжусь так, чтобы волшебства золотой шапки пошли на пользу твоим друзьям, - сказала Стелла и обратилась к Страшиле:

- Mi uzos ĝin tiel, ke ĝiaj sorĉoj helpos al viaj amikoj, - diris Stella kaj turnis sin al Timigulo:

- Что вы думаете делать, когда Элли покинет вас?

- Kion vi planas fari, post kiam Elli lasos nin?

- Я хотел бы вернуться в Изумрудный город, - с достоинством ответил Страшила.

- Mi volus reveni en Smeraldan Urbon, - digne respondis Timigulo.

- Гудвин назначил меня правителем Изумрудного города, а правитель должен жить в том городе, которым он правит.

- Gudvin faris min la reganto de Smeralda Urbo, sed ĉiu reganto devas loĝi en tiu urbo, kiun li regas.

Ведь не могу же я управлять Изумрудным городом, если останусь в Розовой стране!

Ja mi ne povas regi Smeraldan Urbon, se mi estas en Roza Lando!

Но меня смущает обратный путь через страну прыгунов и через реку, где я тонул.

Sed min maltrankviligas la rea vojo tra la lando de la Marranoj kaj trans la riveron, kie mi dronis.

- Получив золотую шапку, я вызову летучих обезьян, и они отнесут вас в Изумрудный город.

- Ricevinte Oran Ĉapon mi vokos la Flugantajn Simiojn kaj ili forportos vin en Smeraldan Urbon.

Нельзя лишать народ такого удивительного правителя.

Ne indas senigi la popolon de tia mirinda reganto.

- Так это правда, что я удивительный? - просияв, спросил Страшила.

- Ĉu vi opinias, ke mi estas mirinda? - ekĝojegis Timigulo.

- Больше того: вы единственный!

- Mi diros pli: vi estas unika!

И я хочу, чтобы вы стали моим другом.

Kaj mi deziras, ke vi estu mia amiko.

Страшила с восхищением поклонился доброй волшебнице.

Timigulo admire riverencis al la bona sorĉistino.

- А вы чего хотите?

- Kaj kion volas vi?

- обратилась Стелла к Железному Дровосеку.

- turnis sin Stella al Fera Hakisto.

- Когда Элли покинет эту страну, - печально начал Железный Дровосек, - я буду очень грустить.

- Kiam Elli lasos ĉi tiun landon, - malgaje komencis Hakisto, - mi tre malĝojos.

Но я хотел бы попасть в страну мигунов, избравших меня правителем. Я привезу в Фиолетовый дворец свою невесту, которая - я уверен - ждет меня, и буду править мигунами, которых очень люблю.

Sed mi volus trafi en la landon de la Palpebrumuloj, kiuj elektis min sia reganto. Kaj mi esperas bone regi la Palpebrumulojn, kiujn mi tre amas.

- Второе волшебство золотой шапки заставит летучих обезьян перенести вас в страну мигунов.

- La dua sorĉo de Ora Ĉapo igos la Flugantajn Simiojn forporti vin en la landon de la Palpebrumuloj.

У вас нет таких замечательных мозгов, как у вашего товарища Страшилы мудрого, но вы имеете любящее сердце, у вас такой блестящий вид и я уверена, что вы будете прекрасным правителем для мигунов.

Vi ne havas tian rimarkindan cerbon, kian havas via amiko Timigulo la Saĝa, sed vi havas amoplenan koron, kaj vi tiel brile aspektas, ke mi certas pri via bona regado en la lando de la Palpebrumuloj.

Позвольте и вас считать своим другом.

Permesu opinii vin mia amiko.

Железный Дровосек медленно склонился перед Стеллой.

Fera Hakisto respekte riverencis al Stella.

Потом волшебница обратилась к Льву: - Теперь вы скажите о своих желаниях.

Poste la sorĉistino turnis al Leono: - Nun vi rakontu pri viaj planoj.

- За страной прыгунов лежит чудный дремучий лес.

- Trans la lando de la Marranoj etendiĝas mirakla praa arbaro.

Звери этого леса признали меня своим царем.

La bestoj de ĉi tiu arbaro deklaris min sia reĝo.

Поэтому я очень хотел бы вернуться туда и провести остаток своих дней.

Tial mi tre volus reveni tien kaj pasigi tie la reston de mia vivo.

- Третье волшебство золотой шапки перенесет смелого Льва к его зверям, которые, конечно, будут счастливы, имея такого царя.

- La tria sorĉo de Ora Ĉapo forportos Kuraĝan Leonon al liaj bestoj, kiuj, certe, estos feliĉaj havi tian reĝon.

И я также рассчитываю на вашу дружбу.

Mi volus amikiĝi ankaŭ kun vi.

Лев важно подал Стелле большую сильную лапу, и волшебница дружески пожала ее.

Leono grave donis al Stella grandan fortan piedon, kaj la sorĉistino amike premis ĝin.

- Потом, - сказала Стелла. - Когда исполнятся три последних волшебства золотой шапки, я верну ее летучим обезьянам, чтобы никто больше не мог беспокоить их выполнением своих желаний, часто бессмысленных и жестоких.

- Poste, - diris Stella, - kiam la tri lastaj sorĉoj de Ora Ĉapo estos konsumitaj mi redonos ĝin al la Flugantaj Simioj, por ke neniu povu voki ilin por plenumi dezirojn, ofte sensencajn kaj kruelajn.

Все согласились с тем, что лучше распорядиться шапкой невозможно, и прославили мудрость и доброту Стеллы.

Ĉiuj konsentis, ke pli bone disponi pri Ĉapo ne eblas, kaj gloris la saĝon kaj bonkorecon de sorĉistino Stella.

- Но как же вы вернете меня в Канзас, сударыня? - спросила девочка.

- Sed kiel vi revenigos min en Kansason, sinjorino? - demandis la knabino.

- Серебряные башмачки перенесут тебя через леса и горы, - ответила волшебница.

- La arĝentaj ŝuetoj transportos vin trans la montojn kaj arbarojn, - respondis la sorĉistino.

- Если бы ты знала их чудесную силу, ты вернулась бы домой в тот же день, когда твой домик раздавил злую Гингему.

- Se vi scius ilian miraklan kvaliton, vi revenus hejmen samtage, kiam via dometo dispremis la malican Gingemon.

- Но ведь тогда бы я не получил своих удивительных мозгов! - воскликнул Страшила.

- Sed tiam mi ne ricevus mian mirindan cerbon!- ekkriis Timigulo.

- Я до сих пор пугал бы ворон на фермерском поле!

- Kaj mi ĝis nun timigus la kornikojn sur la kampo.

- А я не получил бы моего любящего сердца, - сказал Железный Дровосек.

- Sed mi ne ricevus mian amoplenan koron, - diris Fera Hakisto.

- Я стоял бы в лесу и ржавел, пока не рассыпался бы в прах!

- Mi starus en la arbaro kaj rustiĝus ĝis mi disŝutiĝus en polvon!

- А я до сих пор оставался бы трусом, - проревел Лев. - И, конечно, не сделался бы царем зверей!.

- Kaj mi ĝis nun estus poltrono, - muĝis Leono, - kaj, certe, ne fariĝus la reĝo de la bestoj!

- Все это правда, - ответила Элли. - И я ничуть не жалею, что мне так долго пришлось прожить в стране Гудвина.

- Tio estas vero, - respondis Elli, - kaj mi ne bedaŭras, ke mi tiel longe devis loĝi en Magia Lando.

Я только слабая маленькая девочка, но я любила вас и всегда старалась помочь вам, мои милые друзья!

Mi estas nur malforta malgranda knabino, karaj amikoj, sed mi amis vin kaj ĉiam penis helpi al vi!

Теперь же, когда исполнились наши заветные желания, я должна вернуться домой, как было написано в волшебной книге Виллины.

Nun, kiam viaj intimaj deziroj estas plenumitaj, mi devas reveni hejmen, kiel estas skribite en la magia libro de Villina.

- Нам больно и грустно расставаться с тобой, Элли, - сказали Страшила, Дровосек и Лев.

- Estas dolore kaj malgaje disiĝi kun vi, Elli, - diris Timigulo, Hakisto kaj Leono,

- Но мы благословляем ту минуту, когда ураган забросил тебя в Волшебную страну.

- sed ni benas la minuton, kiam la uragano ĵetis vin en Magian landon.

Ты научила нас самому дорогому и самому лучшему, что есть на свете, - дружбе!..

Vi instruis nin al la plej valora kaj la plej bona, kio ekzistas en la mondo, - al amikeco!..

Стелла улыбнулась девочке.

Stella ridetis al la knabino.

Элли обняла за шею большого смелого Льва и нежно перебирала его густую косматую гриву.

Elli ĉirkaŭprenis la kolon de la granda Kuraĝa Leono kaj karese taŭzis lian densan vilan kolhararon.

Она целовала Железного Дровосека и тот горько плакал, забыв о своих челюстях.

Ŝi kisis Feran Hakiston, kaj li amare ploris, forgesinte pri siaj makzeloj.

Она гладила мягкое, набитое соломой тело Страшилы и целовала его милое, добродушное разрисованное лицо...

Ŝi karesis la molan pajloŝtopitan korpon de Timigulo kaj kisis lian ĉarman, bonaniman, pentritan vizaĝon...

- Серебряные башмачки обладают многими чудесными свойствами, - сказала Стелла.

- La arĝentaj ŝuetoj posedas multajn miraklajn kvalitojn, - diris Stella,

- Но самое удивительное их свойство в том, что они за три шага перенесут тебя хоть на край света.

- sed la plej mirakla ilia eco estas tio, ke ili per tri paŝoj transportos vin eĉ al la mondolimo.

Надо только стукнуть каблуком о каблук и назвать место...

Necesas nur frapi unu kalkanumon per la alia kaj nomi la lokon...

- Так пусть же они перенесут меня сейчас в Канзас!..

- Ili tuj transportu min en Kansason!

Но, когда Элли подумала, что навсегда расстается со своими верными друзьями, с которыми ей там много пришлось пережить вместе, которых она столько раз спасала и которые, в свою очередь, самоотверженно спасали ее самое, сердце ее сжалось от горя, и она громко зарыдала.

Sed kiam Elli komprenis, ke ŝi por ĉiam disiĝas kun siaj fidelaj amikoj, kun kiuj ŝi tiel multe suferis, kiujn ŝi tiom da fojoj savis, kaj kiuj same sindoneme savis ŝin, ŝia koro premiĝis pro malĝojo kaj ŝi laŭte ekploregis.

Стелла сошла с трона, нежно обняла Элли и поцеловала на прощанье.

Stella lasis la tronon, karese ĉirkaŭprenis Elli kaj adiaŭante kisis ŝin.

- Пора, дитя мое! - ласково сказала она.

- Ĉio, mia infano! - karese diris ŝi.

- Расставаться тяжело, но час свиданья сладок.

- Amara estas disiĝo, sed renkonto estas dolĉa.

Вспомни, что сейчас ты будешь дома и обнимешь своих родителей.

Vi rememoru, ke vi tuj trafos hejmen kaj ĉirkaŭprenos viajn gepatrojn.

Прощай, не забывай нас!

Adiaŭ, ne forgesu nin!

- Прощай, прощай, Элли! - воскликнули ее друзья.

- Adiaŭ, adiaŭ Elli! - ekkriis la amikoj.

Элли схватила Тотошку, стукнула каблуком о каблук и крикнула башмачкам:

Elli prenis Totoĉjon, frapis unu kalkanumon per la alia kaj kriis al la ŝuetoj:

- Несите меня в Канзас, к папе и маме!

- Portu min en Kansason, al la paĉjo kaj panjo!

Неистовый вихрь закружил Элли, все слилось в ее глазах, солнце заискрилось на небе огненной дугой, и прежде чем девочка успела испугаться, она опустилась на землю так внезапно, что перевернулась несколько раз и выпустила Тотошку.

Furioza ciklono cirkulis Elli, ĉio miksiĝis antaŭ ŝiaj okuloj, la suno ekbriletis en la ĉielo kiel flama arko, kaj, antaŭ ol la knabino sukcesis ektimi, ŝi malleviĝis surteren tiel abrupte, ke kapreolis kelkfoje kaj ellasis Totoĉjon el la manoj...

ЗАКЛЮЧЕНИЕ

Fino

Когда Элли опомнилась, она увидела невдалеке новый домик, поставленный ее отцом вместо фургона, унесенного ураганом.

Kiam Elli rekonsciiĝis, ŝi ekvidis proksime novan dometon, kiun konstruis ŝia patro anstataŭ la furgono forportita de la uragano.

Мать в изумлении смотрела на нее с крыльца, а со скотного двора бежал отец, отчаянно размахивая руками.

La patrino mire rigardis ŝin de-sur la peroneto, kaj de la bruta korto kuris la patro, fervore svinganta la manojn.

Элли бросилась к ним и заметила, что она в одних чулках: волшебные башмачки потерялись во время, последнего, третьего шага девочки.

Elli ĵetis sin al ili kaj rimarkis, ke sur ŝiaj piedoj estas nur ŝtrumpoj: la magiaj ŝuetoj malaperis dum la lasta, tria paŝo de la knabino.

Но Элли не пожалела о них: ведь в Канзасе нет места чудесному.

Sed Elli ne bedaŭris pri ili: ja en Kansaso ne estas loko por mirakloj.

Она очутилась на руках у матери и та осыпала поцелуями и обливала слезами кроткое недоумевающее личико Элли.

Ŝi trafis sur la manojn de la patrino, kiu kisis kaj aspergis per la larmojn la mildan vizaĝon de Elli.

- Уж не с неба ли ты вернулась к нам, моя крошка?

- Ĉu vi falis de la ĉielo al ni, mia etulino?

- О, я была в Волшебной стране Гудвина, - просто ответила девочка.

- Ho, mi estis en Magia Lando de Gudvin, - simple respondis la knabino.

- Но я все время думала о вас...

- Sed mi konstante memoris pri vi...

и... ездил ли ты, папочка, на ярмарку?

kaj... ĉu vi vizitis, paĉjo, la foiron?

- Ну что ты, Элли, - ответил тот со смехом и слезами.

- Do kion vi parolas, Elli, - respondis li kun rido kaj ploro.

- До ярмарки ли нам тут было, когда мы считали тебя погибшей и страшно горевали о тебе!

- Pri kia foiro ni povis pensi, kiam ni opiniis, ke vi estas morta, kaj ege malĝojis pri vi!

Несколько дней прошло в беспрерывных рассказах Элли об удивительной стране Гудвина, о верных друзьях - мудром Страшиле, добром Дровосеке, смелом Льве.

Kelkaj tagoj pasis dum senĉesaj rakontoj de Elli pri la mirakla regno de Gudvin kaj pri la fidelaj amikoj - Saĝa Timigulo, Bonkora Hakisto, Kuraĝa Leono.

Тотошка присутствовал при этих рассказах.

Totoĉjo ĉeestis dum ĉi tiuj rakontoj.

Он не мог подтвердить словами их справедливость, так как, вернувшись в Канзас, потерял дар речи, но его хвостик красноречиво говорил вместо языка.

Li ne povis konfirmi per vortoj ilian veron, ĉar post la reveno en Kansason li perdis la parolkapablon, sed lia vosteto elokvente parolis anstataŭ la lango.

Излишне говорить, что бой с соседским Гектором произошел в первый же вечер после возвращения Тотошки из Волшебной страны.

Estas superflue mencii, ke la batalo kontraŭ la najbara Hektoro okazis vespere tuj post la reveno de Totoĉjo el Magia Lando.

Битва окончилась вничью и противники почувствовали такое сильное уважение друг к другу, что стали неразлучными друзьями, и с тех пор делали набеги на окрестных собак только вместе.

La batalo finiĝis nule, kaj la rivaloj tiel ekestimis unu la alian, ke fariĝis nedisigeblaj amikoj, kaj poste atakis la ĉirkaŭajn hundojn nur kune.

Фермер Джон поехал в соседний городок на ярмарку и повел девочку в цирк.

La farmisto Ĝon veturis en apudan urbon al foiro kaj kondukis la knabinon en cirkon.

Там Элли неожиданно встретила Джеймса Гудвина и взаимной радости не было конца.

Tie Elli subite renkontis Ĝejms Gudvin kaj la reciproka ĝojo estis senlima.

Перевели Олег Цыганов и Борис Кондатьев

Параллельный текст - Илья Шальнов (программа MakeBiLingua)

 

Помните, что чтение об эффективных способах работы
не может заменить самой работы!

 Илья Шальнов
 http://shalnov-school.ru

Skype: ilyashalnov  
ilyashalnov@yadex.ru